Aaqqissuisuuneq innersuussivoq: Meeqqat 500-t sinnillit paarisimavai

17-inik ukioqarluni Uummannami Meeqqat Angerlarsimaffianni kiffatut atorfik pilerigilluakkani atorfigilerpaa. Sulinermini ukioq manna 60-inngortorsiorpoq. Louise Zeeb sapaatip-akunnerani kingullermi Nersornaammik sølviusumik nersornaaserneqarpoq, Uummannami meeqqat angerlarsimaffianni sivisuumik tunniusimallunilu sulisimanini pillugu.

Louise Zeebip meeqqat, ukiut ingerlaneranni Børnehjemmimi paarisarsimasami ilarpassui, ullumikkut suli attaveqarfigisarpai.

Louise Zeeb 1960-imi februaarimi Qaarsuniit Uummanniarpoq ilaquttani Kattaliiaraq Lange apersortitsinissaminut piareersartoq ikioriartorlugu. Louise Zeeb taamani 18-ingajannik ukioqarpoq, tamannalu ukiualunnik sioqqullugu nammineq Uummannami apersortittussanngorami Kattaliiaraq Langemi ilaqutaanilu najugaqarsimavoq.

- Kattaliiaraq Langep qitornaata apersortinnginnerani suliassanik nalinginnaasunik ikiortussaasimavara. Soorlu illup eqqiarneranik, errorsinermik atisanillu manissaanermik. Tamakkuninngalu ikiortillugu Sanatoriami sulilerpunga. Taamaattumik suli ikiorpara, taanna oqarpoq illalerlunilu. Tassami nunaqarfimminut Qaarsunut, Uummannamit 20 kilometerit missaannik kippasinnerusumiittumut, angerlaqqinngilaq.

Louise Zeebip taamani kiffat nuannaartorisimavai namminerlu kiffanngorusussimavoq. Ilisarisimasani tamatuminnga oqaluttuuppaa, taassumalu kajumissaarpaa børnehjemmimut suliffissarsioqqullugu, taamani Sanatoriamik taagorneqartumut.

Aaqqissuisuuneq innersuussivoq

Allaaserisaq una aviisimit AG-mit tigusaavoq, aaqqissuisuunermit Christian Schulttz Lorentzenmit toqqarneqarluni.

Taamaalillutit nittartakkami atuartartutut aviisimi allaaserisamik, nalinginnaasumik aningaasanik akeqartartumik atuarsinnaallutit. Neriuppugut allaaserisaq aviisit allaanerunerannik aamma tusagassiutini akeqanngitsuni issuakkatut nutaarsiassaannaannginnerannik takutitsiumaartoq. Aviisit pitsaassusaat annertooq itisiliinernit aamma tunuliaqutinik aamma minnerunngitsumik inuit pillugit allaaserilluakkanik pissuteqarput.

Neriuppugut misiliummik pisartagaqalernissannut isumassarsiorfigisinnaagit, taamaalillutik inuiaqatigiit ineriartornerannut malinnaalluarsinnaanerussagavit.

Aviisimut neqeroorummik pissarsigit – 38 39 40 sianerfigiuk imaluunniit mail adm@sermitsiaq.gl allaffigalugu

- Ilaqutariinni kiffanngornak Sanatoriami kiffanngorsinnaavutit nammineq ineeqqamik ineqarlutit, ilisarisimasama oqarfigaanga, Louise Zeeb oqaluttuarpoq.

Taamaattumik Louise Zeeb Uummannami Sanatoriamut suliffissarsiorpoq, taamanilu meeqqat 24-t tassani najugaqarput. Ukioq mannalu, marsip 11-anni, Uummannami Børnehjemmimi sulinermini ukiunik 60-inngortorsiorpoq.

- Forstanderimit illinniartinneqarpugut qanoq tungiliisassanersugut. Forstanderillu tamatigut takusinnaasarsimavaa inimi sorlermi kina tungiliisimanersoq. Tungillu iluamik ikkussorneqarsimanngikkaangata tungiliisoq tamatigut tassunga isertinneqartarpoq, Louise Zeeb oqaluttuarpoq.

