Ilisimatusartoq: Kalaallit Nunaat ingasaallugu pingaaruteqartinneqartarpoq
USA-p Danmarki Kalaallit Nunaannik piginnittuuneratulli Danmarki timmisartunik sorsuutinik hunnorujunik peqartuuppaat aamma nuannarissangaluarpaa, Jon Rahbek-Clemmensen oqarpoq.
Kalaallit Nunaata nunarsuarmi inissisimaffiata Danmarkimut pingaaruteqarnera pillugu oqallittoqartuarpoq, Forsvarsakademimilu lektori Jon Rahbek-Clemmensen oqallinnermut allatut ilanngussivoq.
Taassuma aallakaatitassiami 'Krigskunst'-imi oqaatigaa, Kalaallit Nunaata Danmarkimut pingaaruteqarnera Danmarkimi Kalaallillu Nunaanni ingasaanneqartartoq. Taanna isumaqarpoq, Danmarki Kalaallit Nunaata ullumikkut inissisimaffianik iluaquteqartoq, iluaqutaasorli Danmarkip Kalaallit Nunaannut aningaasartuutigisartagaanit annertunerunngitsoq.
- Kalaallit Nunaanni siuttunik apersuigaangama aamma Kalaallit Nunaanni siuttut Danmarki pillugu Danmarkillu Kalaallit Nunaanni inissisimanera pillugu oqaaseqarsimasut atuaraangakkit, isumaqarnarsisarpoq Kalaallit Nunaat Danmarkimut pingaaruteqarluinnartuusoq – Danmarkimiillu iluaqutissarsiniarluni kalaallit piumanngikkaluartut naalagaaffeqatigiinnarusunneqartartut.
5,5 milliarder koruunit iluaqutissanut allanut akiliutigineqarsinnaasut
- Tamanna isumaqatiginnilluinnarpara. Inissisimaffittut iluaqutissat suunersut ilisarisinnaanagillu takusinnaanngilakka, Jon Rahbek-Clemmensen aallakaatitassiami illersornissamut atatillugu tusagassiorfimmi Olfi-mi tusaaneqarsinnaasumi oqarpoq.
Jon Rahbek-Clemmensenip oqaatigaa, 5,5 milliarder koruunit Danmarkip ukiut tamaasa Kalaallit Nunaannut atortagai, Kalaallit Nunaat ullut ilaanni namminersulivinniarluni aalajangerpat, Danmarkip aningaasaliissutissanut allanut atorsinnaagai. Assersuutigalugu USA-mit ujartorneqartartunik timmisartunik sorsuutinik allanik pisiaqarsinnaalluni.
Lektorip oqaatsini Sermitsiaq.AG-mut imatut tunngavilersorpai:
- Mianersortumik missingiilluni, timmisartut sorsuutit F-35-t 70-it 5,5 milliarder koruunit atorlugit ukiumut pisiarineqarsinnaapput. Danmarkimi sakkutuut taamaalillutik Norgemiunut sanilliullutik marloriaammik amerlatigisunik timmisartuuteqalissagaluarput sorsuutaasunik. Norgemi sakkutuut timmisartuutaat amerlasoorsuartut taaneqartarput.
- Amerikamiut aperigaanni, Kalaallit Nunaata ullumikkut pingaaruteqarnerattulli tamanna naleqartilluassagaluarpaat, Nato-mimi iligiit Ruslandimut anusinngortitsiniaanerat teknikkikkullu atortorissaaruteqarnissaq matumani pineqarmata, F-35-llu iligiinnit pisiarineqartarnissaat amerikamiuni piumaneqarluarluni.
- Oqanngilanga timmisartunik sorsuutinik pinngitsoorani pisiaqartoqassasoq, assersuusiorninnili takutinniarpara, Danmarki USA-mut atassuteqarniarluni allatut iliuuseqarsinnaasoq, Jon Rahbek-Clemmensen oqarpoq.
Naalagaaffeqatigiinneq pillugu siunissamut oqallittarnissamut pingaarutilik
Taassuma oqaatigaa, Kalaallit Nunaata namminersulivinnissaa naalagaaffeqatigiinnillu anisinnaanera pillugit oqallittoqartarnerani tamatuma pingaaruteqarnerata ilanngunneqartarnissaa pingaaruteqartoq:
- Tassani qitiusoq tassaavoq, Kalaallit Nunaat naalagaaffeqatigiinnit anissagaluarpat, Danmarkimi innuttaasut Danmarkip inissisimanerlulersinnaaneranik ernummatissaqanngitsut - allanik atortussaateqarpugut atorsinnaasatsinnik.
- Tamanna tunngavigalugu namminersulivinnissamik isumaqarneq danskit tungaannit ernummatissaanngilaq, Jon Rahbek-Clemmensen oqarpoq.