Islandip kultoorikkut kingornutassaq Danmarkimit tunniunneqaqqungaa
Københavns Universitetimi katersat Den Arnamagnæanske Samlingimik taaneqartartut Nunat Avannarlerni vikingeqarallarneranni ukiullu akulliit nalaanni allagaatinik 1400-nik imaqarput. Allagaatit amerlanerit utertinneqarnissaat Islandip maanna angunialerpaa.
Islandip naalakkersuisuisa danskit naalagaaffiata allagaatit Den Arnamagnæanske Samlingit, allagaatitoqqat Københavns Universitetianiitinneqartut utertissagaat piumasaqarput. Kristeligt Dagblad taama allaaserisaqarpoq.
Katersaniipput allagaatit nalituut, Nunat Avannarlerni vikingeqarallarnerup nalaani ukiullu akulliit nalaanni allagaatigineqarsimasut. Allagaatit UNESCO-p nunarsuarmioqatigiit kingornutassaannut allattorsimaffiannut ilanngunneqarsimasut 1965-imi Islandimit Danmarkimiillu avillugit agguarneqarsimagaluarput. Allagaatini 30.000-iusuni Islandip 1.400-it tiguai, sinneri Danmarkip tigullugit. Islandili maanna amerlanerusunik piumasaqalerpoq.
Islandip kissaataanik nalunaaruteqartoq tassaavoq Lilja Alfredsdottir, Islandimi ilinniartitaanermut, ilisimatusarnermut kultooreqarnermullu ministeri. Taassuma danskit ilinniartitaanermut ilisimatusarnermullu ministeriat Ane Halsboe-Jørgensen (S) ataatsimeeqatiserisimagaa, ministeriap Kristeligt Dagbladimut uppernarsarpaa.
- Islandimit ilisimatinneqarpunga Island allagaatitoqqanik amerlanerusunik maanna piumasaqartoq, naak 1986-imi isumaqatigiissuteqareeraluartugut, piumasaqarnerli suli itisilerneqanngilaq. Islandimi ilinniartitaanermut, ilisimatusarnermut kultooreqarnermullu ministeri, Lilja Alfredsdottir, qaammammi matumani naapissavara, suliarlu pillugu torersumik oqaloqatigiinnissarput qilanaaraara, Ane Halsboe-Jørgensen mailikkut akissuteqarluni allappoq.
Island qanoq amerlatigisunik allagaatinik piumasaqarnersoq ersarissumik allassimanngilaq. Piumasarineqartullu Den Arnamagnæanske Samlingimiiginnarnersut imaluunniit katersat allat aamma pineqarnersut allassimanani. Katersaatigineqartuni allagaatit 1400-it Københavns Universitetip pigai toqqortaatigalugillu – taakkunannga 700-t Islandimeersuullutik – katersat Arne Magnussonimit (1663-1730) Islandimi inunngorsimasumit Københavns Universitetimilu professoriusimasumit katersorneqarsimapput, taassumallu toqunnginnermini allagaatit 3.000-iusut testamentini aqqutigalugu Københavns Universitetimut kingornussassanngortippai.
Island 1944 namminiilivinnerani kissaatit annerpaartaat ilagisimavaat Island pillugu oqaluttuatoqqat allagaatillu assaannarmik allanneqarsimasut nunamullu pingaaruteqarluinnartut Reykjavikkimut utertinneqassasut. Allagaatit assaannarmik allanneqarsimasut Islandimut tunnganerusut tunniunneqarnissaannut Danmark 1965-imi akuersivoq, nunalli avannarliit europalu pillugit allagaatit Københavnimiitiinnarneqarlutik.
Islandilli naalakkersuisui maanna isumaqarput allagaatit katersarineqartut ilaat Islandimut utertinneqarnissaat piffissanngortoq. Nunat tamalaanut nutaarsiassiisartoq Islandimiittoq The Iceland Monitor naapertorlugu Islandip kissaateqarnera arlalinnik peqquteqarpoq. er der flere grunde til dette ønske. Lilja Alfredsdottirip tunngavilersuutiminut ilannguppaa ”danskit islandmiut kultooriannut soqutiginninnerata anguniaqarneratalu annikinnerulernera”. Taassuma assersuutitut taavaa Københavns Universitetiata islandskisut ilinniartitsinermi lektoritut atorfik ukioq manna atorunnaarsissimagaa.