Ilisimatooq: Atlantikup Avannaaneersut sunniuteqarsinnaanerat nammineq iluaqutigisinnaasat malillugit oqallisigineqarpoq
Atlantikup Avannaaneersut folketingimut qinersinerup inerneranut sunniuteqarsinnaanerat, qinersinerup inerneranit iluaquserneqanngitsunit ajornartorsiutinngortinneqartarpoq, ilisimatooq oqarpoq. Taassuma erseqqissaassutigaa, Tunngaviusumik inatsit naapertorlugu folketingimi ilaasortat tamarmik naligiimmata tamanna allanngortinneqarsinnaanngitsoq.
Kalaallit Nunaanni partiinit saamerlerneersut marluk qinigaasut paasinarsimmalli, Folketingimi partiit saamerliit amerlanerussuteqalernissaannut qulakkeerinnissinnaanerat partiini siuttut ikinnerpaamik pingasut oqaaseqarfigisimavaat.
- Danmarki qiviarutsigu - tassa naalagaaffik Danmarkiunngitsoq - taava partiit saamerliit amerlanerussuteqanngillat, Moderaternet siulittaasuat Lars Løkke Rasmussen pingasunngornerup unnuaani oqallittoqarmat assersuutigalugu taamatut oqarsimavoq.
Ilisimatuup Sermitsiaq.AG-mut oqaatigaa, isuma taanna 'ilaannikkooriarluni' qaqinneqartartoq, amerlanertigullu taamatut pisoqarneqaranit ajornartorsiuteqalersumit qaqinneqartartoq. Matumani pisumi Folketingimi partiit talerperliit Moderaternellu tamatumannga ajornartorsiortinneqarput.
- Oqaatsit atorneqartartut taakku ilaannikkooriarluni saqqummiunneqaqqittarput, Det er en retorik, der kommer tilbage en gang i mellem, Dansk Institut for Internationale Studierimi ilisimatooq Ulrik Pram Gad oqarpoq.
Ilaasortat tamarmik naligiittut
Taassuma assersuutitut eqqaavaa, 2000-ikkut naalerneranni folketingimi ilaasortaasut Lars-Emil Johansen Juliane Henningsenilu taamanikkut Danmarkimi naalakkersuisuusunut akerleeqquneqaratik annertuumik tatineqarsimasut. Pisimasoq ilisimatuup 'kusanaattutut' oqaatigaa.
Taassuma erseqqissaassutigaa, folketingimi ilaasortat tamarmik naligiittut. Tamannalu allanngortinneqassappat isornartorsiuisut Tunngaviusumik inatsimmik allannguisariaqartut oqaatigalugu:
- Naalagaaffeqatigiinnerup atuutiinnarnissaa kimigiiserfigingaanni Tunngaviusumik inatsimmi atuarneqarsinnaavoq, folketingimi ilaasortat tamarmik naligiittut, Ulrik Pram Gad oqarpoq.
Taassuma tassunga atatillugu partiit talerperliit qineqqusaarnerup nalaani naalagaaffeqatigiinnermik nukittorsaaniarlutik oqaaseqartarnerannut tamanna akerliusoq innersuussutigaa.
Ajornartorsiut Tuluit Nunaanni aamma atorneqartoq
Ilisimatuup oqaatigaa, ajornartorsiut tamanna Tuluit Nunaanni inatsisartuni aamma atorneqartoq. Skotlandimi, Walesimi Nordirlandimilu tuluit inatsisartuini ilaasortassanik suli qinersisoqartarpoq, aalajangiiffigisassat arlallit nunanit pineqartunit akisussaaffigineqalereernikuungaluartute:
- Nordirlandimit, Walesimit Skotlandimillu tuluit inatsisartuini ilaasortaatitat aamma sunut tamanut taaseqataasinnaatitaapput, tassa ajornartorsiut tamannarpiaq aamma uagut tunngaviatigut ajornartorsiutigaarput.
- Naalagaaffeqatigiinnermut tunngasunuinnaq ataatsimiititaliortoqarsinnaavoq, tassani nalagaaffeqatigiinnut tamarmiusunut tunngassuteqartut kisimik taasissutigineqartarlutik, Ulrik Pram Gad oqarpoq.
Partiit saamerliit amerlanerussuteqartut
Marlunngornermi qinersisoqarmat Moderaterne naalakkersuisunngortitsinissamut aalajangiisuusussatut isikkoqarsimagaluarput, naggaterpiaatigullu partiit saamerliit 90-inik ilaasortaatitaqalerlutik ataatsimik ilapput:
Partiit saamerliit 87-inik ilaasortaatitaqalerput + Savalimmiuniillu ataatsimik kiisalu Kalaallit Nunaanniit marlunnik.
Partiit talerperliit 72-inik ilaasortaatitaqalerput, taakkulu saniatigut Moderaterne 16-inik ilaasortaatitaqalerpoq Savalimmiuniillu ataatsimik ilaasortaatitaqalerlutik, tassa katillugit 89-inik ilaasortaatitaqalerput.
Ministeriuneq Mette Frederiksen partiit saamerliit amerlanerussuteqaraluartut siammasissumik naalakkersuisuutitaqartoqarsinnaanersoq misissuerusuppoq. Malinnaasut naliliipput, partiit saamerliit amerlanerussuteqarnerat uppernarsarneqarsinnaammat, isumaqatiginninniarnerni nukittunerusumik inissisimalissasoq.