Isummanik pigiliutiinnakkanik tusartinneqarneq immikkoortitaanerlu kalaallit Danmarkimi ilinniartut misigisarpaat, tamannalu ilinniarnerup nuannerpiannginneranik kinguneqartarpoq. Inuit Pisinnaatitaaffii pillugit Instituttip nalunaarusiaani tallimanngornermi saqqummersumi tamanna allaatigineqarpoq.

- Oqiliallannaqaaq, aammali aliasuummernarluni, jurami ilinniartoq Kaja Berthelsen ajornartorsiutip sammineqarnerulernera pillugu oqarpoq. Taanna nalunaarusiap suliarineqarnerani apersorneqartunut 146-nut ilaavoq.

Nalunaarusiami Danmarkimi ilinniartut apersorneqarsimasut peqataatinneqarput. Ajornartorsiutit soorlu immikkoortitaaneq, isummanik pigiliutiinnakkanik tusartinneqarneq nikanarnerusutullu nalilerneqartarnerit danskit ilinniartuinit ilinniarfinnilu sulisunit kalaallinut ilinniartunut apuunneqartartut pillugit nalunaarusiaavoq.

Kaja Berthelsen isumaqarpoq ajornartorsiutit iliuuseqarfigineqartariaqartut.

- Uagut kalaallit danskit assigalugit aamma maaniissinnaatitaasariaqarpugut, tamattami siunertagut assigiipput. Inuunerput ajunngissappat aamma pisinnaatitaaffeqarpugut. Maani ajunngitsumik inuunissatsinnik pisinnaatitaaffeqarpugut, isummalli pigiliutuinnakkat tusartinneqartarneri nikanarnerusutullu isigineqarnerput inuunitsinni iluartuunngilaq, tamanna kalaallinut Danmarkimi najugaqartunut tamanut atuuppoq.

Ilinniarnermi imigassartorneq inituallaaqaaq

24-nik ukiulik Kaja Berthelsen aalakoornartortalimmik imigassartortarneq danskit ilisimatusarfiini annertuumik atugaanera sungiukkuminaatsissimavaa. Misigisami ilaat nalunaarusiami nassuiarpaa:

- Rusugemi ullaamiit unnummut ernguttarput. Sammisassat tamavimmik imigassartaqartarput, Kaja oqaluttuarpoq.

Qaammat ataaseq qaangiuttoq peqataassalluni aalajangerpoq, ilinniartooqatigisanilu illuaqqamut peqatigalugit. Immiaaqqamik aarlorussisaqattaartoqartillugu Kaja misiliivoq, aqqalalluinnarmallu ilinniartooqataasa marluk illaatigaat, aappaalu appiussivoq:

- Kalaaliugavimmi pikkoriffigissavat.

Kaja Berthelsen Sermitsiaq.AG-mut oqaluttuarpoq taama appiunneqarami qisuariarsimanani, illaqataaginnarsimallunili. 

- Tupakkaluarlunga tujorminartumik misigititserusussimanngilanga. Tusarniutaa ajortumik isumaqartutut eqqarsarnanngilaq. Kingumulli eqqarsaatigigaangakku tujormissutigineruleriartuinnarsimavara. Taamaattoqartussanngilaq, Kaja oqarpoq.

Unnuiartornermi toqqissisimasimanngilaq, sammisaqarnerit tamavimmik imigassartaqarnerat pissutigalugu, taamaammallu siusinaarluni angerlajaaginnartariaqarsimalluni.

Ilinniarfimmini immikkoortitaasutut misigisoq

Kaja ilinniarnermini immikkoortitaasutut peqataatitaanngitsutulluunniit misigisarsimavoq. Aarhus Universitetimi juramik ilinniarluni bachelorinngorniarnini suli ingerlappaa, ukiut sisamat ilinniareersimavoq, ukiorlu ataaseq suli ilinniassalluni.

- Ilinniarnera taama sivisutigineranut tamanna peqqutaasoraara. Ilinniakkannik ingerlatsitsiinnassaguma akuerisariaqarsimavara kisimiinnissara, Kaja oqarpoq. Taanna semesterip aappassaani ilinniakkaminik unitsitsingallartariaqarsimavoq napparsimanini pissutigalugu, psykologimillu oqaloqateqartalersimalluni.

- Ilinniarnera pillugu oqaloqateqartarsimavunga, misileeqqissallungalu aalajangersimallunga. Nuummi ilinniakkannik nangitsiinnarnissara aamma eqqarsaatigisimavara, maannali naammassingajalerama ingerlalluaannarpunga, Kaja oqaluttuarpoq.

Maanna fagit ataasiakkaarlugit ilinniakkaminik ingerlatsivoq, tamannalu ilinniarnerata sivisuneruneranut pissutaavoq.

Pissutsit pitsaanerulernissaannut qanoq iliortoqarsinnaanersoq, kalaallillu Danmarkimi ilinniartut nalingiinnerusumik pineqalernissaanut naalagaaffiup ataani immikkoortortamik pilersitsinissamut siunnersuut pillugit ima oqarpoq:

- Pisariaqartinneqarpoq. Aningaasaliisoqartariaqarpoq Kalaallit Nunaat pillugu ilinniartitsisoqarnissaanut pensumeqarnissamullu, maannali ilisimasat ukiut 100-t matuma siorna katersorneqarsimasuupput. Isummat pigiliutiinnakkat allanngortinnissaat angussagutsigut ilinniartitsineq annertunerusariaqarpoq, Kaja Berthelsen oqarpoq.

Taassuma mianersoqqussutigaa suliniutip ataasiaannarneqarnissaa. Isumaqarpormi sunniutaa iluaquteqarnerussasoq ataavartumik suliniutaalerpat.

Nalunaarusiaq sapaatip akunnerata tulliani kalaallisuunngortillugu saqqummiunneqassaaq. Danskisut allassimasoq UANI atuarsinnaavat.