Tele: Qaammataasatigut sullitat maanna iluatatsinneqarsinnaanngorput

- Ukiuni kingullerni kabelimut immap naqqatigoortumut radiokædemullu
aningaasaliinerit annertuut aqqutigalugit innuttaasut 92 procentiisa
missinginut internettimik misigisamik pitsaanerusumik
qulakkeerinnissimavugut. Sullitatta 8 procentii qaammataasanik
attaveqarfinni najugaqartut ukiuni aggersuni annertunerusumik
isiginiarniarpavut.

FTELE-POST-imi Wholesalemut pisortaq, Flemming Drechsel, Tunumi digitalimik attaveqaatit piaartumik pitsanngorsaavigineqarnissaannut qilanaarpoq. Qaammataasatigut inissamik pilersuisoq nutaaq najukkamilu attaveqaatit aqqutaannut annertuumik aningaasaliinerit aqqutigalugit Tasiilami nunaqarfiinilu tallimani innuttaasut, paaqqinniffiit suliffeqarfiillu internettimik ullumikkornit sukkanerujussuarmik qilanaaruteqarsinnaalissapput.

- 2020-mi ukiakkut nunami tigooraavimmik nutaamik sanaartussaagut
tamatumalu saniatigut Tasiilami antennetsinnik pioreersumik
nutarterissalluta. Ittoqqortoormiit ukiup ataatsip qaangiunnerani, 2021-mi
ukiakkut, tullinnguutissaaq, tassanilu nunami tigooraavimmik nutaamik
aamma sanaartortoqassalluni.

Qaammataasanut attaveqafik nutaaq

Qaanaaq eqqaalu, aatsitassarsiorfiit savaatillillu siunissami
ungasinnerulaartumi pitsanngoriaatinik aamma
qilanaarutiginnissinnaalissapput. TELE-POST 2023-p aallartinneraniit nuna
tamakkerlugu qaammataasanik attaveqaatitigut sullitanut tamanut
attaveqaatinik sukkanerusunik anngussisinnaalissaaq.

- Sullitavut qaammataasanik attaveqaateqarfinniittut allatulli internettimik
sukkasuumik soorunami kissaateqarput. Kisianni pingaartumik Netfliximit,
Viaplayimit, YouTubemit kiffartuussissutillu assigisaannit ”streaming”
atorlugu isiginnaarnerit attaveqaammut artukkiisorujussuusarput,
qaammataasanillu aaqqiissutit pitsaanerpaagaluartulluunniit sumiiffinni
kabelimut immap naqqatigoortumut attaveqaateqartuni sullitat
misigisartagaasa asserluinnaannik tunniussaqarsinnaanngillat. Suliniulli
manna aqqutigalugu internettimi inissamik ullumikkornit tallimariaammik
annertunerusumik angusaqarsinnaanissarput naatsorsuutigaarput. Tamanna internettimik atuisooriaatsinik pitsaanerujussuarnik neqerooruteqarnissamut ajornarunnaarsitsissaaq, TELE-POST-imi Wholesalemut pisortaq, naatsorsuutiginnippoq.

Pisortarli qaammaataasaqarfinni sullitanut internettimi nioqqutit qanoq
isikkoqalersinnaanerannik suli qulaarerusunngilaq.

Annerusumik inissaqartitsineq

Suliffeqarfiit pisortanilu suliffeqarfiit qaammataasaqarfinniittut attaveqaatiminni inissamik annertunerusumik nassiussuunneqartullu annikinnerusumik kinguaattoortarnissaannik (’latency’) aamma annertuumik kissaateqarput. Qaammataasatigut teknologii maanna atuuttoq eqqarsaatigalugu kinguaattoortarnerup allanngortinnissaa ilimanaateqanngilaq, kisianni initussutsimut atatillugu tassa ungasinngitsukkut malunnaateqarluartumik pitsanngoriaateqartoqassaaq.

TELE-POST-ip aningaasaliinerit nutaat nassatarisaannik aamma
naatsorsuutigaa, suliffeqarfiit namminersortut internettimi nioqqutinik
qaammataasaqarfinni neqerooruteqarnissamut periarfissaqalissasut, Kalaallit Nunaanni sumiiffinnni allani takuneqareersutut.

Aningaasaliinerit pilersaarutigineqartut kikkunnit akilerneqassappat?