- Ilaasa tamanna narrujuummissutigisaraat uanga attortippallaarneq ajorpunga. Taamanikkullu pissutsit atugaasut perorsaatigisimavakka, taanna oqarpoq.

Sapaatip akunnerani kingullermi ataasinngormat Nersornaammik sølviusumik nersornaaserneqarpoq, Uummannami børnehjemmimi sivisuumik tunniusimasumillu sulisimanini pissutigalugu.

- Maluginiarneqarsimagunarpunga, nammineq isumaqaraluarlunga imatorsuaq immikkut iliuuseqarsimananga, Louise Zeeb ajukkulluni oqarpoq.

Peroriartornera

Louise Zeeb nunaqarfimmi Qaarsuni inunngorsimavoq, angajoqqaaraalu piniartorsuaq Thomas Nielsen nulialu Karen Nielsen, inunngorami Qvistimik kinguliaqarsimasoq.

Louise Zeeb qatanngunnilu nunaqarfimmi Qaarsuni peroriartorpoq. Angutaa nuliaminit siullermit marlunnik angajulliunerusunik qitornaqarsimavoq, nuliamilu aappaanik tallimanik qitornaqarpoq, taakkualu ilagaat Louise Zeeb.

Louise qatanngutigiinni tallimani akullersaavoq angummilu nuliami aappaanik qitortaanit tallimanit arnartatuaalluni. Angajoqqaavi Qaarsuni marlunnik illoqarsimapput. Angutaata illua, aappaalu aanaavata illorisimasaa.

- Ataataga sissap qulaani ujaqqanik issumillu sanaamik angisuumik illoqarsimavoq, aanamalu illua qullasinnerulaartumiippoq. Taanna aamma illorisimavarput. Ataatamali illuani issumik sanaami 1956-ip tungaanut peroriartorpugut, ukiorlu taanna qullasinnerusumi Narsannguami nutaamik illutaarpugut, taanna oqaluttuarpoq.

Qatanngutigiinni arnartatuaagami Louise Zeebip anaanani illumi suliassanik ikiortarsimavaa, ataataa qatanngutaalu angutit sisamat piffissami sivisunerusumi piniariartarsimapput.

- Piniariareerlutik tikikkaangata meeqqat allat tamaasa assigalugit pisaannik eqqussueqataasarsimavunga. Tamatigulli ugguartarsimavunga pisaat natermut asassimasannut iliorarneqartarmata. Taamaattumik pisaat nuannaarutigivallaartarsimanngilakka, taanna oqarpoq, oqaluttuarporlu Uummannamut nooreernermi kingorna kalaaliminernik nassinneqaraangami nuannaarutigisarsimaqalugit.

Nerisassanik pajuttarput

Louise Zeebip angutaa, piniartorsuaq Thomas Nielsen, piniartuusimavoq eqiasuittoq, Nuussuarmi arlalinnik piniariartarfinnik illuaraqarsimavoq, piniariarnermini atortakkaminik. Nunaqarfiit Qaarsut Niaqornallu akornanni illuaraqarpoq piniariartarfimmik, taannalu upernaakkut imaq sikuerukkiartuleraangat atortarpaa, allamillu Qaarsut kangianni illuaraqarpoq, ukiakkut piniariarluni atortakkaminik.

Louise Zeebip ilaquttani taamaallaat ukiakkut piniariaqatigisarsimavai illuaqqamut Qaarsut kangianiittumut, angutaata upernaakkut kimmut piniariartarnera ukiakkut kangimut piniariartarneranit sivisunerusarmat.

- Ataataga Qaarsut kangianni Sarfarfimmi illuaraqarsimavoq piniariartarfimmik, ukiakkullu oktobarimi tassunngartarpugut, aatsaallu qimattarparput imaq sikunialeraangat. Tassani ataataga qilalukkanut qassusertarpoq, ningittagarsorluni aalisaatigaluni, taanna oqaluttuarpoq.

Qaarsumullu uteraangamik Louise Zeeb qatanngutaalu tamatigut angummi pisaanik ilaqutariinnut, neqimik amigaatilinnut, pajuttarsimapput.

