Sermit iigartartut annersaat marluk allanngortut
Silap pissusaanik ilisimatuut sattelit nutaaliaq aqqutigalugu takusinnaasimavaat, Kalaallit Nunaanni sermit iigartartut annersaasa marluusut ilulissanik nakkaatitsinerat allanngorsimasoq.
De Nationale Geologiske Undersøgelser for Danmark og Grønlandimi (GEUS) silamut tunngatillugu ilisimatuut, DTU Space peqatigalugu ukiut 50-it sinnerlugit ilisimatusartarnerminni Kalaallit Nunaanni ilulissat misissortarsimavaat.
- Kalaallit Nunaanni ilulissat ukiut qulikkuutaat kingulliit ingerlaneranni nakkaasartut amerlisimapput. Ilulissat nakkaasarput, sermit sermersuarmit kaanngarlutik kuugussaagaangamik. Sermit taamatut Sermersuarmit kaanngaraangamik kangerlunnut imaanullu ingerlaarnerminni, nunamut uumassusilinnullu sunniuteqartarput - taamalu nunarsuami immap qaffakkiartorneranut pissutaasut ilagalukkit, GEUS tusagassiorfinnut nalunaaruteqarnermi allappoq.
Kalaallit Nunaanni sermit iigartartut taakku pineqartillugit ilisimatuut erseqqissaatigaat, sermit arfineq pingasut aniasartut angisoorsuutillutik qeqertami nilleqisumi sermimik annertuumik katataqartartut. Ilisimatusarnermi matumani ilisimatuut Sermeq Kujallermi, aamma taaneqartartumi Ilulissat Kangiata sermia Tunumilu Helheim qanoq ineriartorsimanersut misissorsimavaat.
Sermillu iigartartut taakku malurk akornanni sermit nakkaasartut annertussusaa tupaallannartumik allanngorsimanerat ilisimatuunit paasineqarsimavoq.
Sermit iigartartut savitussusaat
Ilisimatuunit paasineqarsimavoq, 1990-ikkunnili pissutsit atuussimasut allanngorsimasut. Sermeq Kujalleq Kalaallit Nunaanni iigartartut qanittoq tikillugu ilulissanik imaanut aniatitsinerpaasarsimavoq. Sremerli iigartartoq 2019-imi 2020-milu qaammatini sisamani siullerni, ilulissanik aniatitsisarnera annikillisimavoq, akerlianik Helheimip piffissami pineqatumi aniatitsisarnera annertusisimalluni, tusagassiorfinnut nalunaarummi allassimavoq.
Ilisimatusarnermi taamaalilluni paasineqarsimavoq, sermit iigartartut aniatitsikulanerusarnerat piffissat ilaanni allanngortartoq, tassa sermit iigartartut allanut sanilliullutik aakkiartornerusalertarput.
- Ilisimautarnitta takutippaa, silaannaq nillertoq qanoq allanngupallatsigisinnaasartiginersoq, Ken Mankoff, GEUS-imi ilisimatooq aamma ilisimatusarneeq pillugu, atuagassiami Earth System Science Datami (ESSD) saqqummiunneqaqqamersumi atuakkioqataasoq oqaluttuarpoq.