Spiralilersuisimaneq: Qulaajaasussat uku misissussavaat

Nunatsinni niviarsiaqqanut arnanullu kiisalu niviarsiaqqanut Danmarkimi efterskolemi atuartunut 1960-miit 1991 tikillugu spiralilersuisarsimaneq allatullu naartunaveersaasersuisarsimanermut tunngaviit qulaajarneqarsinnaalerput.

Qulaajaanermi suliassat nassuiaataat Namminersorlutik Oqartussat ullumi saqqummiuppaat. Qulaajaaneq ukiunik marlunnik sivisussuseqassasoq peqqissutsimut Naalakkersuisup aamma danskit peqqissutsimut ministeriata ukiakkut 2022-mi isumaqatigiissutigereerpaat.

Qulaajaanissami immikkoortut sisamat qulaajarneqartussatut nassuiarneqarsimapput. Qulaajaanermi nunatsinni niviarsiaqqat aamma arnat, kiisalu niviarsiaqqat Danmarkimi efterskolemi atuartut naartunaveersaasersorneqartarnerannut tunngatillugu sammineqassapput. Ukioq 1991-imi nunatta peqqinnissaqarfiup akisussaaffigilernissaata tungaanut periutsit qulaajarneqassallutik.

Qulaajaaneq ukuninnga imaqassaaq:

1. 1960-ikkunni aallartinneqartoq Kalaallit Nunaanni naartunaveersaartitsinermi sulinermut oqaluttuarisaanikkut ataqatigiinnera, tassunga ilanngullugu "Spiral pillugu suliaq".
2. Aalajangiinerup ingerlarnga, suliniutip spiralinik naartunaveersaatinillu allanik atuilersitsinermik kinguneqarnera, tamatumani suliniutip aallartisarneranut, ingerlanneqarneranut aamma aaqqissuunneqarneranut tunngaviit suunersut. Qulaajaanermut pisortanit, suliniaqatigiiffinniit aamma oqartussanit attuumaassuteqartunit isumaliuutaasimasut, aalajangiunneqarsimasut iliuuserisimasallu ilaatinneqassapput.
3. Kalaallit Nunaanni aamma Danmarkimi efterskolini allatsissimasunut kalaallinut niviarsiaqqanut suliniutip ingerlanneqarnera. Suliniut piffissami aamma kalaallit nunaanni peqqinnissaqarfinni ukioqatigiiaanullu assigiinngitsunut qanoq atulersinneqarsimanersoq qulaajarniarneqassaaq. Aammattaaq ilisimannittut oqaluttuaat tunngavigalugit suliniut qanoq misigineqarsimanersoq qulaajarniarneqassaaq.
4. Piffissami tamatumani Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu Kalaallit Nunaanniit efterskolertut naartunaveersaartitsinissamik periuserisimasat spiralilersuisimanerillu inatsisitigut, allaffissornikkut aamma peqqinnissakkut ilisimasat tunngaviusimasut.

Arnat oqaluttuartinneqassapput

Spiral pillugu suliap naartunaveersaatillu allat nunatsinni atorneqarsimanerinut tunngavilersuutit pillugit qulaajaanissaq ukiuni marlunni ingerlanneqassaaq.

Arnat ilisimatinneqaratik spiralilersinneqarsimasut misigisimasaminnik oqaluttuartinneqarnissamik periarfissinneqassapput. DR-ip podcastiliaa "Spiralkampagnen"-imi nassuiarneqarpoq arnat niviarsiaqqallu katillugit 4.500-t 1960-70-kkunni akuersiteqqaarnagit kingunissaaluunniit pillugit ilisimateqqaarnagit spiralilersinneqarsimasarput.

- Oqaluttuat qulaajanermi ilaatinneqarsinnaaniassammata arnat eqqorneqarsimasut tamarmik inuttut oqaluttuaminnik saqqummiussinissaminnut periarfissinneqassapput. Arlaannaanilluunniit attuumassuteqanngitsunit qulaajaanerup suliarineranut atatillugu suliniaqatigiiffinnik, suliffeqarfinnik attuumassuteqartunik il.il. siunnersorneqarnissaq suliatigut ilisimasallit nammineq aalajangissavaat, allassimavoq.

Suliassap nassuiarnerani qulakkeerneqarpoq ilisimatuut qulaajaasussat nunatsinni Danmarkimiluunniit ilisimatusarnermik suliaqareersimassasut, taamatullu nunatta Danmarkillu akornanni pissutsit ilisimasaqarfigissagaat.

Qulaajaaneq qiteqquppat nalunaarusiortoqassasoq

Suliatigut ilisimasallit attuumassuteqartut suliamik aallartitsinerannit ukiup ataatsip kingorna naatsumik nalunaarusiaagallartumik suliaqassapput. Suliami killiffik nalunaarusiaagallartumi paasissutissiissutigineqassaaq. Nalunaarusiaagallartoq tamanut saqqummiunneqassaaq.

Qulaajaanissamut suliakkiummi anguniarneqarpoq arlaannaanulluunniit attuumassuteqaratik qulaajaasussat nalunaarummik danskit peqqissutsimut ministeriaqarfiannut aamma peqqissutsimut naalakkersuisoqarfimmut kingusinnerpaamik 1. oktober 2024 tunniussissasut. Nalunaarusiaq maajimi 2025 saqqummiunneqassaaq.

Danmarkip qulaajaanissaq 6 millioner koruuninik aningaasalerpaa. Qulaajaanermi qulaajangassat amerlanerulissappata, aningaasaliisoqaqqissinnaajumaarpoq.