Ikinngumminut inissani tunniukkaa, taannalu uteqqinngisaannartoq: Juuntaaq imminut pisuutittorujussuusimavoq
Nunarput ukiut 50-it matuma siorna alianartorujussuarmik eqqugaavoq – qulimiguullip nakkarneranik paasiuminaatsumik. AG tusarfinnik arlalinnik oqaloqateqarsimavoq, ilaatigut Jonathan Motzfeldtip panianik aamma nuliarisimasaanik, ajunaarnerup kingorna nunatta siuttorisimasaanut qanittuararsuarmiissimasunik. Angalaneq Jonathan Motzfeldtip ilaaffigisussaasimagaluarpaa.
AG nunatta oqaluttuarisaanerani qulimiguulimmik ukiut 50-it matuma siorna pisumik issimasullu tamarmik ajunaarfigisaannik nakkarnerit ajornerpaartaannik allaaserisaq juullip ukiortaallu akornanni ilanngutassiaraa.
Inuit 15-it, taakkunannga inuttat pingasut, itinersuarmut periarfeerupput.
Ilanngutassiaq qisuaatinik arlalinnik nassataqarpoq, ilaatigut Jonathan Motzfeldtip ilaasussaagaluarneranik piffissarli kingullerpaaq atorlugu isummaminik allanngortitisimaneranik Kujataanilu Margitimut meeqqanullu angerlarnissaagaluaminut taarsiullugu Nuummiiginnarsimaneranik paasissutissanut atatillugu.
Tamanna annassutigaa, taamalu aalajangiisimanngikkaluarpat, nunatta oqaluttuarisaanera allaanerulluinnartumik isikkoqarsimassagaluarpoq.
Ukiuni qulikkuutaani tulliuttuni tassaalerpoq »nunap siuttua kalaallillu aqqutaanni ikumatitaq qaammaqqutaasoq«, 1970-ikkut qiteqqunnerannit 90-ikkunnut nunami ukiut pisoqarfiunerpaasut tunngaviunerpaasullu ilaasa ingerlaneranni inuiaqatigiinnik piffissanut nutaaliaasunut aqutsisuusoq.
Ilaatigut Lars-Emil Johansen aamma Moses Olsen ikiortigalugit Kalaallit Nunaat qangatut piniartukkormiuunermik tunngaveqarnermiit, ilaatigut Danmarkimit ungasianit aqunneqartumiit, nunamut nutaaliaasumut, tamat oqartussaaqataanerannik ingerlatsiviusumut nunarsuarmi namminerisaminik atuuffeqartumut, allanngortikkiartuaarsimavaa.
Ajunaarnerli uterfigeriartigu.
Tupannartorujussuusoq
AG-mi ilanngutassiami oqaatigineqartutut pisoq alianartoq tamanna sisamanngornermi oktobarip 25-ani ullup-qeqqata qaangilaarnerani, nal. 12.15, Utoqqarmiut Kangerluarsunnguata paavata ungasinngisaani, Nuummiit minutsit qulit missiliorlugit qulimiguulimmik ingerlasarialimmi, pisimavoq. Qulimiguulik imaanut nakkarsimavoq annertoorujussuarmillu suliniuteqarnerup, Amerikamiut suliffeqarfiata kivisimasunik qaqitsisartup akuliunneqarfigisaanik, kingorna 200 meterinik itissusilimmi sumiissusersineqarluni.
Jonathan Motzfeldtip pania, Karen Motzfeldt, taamani niviarsiaraarannguuvoq, taamaattorli ajunaarnerup ilungersunassusianik maluginiagaqarsimalluni.
- Tusaratsigu allatulli tupattorujussuuvugut. Pisoq tupannartorujussuuvoq, inunnillu itisoorujussuarmik attuilluni. Naluneqanngitsutut maani nunami kikkut tamarmik imminnut ilisarisimapput, aamma politikerinik ilisimaneqartunik allanik qulimiguulimmut ilaasoqarsimavoq. Ataatap ilaasussaasimagaluarnera aatsaat kingusinnerusukkut paasivarput.
- Tamanna pillugu qanoq oqaluttuuppaasi?
- Ataata ulluni tamani matoqqasorujussuusimavoq – aap, suut tamaasa pillugu taamaassimavoq, taamaattumik annikitsuinnarmik tusagaqarfigaarput, Karen Motzfeldt akivoq.
Imminut pisuutinnerit
Oktobarimi 1973-imi ulluni ilungersunartuni qulimiguullip nakkarnerata malitsigisaani Lars-Emil Johansenip Jonathan Motzfeldt qanittuararsuusimavaa. Taamaalinerani Lars-Emil 27-iinnarnik ukioqarpoq taamaalillunilu Landsrådimi »pingajoqqani inuusuttortaalluni«, Jonathan utoqqaanerumaartoq ingasattajaannginnerusorlu. Kisianni Danmarkimut attaveqaatit qasukkartinneqarnissaannik nunallu nammineernerulersinnissaanik takorluugaq ataatsimoorussimavaat.
Oqaluttuaq tamakkiisoq uani sapaatip akunnerani AG-mi saqqummertumi atuaruk. Uani isissutissarsigit:
