Inuit 1000-t sinnerlugit akerliussutsimik takutitsipput

Katersuinernik 3445-nik inatsisartunut kommuninilu politikerinut tunniussassanik katersuisoqareersorlu, Nanortalimmi, Narsami, Sisimiuni, Ilulissani, Qaqortumi Nuummilu, meeqqat inuunerulernissaat anguniarlugu akerliussutsimik takutitsisoqarpoq. Nuummi meeqqat inersimasullu 1000-t sinnerlugit tapersersuipput.

Inatsisartut silataanni ingerlaaqatigiinnermi aaqqissuisut ima oqalugiaateqarput:

"Nassaassaapput, takusassat pitsaasut: Amerlaqisut nalunngisaqarput inummik piumassuseqarnermigut atugarliuutit kingornuttakkat qaangerlugit imminut meeqqaminullu toqqissisimanartumik inuuneqalersitsimasumik. Taama qaangiissoqarsinnaasarpoq, naak angajoqqaat imerajuttuugaluartut immaqalu persuttaasartuullutik, angerlarsimaffimmi toqqissisimananngitsumi. Amerlaqisutigut tassaasarput aanaa, atsa, ilinniartitsisoq meeqqerisorluunniit tassaasut meeqqamik upperinnilersitsisut, aap ajunngilatit, pitsaasumillu inuuneqarsinnaavutit.

Kisianni nunatsinni meeqqat tamarmiunngillat inuunerup ajornartorsiorfiani ikiuussinnaasunik ilaqutaqartunik ilisarisimasaqartunilluunniit – tamanna ilaatigut uppernarsarneqarpoq nalunaarusiatigut, tusagassiuutitigut piviusutigullu takusartakkatsigut, meeqqat qanoq kinguaassiuutitigut atornerlunneqarnernerannik sumiginnagaanerannillu oqaluttuartunik.

Paasissutissat qanorluunniit nuanniitsigigaluarunik pingaaruteqarput, tassami taakku periarfissippaatigut nunatta siunissami qanoq ingerlariarnissaanik oqallinnissatsinnut. Kalaallit Nunaat qanoq ittoq sulissutigissavarput? Meerartavut qanoq atugarissaartitsigissavavut?

Kissaatiginerparput nunatsinni soorlu meeraqassasoq atuareernerminni sulisariaqartunik, ilaqutariit nerisassaqarniassammata?

Kissaatiginerparput nunarput imaassasoq illoqarfimmi nunaqarfimmiluunniit najugaqarnerpit aalajangissagaa meeqqavit periarfissai suussanersut?

Meeqqat piitsuullutik alliartortut meeqqanit allanit allaanerupput – meeraapput inersimasut?. Meeqqatut inersimasutut isumakuluutigaat ilaquttaminni kaallutik innartoqarnissaa. Meeqqatut inersimasugtut isumakuluutigaat kamippaat mikigilersimasat nutaanik taarsernissaannut aningaasassassanersoq.

Isumakuluutit ujariatsinerillu, meeqqat piitsutut inuusut misigisaasa, kingunerisarpaat siunissamut neriuuteqaratik inersimasunngornerat. Amerlaqisutigut ilinniagaqarneq ajorput, inuiaqatigiinnilu appasinnerpaajuassallutik, aamma inersimasutut.

Meeqqat inuunerinnerulersinniarlugit iliuuseqarnissaq imminut AKILERSINNAAVOQ! Akissaqanngilagut meeqqat nunatta siunissaanik ingerlatsisussat annaanissaannut. Taamaattumik meeqqat atugaasa pitsanngorsarnissaat politikkikkut pingaartillugu ILIUUSEQARFIGISARIAQARPOQ, nunatsinni meeqqat TAMARMIK assigiimmik atugarissaarnissaat anguniarlugu.

Nunatta siunissaani anguniagassat ukuussariaqarput:

- piitsunik meeraqassanngilaq!

- meeqqat tamarmik meeraasinnaatinneqassapput

- meeqqat assigiimmik atugassaqartinneqassapput – illoqarfimmiuugunik nunaqarfimmiuugunilluunniit.

