Kalaallit Nunaannit qimarranneq

Sermitsiaq.AG-mit ullumi oqaluttuarineqarpoq, Paarnannguaq Tobiassen aamma Knud Due Hansen Kalaallit Nunaannit nuussimasut - uteqqikkusunngitsullu.

Taakkuinnaanngillallu Danmarkimut nuussimasut. Kalaallit Nunaanni Naatsorseqqissaartarfik naapertorlugu, Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut Danmarkimi najugallit 2018-imi 16.472-iupput. 2012-imi kalaallit Danmarkimi najugallit 14.877-iusimapput, inuit taamaalillutik Danmarkimut nuussimasut ukiut arfinillit ingerlaneranni 1.600-ngajalluinnarnik amerleriarsimapput.

Kisitsisitigut paasissutissiinermi Danmarkimut nuuttarnermut pissutaasut oqaatigineqanngillat.

Ukiut tamaa kalaallit Danmarkimut nuuttartut 1.300-t 1.500-llu akornanniittarput. Taakku ilarpassui ilinniakkamminnik naammassinnikkaagaangamik uteqqittarput.

Taakkuli ilarpassi Danmarkimiiginnartarput. Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiit allamut nuuttarneq 2013-imi misissuiffigeqqissaarsimavaat. Misissuinerup takutippaa, inuit Danmarkimut nuussimasut 60 procentii, nuunnerminnit ukiut qulit qaangiukkaangata suli Danmarkimi najugaqartartut.

Inuit Danmarkimut nuussimasut Kalaallit Nunaanniiginnartunut sanilliullutik qaffasinnerusumik ilinniagaqarsimasuusarput.

- Taamatut allamut nunasiartortut amerlanerat aamma nunaseqqittartut ikittuunerat apeqqutinik marlunnik qaqitsivoq. Siullermik inuusuttut pitsaanerusumik ilinniagaqarsimasut allamut nunasiartornerisigut ”ilisimatuut qimaanerat” pineqarpoq. Aappaatullu pinngortitami isumalluutinik iluaquteqarnermi inuussutissarsiutitigut ineriartortitsinermik annertuumik pilersitsisoqarpat suliffinnillu periarfissaqalerpat taamaattoqarnerata mumisinnissaannut periarfissaqarnersoq, Aningaasaqarnermut Siunnersuisoqatigiit taamanikkut allapput.

Savalimmiuni taamatut ineriartortoqarnerata illuatungaanut saatinniarneqarnera iluatsinneqarsimavoq, Kalaallit Nunaanni iluatsinneqarsimanngitsoq.

- Ataasiakkaanut pissutsit nipilersoqataasut assigiinngitsorujussuusinnaagaluartut tamatuma ersersippaa nunasinermi ilusini pingaarnertigut atugaasunut nunagisavimmi aamma nunagilikkami aningaasarsiornikkut ineriartorneq apeqqutaasartoq. Inuunermi atukkatigut assigiinngissutsit, annertunerulersitsisinnaasut, naatsorsuutigisariaqarpoq nunasinermi ilusit ingerlaannassasut imaluunniit sakkortunerulissasut. Paarlattuanik inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq aamma imminut napatittumik aningaasarsiulernermut sammisumik ineriartorneq killormut sammisumik ingerlanermut allanngortitsisinnaapput, nalunaarusiami ilanngullugu allassimavoq.