Isertitsivinniittut peqqarniinnerusumik pissusilersortartut
Kalaallit Nunaanni isertitsivinniittut peqqarniissiartorput, tamannalu sulisut sulineranni atugaannut sunniuteqarpoq, Pinerluuteqarsimasunik Isumaginnittoqarfimmi pisortaq oqarpoq. Kattuffimmit kissaatigineqarpoq isertitsivinni nakkutilliisut amerlanerulersinneqarnissaat.
Nunami maani isertitsivinni nakkutilliisut politiillu misissuiffigineqarnerisa takutippaat, isertitsivinni nakkutilliisut sulinerminni tarnikkut artukkerneqartartut.
Assersuutigalugu isertitsivnni nakkutilliisut 33 procentiisa stressertutut misigisimasalutik misissuinermi akissutigaa. 24 procentit annertuumik PTSD-qarput – posttraumatisk stress sundrom. Misissuinermili isertitsivinni nakkutilliisut akissuteqartut ikittunnguunerat maluginiagassaavoq.
Misissuinermi paasisat Parnaarussivinni sulisut kattuffianni, isertitsivinni nakkutilliisunik aaqqissuussisartumi siulittaasup tupaallaatiginngilai:
- Ukiaq Nuummut tikeraarama, sulisut ikippallaarnerat aalassassutigaara. Neriuppunga aningaasarsiat qaffaaffigineqarnerisa, Kalaallit Nunaanni isertitsivinni nakkutilliisunngorumasut amerlanerulersissagai, Parnaarussivinni sulisut kattuffianni siulittaasoq, Bo Yde Sørensen siullertut isertisivinni nakkutilliisut amerlanerulernissaannik kissaateqartoq oqarpoq.
Kalaallilli Nunaanni Pinerluuteqarsimasunik Isumaginnittoqarfimmi pisortap Naaja H. Nathanielsenip misissuisimaneq pimoorullugu tiguaa, Sermitsiaq.AG-mullu oqaluttuaralugu, isertitsivinni sulisut atugaannik pitsanngorsaaniarluni suliniuteqartoqartoq:
- Ajornartorsiut erseqqinnerusumik paasisaqarfiginiarlugu upernaamut suliffimmik nalilersueqqinnissaq pilersaarusiorparput. Aamma sumiiffinni aalajangersimasuni ajornartorsiut anginerunersoq paasiniarlugu. Takusinnaavarpummi illoqarfiit ilaanni, allanut sanilliullugu, sakkortunerusumik atugaqartoqartoq. Peqqarniitsuliortartut isertitsivinni amerliartorput, Naaja Nathanielsen oqarpoq.
Pisartut nuanniitsut amerliartortut
Danmarkimi parnaarussivinni nakkutilliisut misissuinermi oqaatigaat, pisartut nuanniittut peqqarniittullu amerliartortut misigisarlutikkit. Taamatut pisoqartarnera Naaja Nathanielsenip Kalaallit Nunaanni aamma pisartutut ilisarisinnaavai:
- Danmarkimisulli inupiluusertartunut tunngatillugit najoqqutassiaateqanngilagut, takusinnaavarpulli isertitsivinniittartut peqqarniinnerulersimasut. Tassa imaappoq, pisartut nalinginnaasumik pisartunit peqqarniinnerusinnaasartut, Naaja Nathanielsen oqarpoq.
Parnaarussivinni sulisut kattuffianni sulisut tatineqarnerat annertuumik ernummatigineqarpoq:
- Parnaarussat peqqarniitsuliortartut amerliartuinnartut Nuummi isertitsivimmut matoqqasumut nuuttalernikuuvagut, tamannalu sulisut atugaannut akeqarpoq, Bo Yde Sørensen oqarpoq.
Naaja Nathanielsenip oqaluttuaraa, Pinerluuteqarsimasunik Isumaginnittoqarfimmit sulisut isertitsivinnut inissinneqartartunik isumaginninnissamut sakkussaannik tuniorarneqarnissaat ukkatarineqartuartoq. Ajornartorsiut ukiuni aggersuni minnerulernavianngilaq, pisortaq naliliivoq:
Ajornartorsiut taamaaginnassasoq
- Nalunngilarput, meeqqat angerlarsimaffiup avataanut inissinneqartartut taamak amerlatigitillugit aamma atonerluineq taamak annertutigitillugu ajornartorsiutigineqartoq manna qaangerneqarnavianngitsoq.
Inuiaqatigiinni sullissiviit allat isertitsivinni ulluinnarni atukkanik oqilisaaqataasinnaapput:
- Arlallit uagutsinnut inissinneqartinnagit, tarnikkut nappaatilinnik isumaginnittoqarfinni misissorneqaqqaartariaqaraluarput, pisortaq oqarpoq.