Kisitsisit kingulliit takutippaat nunatsinni ilinniartitsisut 400-t? meeqqerisullu 250-it? amigaatigineqartut. Nunaqarfiit ilaanni taakkuninnga soqanngivippoq.

Nunatsinni atuarfinni, meeqqerivinni meeraaqqerivinnilu sulisut ulapaartitaajuarput, inuullu ataatsip inuit marluk suliassaannik isumaginninnera kinguneqarTUARPOQ. Inuittaaq taakku suliffiisa illutaat amerlaqisutigut ajorluinnarput.

Naak politikkikkut tulleriiaarineq? Soorlu Inatsisartut aalajangerput meeqqerivinnut nutaanut aningaasaliisoqaSSANNGITSOQ, ilaatigut maani Nuummi. Imaalluarsinnaavoq politikerit mittarfiit pingaartinnerugaat meeqqatta atugarissaarnerunissaannit, kisianni uagut tamanna akuerisinnaavarput???

Ataatsimoorluta isumaqatigiissutigisigu:

- politikerit akisussaaFFIGAAT meeqqat paarineqarnerminni atuartitaanerminnilu pitsaasunik avatangiiseqarnissaat tarnikkullu atugarissaarnissaat!

- politikerit akisussaaFFIGAAT inunnik isumaginninnermi sulinerup kajungernartuunissaa, pisariaqartitsinermullu naleqquttumik amerlassusilinnik sulisoqarnissap qulakkeerneqarnissaa.

- politikerit akisussaaFFIGAAT isumaginninnermi akisussaanerup sulinerullu pitsaasunik sinaakkutissaqartinnissaa, inatsisiliorneq, aningaasaqarneq, tulleriiaarineq isummernerillu aqqutigalugit.

Nunatsinni ullumi takusarpavut meeqqat sumiginnakkat angajoqqaaminni imerajuttuni peroriartortut, meeqqat persuttarneqartut kinguaassiuutitigullu atornerlunneqartut, meeqqallu imminornissaminnik eqqarsaateqartut.

Kisianni amerlaqisutigut nukissaqartoqarneq ajorpoq ikioqqullutik suaartarnerannik tusarnaarnissamut. Ukiut kingulliit tallimat ingerlaneranni meeqqat inuusuttullu qulit 19-illu akornanni ukiullit 49-t kingusinaarfigaavut. Taakku tamaasa naneruutinnguamik ikitsivigaavut.

Inuiaqatigiittut nutaaliatut pissarissaartutullu – inuiaqatigiittut atugarissaartutut – akuerisinnaanerparput nunatsinni meeraqarmat navianartorsiortunik, ajoqusigaanerminnit kingunerlutsitsisunik imminornissamullu ulorianartorsiortunik?

Nunatta ullumikkutut inneranut pissutaasut amerlaqaat. Angajoqqaat akisussaassuseqarput asanninnertalimmik angerlarsimaffeqartitsinissaminnut. Kisianni angajoqqaat ilaqarput tamaaliornissaminnut nukissaqanngitsunik, immaqa aningaasaqarniarneq inuttulluunniit atugarisat pissutigalugit. Immaqa namminneq meeraatillutik unatarneqartarsimapput, kinguaassiuutitigut atornerlunneqarlutik sumiginnagaallutilluunniit.

Tassaniippoq politikkikkut akisussaaffeqalerneq, tassaniippoq inuiaqatigiit atugarissaartut akisussaaffimmik tigusinerat! Iliuuseqartoqarsinnaaqaarlu!

