Kofod nutaamik akissuteqartoq: Naalagaaffiit innuttanut pisussaaffii eqqarsaatigineqarsimapput

Kalaallit Nunaata namminersulivinneranut Danmarkip aningaasatigut tapiissuteqarsinnaanera nunat taakku marluk isumaqatiginninniutigisussaavaat, tamannali qanoq inerneqarumaarnersoq siumoortumik oqaatigineqarsinnaanngilaq.

Tamanna nunanut allanut minsterip Jeppe Kofodip (Soc.) folketingimi ilaasortamut Aaja Chemnitz Larsenimut (IA) siusinnerusukkut akissuteqarluni ilisimatitsissutiginikuuaa.

Kofodip akissuteqaammini oqaatigisimavaa, Kalaallit Nunaat nunatut namminersortunngussappat Danmarkip tapiissuteqartuarnissaa isumaqatiginninniartoqartinnagu aalajangiunneqarsinnaanngitsoq.

Kofodip taamatut akissuteqarnerata malitsigisaanik folketingimi ilaasortaq Aki-Mathilda Høegh-Dam (S) ministerimut nutaanik apeqquteqarsimavoq.

Politikerip paaserusussimavaa, nunanut allanut ministerip eqqarsaatigisimaneraa, 'FN-imi isumaqatigiissutip aalajangersagai malillugit Danmarkip pisussaaffeqarnera, aalajangersakkami allassimammat nunat nunasiaateqarlutik ilaasortaasut nunasiaatimik namminersortunngornissamut ineriartorneranni politikkikkullu kiffaanngissuseqarlutik ingerlatsilernissaannut ikiuuttussaanerat.'

Kalaallimmi Nunaat nunasiaataasuuppat?

- Kalaallit Nunaat sorsunnersuup kingona 1953-imi Danmarkip amtiatut inissisimalertillugu tunngaviusumik inatsisip allanngortinneranut sanilliugu nunasiaataasutut inissisimasuuppat, FN-ip isumaqatigiissutaani aalajangersakkat malillugit nunat nunasiaateqarlutik ilaasortaasut nunasiaatimik namminersortunngornissamut ineriartorneranni politikkikkullu kiffaanngissuseqarlutik ingerlatsilernissaannut ikiuuttussaanerannik aalajangersagaq naapertorlugu Kalaallit Nunaat FN-imi isumaqatigiissummut ilaatinneqarsimassagaluarnersoq?, Aki-Mathilda Høegh-Dam aperivoq.

Nunanut allanut ministerip akissuteqaanni aallarnerlugu oqaatigaa, siusinnerusukkut akissuteqaammi naalagaaffiit innuttanut pisussaaffiisa tunngavii eqqarsaatigineqarsimasut.

Ministeri ingerlaqqilluni allappoq, Kalaallit Nunaat 1953-imi naalagaaffimmut ilanngutsinneqarani nunasiaataaginnarsimassappat, naalagaaffiup innuttanut pisussaaffiisa qanoq isikkoqarsimasinnaanerisa nalilernissaannut tunngavissaqartoqarsimanngitsoq.

Tassunga atatillugu nunanut allanut ministerip erseqqissaassutigaa, FN-imi isumaqatigiissut imminermini namminersulivinnissamut pisinnaatitaaffiliinngitsoq:

Ministeri: FN-imi isumaqatigiissut namminersorneq pillugu inatsimmut tunngaviuvoq

- FN-ip isumaqatigiissutaani artikel 1, imm. 2-mi allassimavoq, inuit nammineersinnaassusaannut tunngaviusup ataqqineqarnissaa FN-imi anguniakkanut ilaatinneqassasoq, tamannali nunanut namminersortuunngitsunut imminermini kiffaanngissuseqarnissamut piumasaqaataanngitsoq.

Jeppe Kofodip tulliullugit siullermik namminersornerullutik oqartussat kingusinnerusukkullu namminersorlutik oqartussat atuutsinneqalernerannut tunngaviusut arlallit taagorpai. Tassunga atatillugu aingaasaqarneq pillugu isumaqatigiissutit assigiinngitsut erseqqissaassutigai. Namminersornerullutik Oqartussaaneq atuutsinneqalermat isumaqatigiissutigineqarpoq, oqartussaaffik ataaseq angerlaanneqaraangat Kalaallit Nunaat aningaasanik pissarsisassasoq. Namminersorlutik Oqartussat atuutsinneqalermata aaqqissuussaq tamanna atorunnaarsinneqarpoq, ataatsimoortumillu tapiissutaasartut aalajangersimasumik annertussusilerneqarput, taamalu Kalaallit Nunaata oqartussaaffinnik angerlaassinermi aningaasat sumut atorneqarnissaat nammineq aalajangertussanngorlugu.

Ministerip oqaatigaa, FN-imi isumaqatigiissut Kalaallit Nunaanni ineriartortoqarsimaneranut tunngaviusoq:

- Innuttaasut namminneq aalajangiisinnaassuseqarnerat siunnerfinnut assigiinngitsunut assigiinngitsunillu imaqarlutik ingerlasinnaapput. Tamanna Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni pissutsit ineriartorsimanerisa takutippaat.

- Kalaallit Nunaata 1953-imi nunasiaataajunnaarnera, 1979-imi Namminersornerullutik Oqartussat atuutsinneqarlernerat aamma 2009-mi Namminersorlutik Oqartussat atuutsinneqalernerat naalagaaffiit innuttaasunut pisussaaffii naapertorlugit Kalalalit Nunaanni innuttaasut pisinnaatitaaffiinik atuutsitsilernerupput, nunanut allanut ministeri allappoq.