Tasiilami innuttaasut pillugit paasissutissat tupannartut

Tasiilami arnat 1970-ip kingorna inunngorsimasut 81 procentii kinguaassiutitigut atornerlunneqarsimapput. Innuttaasunik misissuinerup kingulliup, 2018-imi ingerlanneqartup, tamanna ersersippaa. Tasiilami angutit 42 procentii kinguaassiutitigut kannguttaatsuliorfigineqarsimasarput.

DR-ip Tasiilami inunnik isumaginnittoqarfimmi pissutsit pillugit TV-kkut piviusulersaarusiamik saqqummiussereernerata kingorna oqallittoqareernerani Kommuneqarfik Sermersooq allakkiamik suliaqarsimavoq.

Allakkiaq, Kalaallit Nunaanni Innuttaasut misissuiffigineqarneranni 2018-imi ingerlanneqartumit tunngaveqartoq, tunumi pissutsit illoqarfinnut allanut sanilliullugit aarlerinartoqarluinnarneranik takutitsivoq.

Amerleriarujussuartut

Tasiilami 1970-ikkunni imminut toquttartut amerliartulerput, 1980-ikkunnilu amerleriarujussuarlutik, allakkiami allassimavoq. Amerleriaatit uani ataani takusinnaavatit:

Regional forekomst af selvmord i Grønland siden 1970.

- Innuttaasunik misissuinermi 2018-imi takuneqarsinnaavortaaq Tasiilami 1970-ip kingorna inunngorsimasut meeraanerminni kinguaassiutitigut atornerlunneqartartut, kitaani illoqarfinnut sanilliullugu, amerliartornerusimasut, 1980-illu kingorna inunngorsimasuni imminut toqunnissamik eqqarsaateqartut kiisalu angerlarsimaffimmi imigassamik ajornartorsiuteqartut amerleriarnerusimallutik, allakkiami allassimavoq.

Atornerluinerit akulikitsut

- Meeraanermi inuusuttuaraanermiluunniit kinguaassiutitigut atornerlunneqarsimasut akulikipput. Kitaani kinguaassiutitigut atornerlunneqarsimasut pingajorarterutaapput, Tasiilamili affaat sinnerlugit taama nalunaaruteqarlutik (61%). Peqataasut 1970-ip kingorna inunngorsimasut aallaavigissagutsigit, taava Tasiilami angutit 42 procentii arnallu 81 procentii kinguaassiutitigut atornerlunneqarsimasarput. Kinguaassiutitigut atornerlunneqarneq nalinginnaanerusimavoq, pingaartumik arnani. Tasiilami imminut toqunnissamut sakkortuumik eqqarsaateqarneq imminullu toqoriarnerit aamma akulikissimapput.

Allakkiap tikkuarpaa pissutsit inuiaqatigiit ajornartorsiuteqarnerannit aallaaveqarnissaat ilimanaateqartorujussuusoq, sumiiffimmilu atornerluinerup nalinginnaanerulersimanera 1970-ikkunnili ajornerusumut ingerlaannalersimasoq.

Pissutsit uku taakkartorneqarput:

  • Tunumi innuttaasut allanut attaveqarpiaratik inuupput, ilinniaqqiffissat suliffissallu ungasipput.
  • Kitaanut sanilliullugu Tasiilami ilinniagaqarsimasut ikinnerupput, suliffissaaleqisullu amerlanerullutik.
  • Inoqutigiit amerlanerukkaarput, inillu inigineqartut inoqutigiiaannit amerlanernit najugaqarfigineqarput (tassa ini ataaseq inuit marlui imaluunniit amerlanerit najugaqarfigisarpaat, inini najugaqarfigineqartuni igaffik, isaariaq uffarfillu ilanngunneqanngillat).
  • Tasiilami innuttaasut pissarissaarnermi pigisanik pigisakinnersaapput.

Pitsanngoriaat annikitsoq

Kitaani innuttaasut 1995-ip kingorna inunngorsimasut eqqarsaatigalugit meeraanerminni angerlarsimaffimmi imigassamik ajornartorsiuteqarfiusumi peroriartutut aamma kinguaassiutitigut atornerlunneqarsimasut ikiliartorput; ikileriaallu Tasiilami aamma takuneqarsinnaagunarpoq.

Innuttaasunik misissuisitsinermi Tasiilami innuttaasut 216-it 15-iniit 85-it tungaannut ukiullit peqataapput, tassa Tasiilami innuttaasut 10,3 procentii. Tasiilami paasisat sanilliukkaanni kkitaani illoqarfinni qulingiluaasunit (Nanortalik, Qaqortoq, Narsaq, Maniitsoq, Sisimiut, Aasiaat, Qasigiannguit, Ilulissat aamma Upernavik) innuttaasut 1231-it peqataasimapput.

Uuttuinermi minnerpaaffissaq

- Tasiilami peqataatinneqartussanit 46 procentii peqataapput (Kitaani kisitsit 54 %-iuvoq), tamanna isumaqarpoq Tasiilami peqataasussatut nassaarineqartut affaat ataallugit akissuteqarsimapput. Peqataasut amerlassusaat eqqarsaatigalugu paasisat inuiaqatigiinnut tamanut assersuutaasinnaanersut ilisimaneqanngilaq, takorloorneqarsinnaavorli apeqqutissanik nassiussuiffigineqartuni peqataanngitsoortut taakkuummata tarnikkut inuuniarnermikkullu ilungersuuteqarnerpaat, taamaattumillu peqataanissaminnut nukissaqanngitsut. Innuttaasut peqqissutsimikkut ajornartorsiutaat inuuniarnermikkullu ajornartorsiutaat pillugit paasisat taamaammat uuttuutitut minnerpaatut nalilerneqartariaqarput, allakkiami erseqqissarneqarpoq.

Powered by Labrador CMS