HIV-mik tunillatsissimasut ingalassimaniartarput
Nunatsinni HIV-mik tunillatsissimasut atugarisaat pillugit misiissuinerup takutippaa HIV-qarnertik kanngusuutigisaraat.
Dronning Ingridip napparsimmaviani nakorsaq aamma Karin Ladefoged nakorsarlu Mille Rydbacken misissuisimapput nunatsinni HIV-mik tunillatsissimasut inuunerminni atugarisaat inuunerisalu pitsaassusaat pillugot, taassumalu inernera tallimanngormat decembarip 3-ani Hans Egedep oqaluffiani nakorsanit marlunnit saqqummiunneqarpoq decembarip 1-ani nunarsuaq tamakkerlugu Aidsimut ullorititamut atatillugu.
- Misissuinitsinnut peqqutaavoq takusinnaagatsigu HIV-imik tunillatsissimasorpassuit immikkoorniartartut kanngusullutillu. Ilarpassuisa katsorsartinnissartik misissortinnissartillu ingerlatinngitsoortarpaat. Tamannalu uggornarpoq ullumikkummi HIV-mik uumasuaraqalerneq katsorsarumiartuuvoq, Karin Ladefoged oqarpoq.
Misissuineq immersugassatigut apersuinerit atorlugit ingerlanneqarpoq 2008-mi 2009-milu suliaalluni. Misissuinermi inuit 46-t peqataapput, tassalu nunatsinni tunillatsissimasut 75 procentii. Ullumikkut inuit nunatsinni HIV-mik tunillatsissimasut 62-iupput.
- Misissuinerup takutippaa hivimik tunillatsissimasut kanngusullutik kiserliorlutillu inuusartut, naak ikinngutitaarsimaneraraluarlutik aammalu qangali ikinngutitik suli ikinngutigalugit. HIV-mik tunillatsissimasut arfiniliugaangata ataatsip ilaquttani ikinngutiniluunniit tunillatsinnerminik oqarfigineq ajorpai. Kanngusupput isumaqarlutillu nammineq pisuullutik, naak tunillatsissimanertik nammineq pisuussutigineq ajorlugu. Tamarngajammillu tarnip nakorsaanik oqaloqateqarneq ajorput, naak tamanna pisariaqartikkaluarlugu, Karin Ladefoged oqarpoq.
Inuit 20-t missaat oqalugiarnermik tusarnaariarput. Arlallit peqqinnissaqarfimmiuupput ataasiakkaallu hivertuullutik. Oqalugiarnerup ingerlanerani paasineqarpoq siusinnerusukkut hivertut paasineqaraangamik siusinaartumik pensioneqarlersarsimasut maannakkulli tamanna pisariaqarnani.
- Suliffissarsiortuartarsimavunga, paasigaangamikkuli hivertunga atorfinitsikkusunneq ajorpaannga, arnaq hivertoq oqarpoq.
Undersøgelsen viste også, at mange af de hiv-smittede var fattige, og at det kun var 1/6 af dem, som havde et fuldtidsarbejde.
- Aperineqartut pingajorarterutaat marluk akipput utoqqalinersiaqarlutik imaluunniit siusinaartumik persionisiaqarlutik, amerlanerilli tamakkiisumik ilaannakuusumilluunniit suliffeqarusukkaluarlutik. Suliffeqanngimmata uggornartpoq attaveqannginnertik peqqutigalugu. Aamma taamaattumik immikkoorniartarput, Mille Rydbacken oqarpoq.
Piviusut:
Arnat: 63 procent, angutit: 37 procent.
Agguaqatitigiissillugu ukiui: 35 år (23-74 år).
Suiaaqatiginngisaminnik atoqateqarnerminni tunillatsissimapput.
Kisimiillutik najugaqarput, attavissaqaraluarlutik kiserliorlutik.
Ilinniarsimanikipput isertitakillutillu.
Siusinaarlutik pernsionisiaqarput utoqqalinersiaqarlutillu.
Suliffeqarutukkaluarput tamakkiisumik ilaannakuusumilluunniit.
Amerlanerit katsorsartipput HAART-imik.
Tunillatsissimallutik paasigamikkut atoqateqariaasertik allanngortissimavaat.
Hiv-ertut timikkut peqqipput.
Hivertut kiserliortuupput, kanngusullutik immikkoorniarlutillu.