- Tamatigut naluneq ajorparput ilaqutariit kikkut neqissaaleqinersut taamaattumillu tamakkununnga agguaassisarpugut. Ilaqutariit ataatama neqaataanik kingullermik pisimasut qaangiinnartarpagut, ilisimasaratsigu kikkut sunik amigaateqarnersut, taanna oqaluttuarpoq.

- Pissutsit taamani taamaattuupput. Neqissaaleqimmata uagullu sinnilinnik peqaratta tamakkununnga pajuttarpugut.

Louise Zeebip angummi ileqqua taanna tigusimavaa.

- Ullumikkut nammineq taamaasiortarpunga. Peqaraangama allap amigaatigisaanik nangaananga tassunga amigaatilimmut tunniuttarpara. Ileqqoq tamanna ataatannit kingornussimavara, taanna oqarpoq.

Ileqqorli taannaannaaq ataataminit kingornussimanngilaa. Tassami angutaata meeqqani peroriartorneranni kajumissaartarsimavai inuunertik eqiasunnermut atussanngikkaat.

- Inuit sulisariaqarput, tamatigut paasitinneqartarsimavugut. Tamannalu ullumikkut suli sulininnut pissutaasimagunarpoq, taanna oqarpoq.

Louisep tikka

Louise Zeeb Uummannami Sanatoriami sulinermini ukiuni siullerni pingasuni kiffatut sulivoq, 1963-imilu ukiakkut Nuummi Dronning Ingridip Napparsimmavissuata igaffianut igasutut pikkorissariartinneqarpoq. Ukiup affaa tassaniippoq, 1964-imilu apriilimi Uummannamut uterpoq, Sanatoriamilu igasunngorluni.

Tassani ukiuni tulliuttuni 23-ini igasutut sulivoq, ullaakkut arfineq-marlunniit unnukkut arfineq-marluk tallimalluunniit tungaanut sulisarluni, ualikkut akunnialunni freertarluni.

Meeqqat iliarsuit imaluunniit angajoqqaavi sakialluummut tuberkolusemut katsorsartittut, børnehjemmimi najugaqartarsimapput. Meeqqat ulloqeqqanut kissartutortarput unnukkullu iffartortinneqartarlutik.

- Meeqqat ilaat Børnehjemmimukartoq oqarsimavoq; Aa, Louisep tikka, sulisullu meeqqamik ingiallortup aperisimavaa; Qanoq ililluni? – Boorluliorsimavoq, meeraq akisimavoq, Louise Zeeb qungujulluni oqaluttuarpoq.

- Meeqqat aamma asaqaannga. Ullumikkumut allaat. Ilaasa illiqarfimmi naapikkaangaminnga ikiortariaqarnersunga aperisarpaannga, taanna oqarpoq.

Louise Zeeb 1964-imiit 1987-imut Børnehjemmimi igasutut sulisimavoq, taamani børnehjemmip matunissaata tungaanut, illoqarfimmilu illunut affarleriinnut avinneqarluni, nutaamik Børnehjemmiliortoqarnissaata tungaanut.

- Suut tamaasa suliarisarpavut, ullorsiortoqaraangallu imaluunniit akunnaalliliilluni inuuissiortoqaraangat tamatigut suliassat agguaqatigiillaqqittarpavut inuttut piginnaasavut malillugit, taanna oqaluttuarpoq.

- Suliassatta inuttut piginnaasavut malillugit agguaqatigiinnerisigut piffissami sivikitsumi sorpassuit angumerisinnaasarpagut. Assersuutigalugu apersortittoqassagaangat imaluunniit akunnaalliliisoqassagaangat. Tamatigut nuannaarutigisarsimavara taamatut suleqatigiissinnaasimagatta, Louise Zeeb oqaluttuarpoq.

1987-imiit, Sanatoriatoqaq matuneqarmat, Louise Zeeb børnehjemmiugallartumi meeqqerisutut atorfinitsinneqarpoq, kingornalu pikkorissarnerit ilinniagaqarnerillu aqqutigalugit Uummannami Børnehjemmimi immikkoortoqarfimmi pisortatut atorfeqalersimavoq.

