Qatanngutigiinniat inuunerisimasaat assanneqartoq

Timmissat qiviui nunap iluani nassaarineqarmata qularnarunnaavippoq ukioq manna sumi assaasoqassanersoq.

Timmissat qiviui sooq pingaaruteqarnersut uterfigissavagut. Ilisimatusarfimmimi kultoorilernermik inuiaqatigiilerinermillu ilinniartut ilaat qatanngutigiinniat Nuummi Noorlerni angerlarsimaffigisimagunangaata qaliarisimasaanik qisummik nassaaqqammerpoq.

Kultoorilerinermik inuiaqatigiilerinermillu ilinniartut tallimat Kirstine Eiby Møllerilu nassaarnerminni nuannapput. Sapaatip akunnerata tullia pissanganarluinnassaaq.

- Assaanermi paaserusupparput qatanngutigiinniat nunatsinniittut qanoq inuuneqarsimanersut. Allaatigisat ilaanni allassimavoq qatanngutigiinniat piitsuullutik ilungersorlutillu inuusimasut, allanili allassimalluni inuunerissaarsimasut. Uani assaanitsinni paasikannersinnaavarput qanorpiaq inuuneqarsimanersut, Kirstine Eiby Møller oqarpoq.

Assaanermi suleqataasut tamarmik kalaaliupput, tamannalu Kirstine Eiby Møllerip nuannaarutigaa. Itsarnisarsiorluni assaanissaraluit arlallit coronavirus pissutigalugu unitsinneqaannarsimapput, nunanit allaneersut assaajartortussaagaluit tikissinnaannginneri pissutigalugit. Qatanngutigiinnialli pillugit assaanissat pilersaarutit malillugit ingerlapput.

Pujortaatit ukkusissallu

Maannamut atortut qanganitsat 78-it nassaarineqarsimalerput. Soorlu ukkusissaminermit suliaasimasut, suussusersiuminaatsulli. Aammali pujortaatit naffakui 1900-kkut aallartinnginnerinili atorsimasut nassaarineqarsimapput.

- Pujortaatip ilamernga ukioq 1880 missaani atorneqarsimagunavissoq ullaap tungaa nassaaraarput. Suliap qanoq silissuseqarnera malillugu pujortaat qanganisaanersoq naatsorsorsinnaasarparput, Kirstine Eiby Møller, itsarnisarsiuutut ph.d.-nngorniartoq oqaluttuarpoq.

Qatanngutigiinniat Tysklandimiit Kalaallit Nunaannut 1733-mi tikipput. Nunali ukioq 1900 qimaqqillugu.

Assaavissat 88-it akornanni

Assaalinnginnermi misissueqqaarnermi paasineqarpoq sumiiffiit 88-it itsarnisarsiorluni assaavissatut piukkunnarluinnartut.

Nunami misissueqqaarnerit ilaanni timmianit qiviut asiusimanngitsut nassaarineqarput. Nunallu iluani qiviut nikitsaaliorneqarsimappata, nassaassat allat aamma asiusimannginnissaat qularnaannerusoq, Kirstine Eiby Møller ilisimatitsivoq.

Qatanngutigiinniat najugarisimasaanni toqqaviusimasoq, millimeterikkaarlugit assarusaarneqarpoq. Assaaffigineqartup annertussusaa assersuutissagaanni, inuup inersimasup nallanngaviatut angitigaaq. Assaanerup ingerlanerani siullermernit naatsorsuutigisimasat allanngorsimapput.

- Aallarteqqaaratta isumaqaraluarpugut ini marlunnik initalik assaavigalugu. Isaariaq naatsunnguuvoq, toqqavimmilu init marloorpasillutik. Inilli iluani uumasut saanikuinik nassaarpugut, isumaqalerpugullu toqqorsivik assaavigalugu. Toqqorsiviilli qanga taama angitigisanngikkaluarput, Kirstine Eiby Møller oqaluttuarpoq.

Pissanganartoq

- Nunaminertaq una pissanganarluinnartuuvoq, Kirstine oqarpoq nunamilu qattuneeraq tikkuarlugu. Inip iluani assaavigineqartoq tamangajammi ujaqqanik nassaarfiuvoq. Qattuneeranngorsimasorli ujaraqanngivippoq. Tassanili uumasut saarngi arlallit nassaarineqareersimapput.

- Tassani assaanerulerutta suut nassaarissanerigut pissanganarpoq, Kirstine Eiby Møller oqarpoq

Nassaat suliarineqassapput Nunattalu Katersugaasivianniitinneqassallutik. Nunaminertamit misiliutitut tigusat Canadamut nassiunneqassapput misissorneqassallutillu. Kirstine Eiby Møller nassuiaavoq itsarnisarsiuutut assaanermit Ph.D.-liorluni allaatiginnissalluni.