- TELE-POST nuna tamakkerlugu telemi attaveqaatinut akisussaaffeqarpoq, taamaattumik qaammataasaqarfinni sullitanut sapinngisamik iliuuseqarnissarput inuiaqatigiinni pisussaaffittut isigaarput, naak tamanna aningaasaqarnikkut kaaviiaarsinnaanngikkaluartoq. Qaammataasaqarfinnut telemi attaveqaatinik pilersuinerup sinneqartoorfiunissaa ilimanaateqanngilaq, kisianni akinik qaffaanissamik kissaateqanngilagut. Sullitammi tungaannit isigalugu Kalaallit Nunaata sinnerani internetti pitsaanerullunilu akikinneruvoq. Taamaammat Kommuneqarfik Sermersuup Tasiilami sullitatta annersarisaata, attaveqaatiminni unammilligassanik annertuunik aamma misigisaqarsimasup, malunnaateqarluartumik
pitsanngoriaammik angusaqarsinnaalernissamut immikkut
aningaasaliissutinik salliutitsiniarluni aalajangersimanera
aningaasaliinissamut aalajangiiniarnitsinnut iluaqutaasorujussuusimavoq.
Taakkua kommunip nammineq pisariaqartitaanik aaqqiissuteqarnissamik
soorunami pingaartitsisimapput, kisiannili taamaalillutik
aaqqiissuteqarnissamut, naggaterpiaatigut qaammataasaqarfinni sullitanut
tamanut iluaqutaalersussamut, tapersiissuteqarlutik.

Siunissaq sunik imaqartoq

2020-2021-mi aningaasaliinerit sullitanut 3.000-it missaanniittunut Tunumi najugaqartunut pitsanngoriaatinik malunnaateqarluartunik pilersitsissapput, tamannali alloriarnerit siullersariinnassavaat. TELE-POST qaammataasami nutaami Kalaallit Nunaata annersaanut matussusiisussami inissamik 2023-p aallartinnerani atuilissaaq.
TELE-POST-illi siunissami pitsanngoriaatinik pilersitsinissamut amerlanerusunik periarfissaqalernissaq naatsorsuutigaa:
Suliffeqarfiit aningaasaateqarluartut arlallit, ilaatigut Canadameersoq Telesat aamma Amerikameersoq OneWeb, attaveqaatinut qaammataasaararpassuarnik nunarsuarmit 1.000 kilometerinit appasinnerusumi nunarsuarmik kaaviisussanik qullartitsinissamik pilersaaruteqarput. Qaammataasat taakkua sukkasuumik ingerlaartuussapput, akunnerminnili ungasissuseqassallutik qaammataasamik ersitsumiittoqartuaannarfiusumik. Tamatumunnga sanilliullugu ullumikkut attaveqarnermut qaammataasat nalinginnaasut ækvatorip qulaani 36.000 kilometerinik qutsissusilimmi aalajangersimasumik inissisimaffeqarput.

Nassiussuuneqartut kinguaattoortarnerat annikillisinneqassasoq

- Qaammataasanik nutaanik ineriartortitsineq malittareqqissaarparput, taakkua nunarsuup qulaatigut allaanerulluinnartumik ingerlaarfeqarnermikkut Kalaallit Nunaat tamakkerlugu matussusiinissamut pitsaalluinnartumik periarfissaqarmata. Tamatuma peqatigisaanik qaninnerusumiinnerisigut nassiussuunneqartut kinguaattoortarnerat annikillisinneqassaaq. Attaveqaammilli tutsuiginartumik matussusiisumik annertuumillu inissalimmik qaqugut piareertoqassanersoq apeqquterujussuuvoq. Qaammataasanik suliffeqarfiit neriuutigaat, tamanna 2021-2022-mi pisinnaaleriissasoq. Suliniutilli taama ittut teknologiimik nutaaliorfiusumik akuutitsiviusut kinguaattoorsinnaasarnerat, ilaatigut ukiorpanni, misilittagaraarput. Akia
soorunami aamma pingaaruteqarpoq sulilu ilisimanneqanngitsuulluni.
Taamaammat maannamuugallartoq aaqqissuummik Tasiilami eqqaanilu
internettimik misigisanik ukioq manna pitsanngoriartitsereersussamik,
kingornalu qaammataasaqarfinni allani pitsanngoriartitsussamik,
toqqaasimavugut. Qaammataasat nutaat pissanganartumik
suliniutaanerminniit piviusuni periarfissanngorpata periarfissap
atorlualernissaanut aamma piareersimassaqqaarpugut, Flemming Drechsel
naggasiivoq.