ICC Kimimut: Silap pissusaa aamma Issittoq eqqissisimasoq pillugit Trump oqaloqatigiuk

Donald Trumpip ataatsimeeqatigineqarnissaanut Naalakkersuisut siulittaasuata qaaqquneqarnissaa pissusissamisoortoq ICC Kalaallit Nunaat isumaqarpoq, Issittoq aamma nunap immikkoortuani isumannaallisaanermut politikki oqaluuserisassanut ilaammata.

Kim Kielsenip (S) periarfissaq qaqutigoortoq atorlugu, Inuit nunani sisamaneersut ICC-p sinaakkutaani isumaqatigiissutigineqartut susassaqarfiit ilaat saqqummiuttariaqarai, suleqatigiiffik isumaqarpoq.

- ICC-ip 1980-imi pilersineqarnerminiit ullumimut pingaartillugit suliai qassinnguit ICC Kalaallit Nunaata saqqummiutilaarniarpai, tassaasut avatangiisit silallu pissusia pillugit ataatsimoorluta aarleqqutivut kiisalu Issittumi sakkulersornerup aallarteqqinneqarsimanera aammalu pissaanilissuit aporaatileratarsinnaanerat, ICC Kalaallit Nunaanni siulittaasoq, Hjalmar Dahl, Kim Kielsenimut ammasumik taama allagaqarpoq.

Anguniakkat

ICC-p ukiuni sisamani anguniakkani Utqiaġvikimi 2018-imi ataatsimeersuarnermi kingullermik akuersissutigai. Nalunaarummit tassannga Hjalmar Dahlip immikkoortut uku erseqqissarpai:

- Uagut Inuit issittormiutut nunallu inoqqaavisut pisinnaatitaaffitta akuerineqarnissaat ataqqineqarnissaallu kissaatigaarput, soorlu Naalagaaffiit Peqatigiit Nunat Inoqqaavisa pisinnaatitaaffii pillugit Nalunaarutaanni (UNDRIP) oqaatigineqartut.

- Naalagaaffiit Peqatigiit Piujuaannartitsineq pillugu Siunertaat (2030-SDG) pillugit sulineq ICC-ip malittaraa. Inuit issittumi inuiaqatigiinnguakkuutaarlutik inuupput tamaanilu naammattunik peqqinnartunillu inuussutissaqarniarneq ajornartorsiutaavoq. Aammattaaq inuiaqatigiinni qanorluunniit utoqqaassuseqaraluit peqqissusiat atugarissaarnerallu ajornartorsiutaavoq. Kingullermi taaneqartumi imissaqarneq eqqiluisaarnermilu atortussaqarneq apeqqutaasarput.

Trumpip silap pissusia pillugu politikkia ernumassutigigaa

- ICC-ip nassuerutigaa silap pissusiata allanngorneri Issittormiunut periarfissanik nutaanik pilersitsillutillu ajornartorsiutinik pilersitsimmata. Silap kiatsikkiartornera, sikuerukkiartornera, qeriuaannartup aakkiartornera, sermersuit tunuariartorneri, uumasut ingerlaartarnerisa allanngornerat kiisalu uumasut naasullu ingiaajartortut takkussornerat inunnut Issittumilu nunat inoqqaavinut siunnersuisoqatigiinni tallimaasunut allanut assut aarlerissutaapput.

- ICC-p maluginiarpaa Piujuaannartitsineq pillugu Anguniakkat ilaat tassaammat: ”Silap allanngoriartornera taassumalu sunniutai akiorniarlugit pilertortumik iliuuseqarneq”. Taamaammat USA-ip Parisimi silap pillugu isumaqatigiissummit peqataajunnaarsimanera ICC-imit ajuusaarutigaarput. Aamma ICC-ip aarlerinartoqartippaa 2019-imi siusinnerusukkut finlandimiut Issittumi Siunnersuisoqatigiinni siulittaasuutitaqarneranni inaarutaasumik oqaaseqaatip oqaasertaasa naaperiaassutigineqarnissaannut peqataajumannginnermigut USA isumakulunnartup tungaanut ineriartornermik aallarniisimammat. Inaarutaasumik nalunaarummi oqaatsip ”silap pissusiata allanngornera”-ta ilanngukkumaneqannginnera uagutsinnut Inunnut silap allanngornerata kingunerinik ullut tamaasa malussartartunut akuersaarneqarsinnaanngilaq.

- Inuit inuiaapput eqqissinermik pingaartitsisut, ICC-illu ataatsimeersuarneranit kingullermit 2018-imi julimi pisumi ”Issittup eqqissisimaffittut” suliniutiginissaanik ICC-ip siulersuisui pisinnaatinneqarput. Taamaammat issittumut sineriallit tallimat 2008-imi Ilulissaniit Nalunaarummik atsiugaqartut kajumissaarniarpai issittup eqqissiviilliorfiunnginnissaanik 2018-imi avammut nalunaarut attatiinnaqqullugu, naak massakkut Rusland NATO-lu akunnerminni ilaatigut najummassimanartorsioraluartut.

- Issittup isiginiarneqarnerulernera ICC-ip pitsaasutut isigaa, tikkuarusuppaali isiginiarneqanerulernera aaqqissorluagaasumik ingerlasariaqarmat aammalu issittup inoqqaavinik sutigut tamatigut peqataatitsiviusariaqarmat, taamaalilluta uagut issittormiutut pisinnaatitaaffivut akuerineqarniassammata ataqqineqarlutillu.