Ilisimatooq: Sermersuaq suli ''takuneqanngitsumik'' sukkassusilimmik aakkiartorpoq
Ilisimatuup oqarnera naapertorlugu, ukiut qulikkaat marluk kingulliit Kalaallit Nunaannit sermersuup aakkiartornera ''maannamut'' suli takuneqanngitsumik sukkassiseqarpoq.
Nunarsuarmi silap pissusiata allanngoriartorneranik nalunaarusiaq nutaaq aamma alla takutitsivoq.
Kalaallit Nunaanni sermersuaq ukiuni hunnorujulikkaani suli ‘’takuneqanngitsumik’’ sukkassusilimmik aakkiartortoq mianersoqqussutigineqarpoq – immaqaluunniit ukiuni tusintilikkaani.
CNN taama allaaserisaqarpoq.
Nalunaarusiaq sisamanngormat atuagassiami Naturemi saqqummiunneqarpoq.
Ukiuni qulikkaani marlunni kingullerni aakkiartornera malunnaatilimmik sukkatsissimasoq, tassani atuarneqarsinnaavoq. Aakkiartornerata sukkassusaa suliffissuaqalernissaata tungaanut nikeranngikkaluarpoq.
50 procentimik sukkanerusoq
Sermeq ullumikkut suliffissuaqalinnginneranit 50 procentinik sukkanerusumik aakkiartorpoq aamma 1990-ikkunnit 33 procentimik sukkanerullutik.
- Kalaallit Nunaanni aakkiartortoq ullumikkut pisoq assigineqanngilaq, oqaluttuarisaanermi pereersut isigigaanni ingasappoq, Sarah Das oqarpoq. Taanna Woods Hole Oceanographic Institutionimi ilisimatuujuvoq, nalunaarusiamillu allaqataalluni.
Kalaallit Nunaannit sermeq aakkiartortoq immap qaffakkiartorneranut pingaarnertut pissutaavoq. Ukiuni qulikkaani tulliuttuni tamanna nunarsuarmi tamani illoqarfinni sinerissaniittunut qarsutsinernik kinguneqassasut, ilisimatuut siulittuutigaat.
Nunarsuarmi illoqarfiit annersaannit quliusunit arfineq-pingasut sineriammi inissisimapput. Tamatuma saniatigut nunarsuarmi innuttaasut 40 aamma 50 procentiisa akornanni sinerialinniipput, taakku immap qaffakkiartorneranut navianartorsiorfiupput.
Ilisimatuut nalunaarusiami suliarinninnermut peqataasut ilisimatuussutsikkut suliaq ‘’annertullunilu’’ aamma ‘’pingaaruteqarluinnarnerarpaat’’.
Pakatsineq
Silap pissusiata allanngoriartorneranut inuit pisuusut nalunngikkaluarlutigu, unitsinneqarnissaanut iliuuseqarneq annikippoq. Ilisimatuullu tamanna pakatsissutigaat.
- Suli tamanna pimoorullu maanna tigunngilarput. Silap qanoq ajortigineranik mianersoqquinnaleqqavaatigut, tamatumalu pinerani mianersoqqussutit qanoq qisuariarfiginissaannut apeqqut suli akineqanngilaq, silap pissusianik ilisimatusartoq, Luke Trussel, Rowan Universitymeersoq Videnskab.dk-mut oqarpoq.
FN-ip silap pissusia pillugu nalunaarusiamik oktobarimi saqqummiussivoq, tassani silami ajunaarnersuaqarnissaa pinngitsoortinniarlugu, nunarsuaq ukiut qulit sinnilaaginnarlugit periarfissaqartoq inerniliunneqarpoq.