• Inuttut atugarisat ilinniartitaanerlu politikkikkut tulleriiaarinermi qaffasissumik inissinneqassapput!
• Politikerinaa, inuit meeqqatsinnik isumaginninniarlutik inuunerminnik atuisut ataqqineqarnerulersissigik!! Suliffimminni atugarissaarnerulersissigik akissarsiarissaarnerulersissigillu!!
• Pisariaqartitsineq malillugu ikiorsiissutit qitiusumit aalajangikkamik ikinnerpaaffilikkat innuttaasunik sumiikkaluartunilluunniit qulakkeerinnissapput meeqqaminnik naammaginartumik ulluinnarni atugaqartitsinissaannut.
• Ilaqutariinnik siunnersuinerit angajoqqaanillu ilinniartitsinerit nalinginnaanerulissapput.
• Meeqqanik kinguaassiuutitigut atornerlunneqarsimasunik ikiorsiisinnaaneq annertusarneqassaaq pitsanngorsarneqarlunilu.
• Kinguaassiuutitigut atornerluisimasut pineqaatissinneqareernerminni pinngitsaaliissummik katsorsartinneqassapput.
• Ilisimatusarnerit ingerlanneqareersut pitsaanerusumik atorneqassapput politikkikkut tulleriiaarinerit naleqqussarnissaannut.
• Meeqqanut Ombudsmandimik pilersitsisoqassaaq, FN-ip Meeqqat pisinnaatitaaffii pillugit Aalajangersagaasa nunatsinnit malinneqarnerat qulakkeerniarlugu.
• Naatsumik oqaatigalugu, soorlu Meeqqat pisinnaatitaaffii pillugit Aalajangersakkap inassutigigaa, inuiaqatigiit iliuusissaminnik pilersaarusiussapput meeqqat TAMARMIK toqqissisimanartunik atugaqarnissaat qulakkeerniarlugu.

Ingerlaaqatigiinnitsigut takutinniarparput arlaliugatta sorsuutiginninnissamut qununngitsut. Qununngitsut politikerinut, qinersisartunut angajoqqaanullu suaartarnissamut! Qununngitsut nunatta pitsaanerusumik ingerlalernissaanut suleqataanissamut!

Suleqataarusuppugut nunarput tassaassasoq nuna meerartatta perroorutigisinnaasaat, inooqataaffigisinnaasaat, nuna neriulluarnartumik siunissaqarnissaannut piorsagasoq. Aamma kisimiinngilagut. Aaku inuit 3445-it atsiorneri, taakkululu isumaqarput ajornartorsiutit iluarsiniarnissaannut piffissanngortoq.

Politikerinaa, takutissiuk iliuuserput ilumoorullugu tigugissi! Takutissiuk nunarput tassaasoq nuna meeqqat pisariaqartitaannik isiginnittoq, ataqqinnittoq ikiuukkumasorlu!

"Meeqqat Inuunerissut siunertaa:

”Meeqqat Inuunerissut” suliniaqatigiiffiuvoq politikkikkut pituttorsimanngitsoq, siunertaalu tassaalluni nunatsinni meeqqat pitsaasunik atugaqarnissaannut suleqataanissaq, FN-ip meeqqat pisinnaatitaaffii pillugit isumaqatigiissutaa aammalu naalakkersuisut kommunillu taakkunuunatigut anguniagaat malillugit. Iluatsittumik ingerlatsisimanerit pioreersut ingerlateqqissavavut, isumassarsiorfigalugit nutaanillu suliniuteqarnikkut, taamaalilluta kalaallit meerartaasa assigiinnerusumik tunngavissiuunnissaat pilersinniassallugu.

Ajortoqareernerani annaassiniarnermut taarsiullugu meeqqat atugaasa pitsaanngortinniarneranni pimoorullugu suliniutiginiarpavut pinaveersaartitsineq ineriartortitsinerlu. Soorlu:

• inunnik isumaginninnermi peqqinnissakkullu suliniaqatigiit meeqqanik ilaqutariinnillu sullissisut ataqqineqarnissaat pilersinniarlugu,
• inuttut atugarisatigut assigiinngissutsit naligiinnerulersinniarlugit,
• meeqqanik atornerluinerit, persuttaanerit, pinerlunniarnerit piitsuunerlu kalaallit meerartaannut ulluinnarsiutaajunnaarsinniarlugit.

Anguniagaq tassaavoq innuttaaqataasut tamarmik suleqataalernissaat , taamaalilluni meeqqat inuunerinnissaat pissusissamisoortunngortinniarlugu!