Sooruna Lyngemik, Dorphimik allanillu naggateqartugut ...
Saqqummersitsinerup nutaap kalaallit naggataat ilisarisimaneqartut soorlu Dorph, Lynge aamma Dalager tunuliaqutaat pillugit oqaluttuarpoq. Saqqummersitap aamma oqaluttuarisaanermi Kalaallit Nunaata eqqaani imaani akiuuffiusimasutuaa oqaluttuaraa.
Sooruna naggatit Dorph, Lynge, Sandgreen aamma Dalager Kalaallit Nunaanni nalinginnaasuusut?
Museet for Forsyning og Bæredygtighed pulaarlugu tamanna akissutissarsiffigineqarsinnaavoq, taanna illoqarfeeqqami Dorfimi aserorterivimmi kuup ingerlatitaani iluarsaanneqarsimasumiippoq.
Katersugaasiviup Sæbymi niuertoq Jacob Severin pillugu saqqummersitsinermik ammaaqqammerpoq, taanna 1700-kkunni Kalaallit Nunaanni pingaarutilimmik inissisimavoq, ilaatigullu Ilulissat tunngavilerpaa, qallunaatullu Jakobshavnimik atsiunneqarluni.
Kulturit naapinnerat
Saqqummersitaq tallimanngormat Julie Berthelsenimit ammarneqarpoq, taassuma oqalugiarnermini Kalaallit Nunaanni aamma Danmarkimi inuuneqarneq qanoq innersoq oqaluttuaraa. Saqqummersitaq kulturit naapinnerannut tunngavoq – kulturillu naapinnerat – soorunami Hans Egedep saniatigut – Jacob Severinimi, 1733-imi Kalaallit Nunaata niueqatigineranut kisermaassisutut aallartitsivoq.
Julie Berthelsen ammaanersiornermi ammaasussaqqippoq, tassani aamma erinarsoqatigiit erinarsorput kalaaliminertortoqarlunilu. Ammaanersiornerup kingorna erinarsortartoq nuannarineqartoq amerlasuunit assiliseqatigineqaqattaarpoq.
Saqqummersitsinermi Kalaallit Nunaata eqqaani imaani akiuunneq kisiartaasoq pillugu oqaluttuartoqarpoq, tassani Jakob Severinip 1939-imi hollandimiut arfanniat Kalaallit Nunaannit anisippai. Tamanna Christian arfernata akuerisaanik pivoq, niuernerup saniatigut taassuma Kalaallit Nunaata illersorneqarnissaa Jacob Severinimut suliakkiutigaa, saniatigullu umiarsuarnut niuerutinut qamutilinnik tunisimavaa.
Jacob Severinip sulisui amerlasuut Østvendsysselimeersimapput. Taakkunannga amerlasuut ukiorpassuarni Kalaallit Nunaanniissimapput – Østvendsysselimilu naggatit soorlu Dorph, Lynge, Sandgreen aamma Dalager naggatigineqarnerinut tamanna nassuiaatissartaavoq. Soorlu Jacob Severin aamma Dalagerimik naggatilimmut katissimasoq.
Norgemi naasorissaasup ernera
Jacob Severinip norskip naasorissaasup ernera Anders Olsen ilaliummagu oqaluttuarisaanermut ilaavoq. Kalaallit Nunaat ullumikkut ilisarisimasatsitut Olsenip pingaaruteqarluni inissisimaffigaa. Taassuma ilaatigut Maniitsoq aamma Qaqortoq tunngavilerpaa, taassumalu aamma 1742-mi savaateqarfik Igaliku tunngavilerpaa.
Jacob Severinip niuernera Limfjordimi illoqarfimmi Halsimi aallaaveqarpoq, tassanilu arferup allerui takuneqarsinnaapput. Arferup allerui tassaniissimasut qangali tammareerput – taakkulu maanna glasfiberimit sanaanik taarserneqarsimapput.
Kalaallit Nunaanni niuerneq 1776-imi Kongelig Grønlandske Handelimit tiguneqarpoq, taanna ingerlatseqatigiiffik ullumikkut KNI-tut ilisarisimaneqarpoq.
Ukiup sinnerani takuneqarsinnaasoq
Saqqummersitaq inimi 200 kvadratmeterisut atsigisumiittoq, Runa Christiansenip suliniuteqarneratigut piviusunngortinneqarpoq, taanna ulluinnarni Dronninglund Slotimi takornariartitsisarpoq – taanalu aamma Jacob Severin pillugu minnerusumik saqqummersitsivoq, katersugaasivimmi pisortaq Johanne Schrøder Baggesen, saqqummersitsinermut atortunik katersillunilu aaqqissuisuuvoq.
Dorfimi Museum for Forsyning og Bæredygtighedimi saqqummersitsineq aggustip 25-ata tungaanut ingerlanissaa pilersaarutaasimagaluarpoq, kisianni saqqummersitsinermut soqutiginninneq annertummat, saqqummersitsinermut piffissarititaq ukiortaap tungaanut ingerlanissaa aalajangiunneqaqqammerpoq, katersugaasivimmi pisortaq Anne Provst, Sermitsiaq.AG-mut ilisimatitsivoq.