- Siusinnerusukkut aamma unnukkut unnuakkullu pigaartuusarsimavunga. Meeqqat innartikkaangatsigit tussiaqatigalugillu Ataatarpooqatigisarsimavagut, taanna oqaluttuarpoq.

Maniguuttoq

78-inik ukioqangajalersoq Louise Zeeb, uinilu Jonas Zeeb marlunnik qitornaqartut, tallimanik ernutaqarlutik ataatsimillu ernutaqqiuteqarlutik, Uummannami Børnehjemmimi suli sulisarpoq. Ullormulli akunnialunnguaannarni sapaatillu akunneranut ulluni ikittuinnarni. Tassami siffissamigut pilatsinnissaminut utaqqigami.

- Suliartoraangama iffiorlungalu nerisassiortarpunga. Tassami meeqqat Børnehjemmimut ulloqeqqasioriartortarput, taanna oqaluttuarpoq.

Suli aalajangersimanngilaq qaqugu suliunnaassanerluni.

- Siffissakkut pilatsinnissannut utaqqivunga. Aammami tassanngaannaq suliunnaarusunngilanga. Taamaattumik sapaatip akunneranut pingasoriarlunga suli suliartortarpunga, taanna oqarpoq.

Ukiuni 60-ini børnehjemmimi sulinermini meeqqanik 500 aamma 700 akornanniittunik paarseqataasimavoq.

- Meeqqanik perorsaasuusimavugut angajoqqaavi sinnerlugit. Ullaakkut piffissaq eqqorlugu atuariartortittarlugit. Pissusilersornissaannillu ilinniartillugit. Tamatta assigiinngilagut.

Tamatta angajoqqaavut akuerisariaqarpavut, angajoqqaat tamarmik assigiinngitsuugaluartut. Inoqativut tamaasa tikilluaqqussavagut, inuttut qanorluunniit ittuugaluarpata. Tamanna angajoqqaannit ilinniarsimavara, taanna maniguuttumik oqaluttuarpoq.

Meeqqallu ilaasa amerlasuut, ukiut ingerlaneranni paarsarisarsimasaasa, suli attaveqarfigisarpaat. Ullorsioraangat sianerfigisarpaat. Pingaartumillu ataaseq eqqaamavaa.

- Ilaanni Ilulissaniillunga arnap ornippaanga aperalungalu tassaanersunga taanna Louise, Uummannami Børnehjemmimi namminerminik paarsisimasoq. Ukiut 30-t sinnerlugit immitsinnut takusimanngilagut. Taama sivisutigisumik naapissimanagu naapeqqillugu eqqumiippoq killitsinnarlunilu. Kingornalu attaveqaqatigiinnerput nangeqqissimavarput, taanna oqaluttuarpoq.

- Aamma sinerissami ernutassiassarpassuaqarpunga, qungujulluni oqarpoq.

Ataasinngormallu kingullermik Nuummi Hans Egedep Illuani ilasseqatigiinnermi Inatsisartut nersornaasiuttagaannik sølvimik nersornaaserneqarpoq.

- Nersornaaserneqarnissat tusarakku qanoq isumaliuteqarsimavit?

- Kunngikkut 1960-imi Uummannamut tikeraarmata ataataga nersornaaserneqarpoq. Anaanannillu aniga angajulleq, Pavia Nielsen, aamma nersornaaserneqarnikuuvoq. Ataatannillu qatanngutigiinni angutitarput angajulleq aamma nersornaaserneqarsimavoq, taanna oqaluttuarpoq.

- Ilaqutariiuvugullu killitsiasut. Taamaattumik nersornaaserneqarama qullilivugut. Soorunamilu angajoqqaakka eqqarsaatinniissimapput, taanna oqarpoq.

Suliffinili qimannianngikkallarpaa.

- Ukioq kingulleq sulininni aliikkusersuisuuvunga. Suleqatimmami aamma oqarfigisarpaannga issiaannassasunga qasuersaarlungalu, taama sulinikuutigigama, taanna oqarpoq.

Aviisimi AG-mi allaaserisanik allanik atuarsinnaavutit - aviisi uani pissarsiariuk:

Powered by Labrador CMS