IA: Aalisarnerup iluani siuttuussaagut

Nunatsinni inuussutissarsiutit pingaarnersaat, aalisarneq, ineriartortinneqassaaq. Aalisakkap imaaniit qaqinneqarneranit nerrivimmut sassaalliutigineqarnissaanut suliat nunatsinni ingerlanneqartalissapput, aningaasaqarnikkut kaaviiaartitsinerulersussat. Aalisakkaniillu eqqaaginnannginnissaq pillugu aalisakkanit qajuusaliortoqartalissaaq, soorlu aamma qimminut nerukkaatissanik tunisassiortoqartalissasoq.

Nukissiuuteqarneq aamma inerisarneqassaaq, Kalaallit Nunaanni assersuutigalugu aalisakkanik tunisassiorneq aamma pisortat ingerlatsivii allat mingutsumik nukissiuuteqaqqullugit. Nunarpummi Parisimi isumaqatigiissummut, CO2-mik atuinermik annikillilernissamik imaqartumut, peqataalissaaq, Inuit Ataqatigiit taama isumaqarput.

Ilisimasanik katersisoqassaaq

Inuit Ataqatigiinnit Múte Bourup Egede aamma Aqqaluaq B. Egede partiip Inatsisartunut qinersinissamut anguniakkatik "Allannguisa"-mik qulequtsersimasaminni saqqummiussipput.

- Aalisarnerup iluani Kalaallit Nunaat nunarsuarmi siuttunut ilaareerpoq. Inuussutissarsiutini pingaarnersarput ineriartortikkumavarput, ilaatigut ilisimasaqarfimmik pilersitsinikkut, aalisarnerup niuernerullu iluani ilinniarfinnik piorsaanikkut tunitsiveqarnikkullu inerisaanikkut, taamaasilluni nunarput nunanut allanut unammillersinnaassuseqarluni niuernikkut nukittunerulertikkumallugu, Múte Bourup Egede, Inuit Ataqatigiit Inatsisartunut qineqqusaarutiminik saqqummiussereernerani oqarpoq.

Aalisarnerup iluani pitsanngorsaanerit:

• Imminut pilersorneruneq
• Kinguaariit nikinnerat oqinnerusoq
• Sinerissap qanittuani qaleralinnut akitsuut peerneqassaaq
• Aalisarluni misileraaneq siuarsarneqassaaq
• Aalisarnermut inatsit tamanut tulluartoq
• Aalisarneq pillugu aqutsineq ammanerusoq

Tunisassiorneq minguitsoq

Aalisarneq aalisakkanillu tunisassiorneq inerisarneqassappat, tunitsiveqarnikkut inerisaanissaq pisariaqarluinnarpoq. Tamanna minguitsumik nukissiuuteqarluni ingerlatsinermik tunngaveqartumik sapinngisamik ingerlanneqassasoq, siulittaasup oqaatigaa. Parisimi isumaqatigiissummut, gassinik silaannarmik kissakkiartortitsisartunik aniatitsinerup annikillisinnissaanut anguniaqartumut, nunarput ilannguttariaqartoq IA isumaqarpoq.

- CO2-mik mingutsitsinerput annikinnerpaatittariaqarparput, avatangiisit minguitsut piujuartikkumallugit kingulissagullu avatangiisimik minguiutsumik kingornutaqaqqullugit. Nukissiuutit tunisassiorfinni atorneqartussat aamma eqqarsaatigalugit nukissiuutit minguitsut taamaammat inerisartariaqarpagut, Múte Bourup Egede oqaluttuarpoq.

Aalisagatigiit nutaat

Partiip siulittaasuata erseqqissarpaa aalisarnerup ineriartortinneqarnera eqqartorneqartillugu innuttaasut aamma aalisartut suliamut piginneqataanissaat qitiulluinnassasoq.

Saqqummiinermi ilanngullugu Aqqaluaq B. Egedep nassuiaatigaa aalisarnermi aalisagaqatigiiaannik nutaanik misileraalluni aalisarneq siuarsarneqassasoq, aalisariaatsillu allat piujuartitsinissamut tunngavissaqarnerusut aamma atorneqarsinnaasut, kinguaassanut nangitassaqartitsineq anguniarlugu.

- Aalisarnermi aalisariaatsit aalisagaqatigiillu allat aalisarneqarsinnaanissaat inerisartiaqarpagut. Aalisarnerinnaq tunisassiornerinnarlu kisiisa isiginagit, aamma avammut niuerneq isiginerusariaqarparput, nunat tamalaanut unammillersinnaanerulerumalluta, Aqqaluaq B. Egede oqarpoq.

IA ilaatigut aamma ukuninnga suliniuteqarpoq:

• Akitsuutit kingulliit peerneqarnissaat qulakkeerlugu
• Qinigaaffiit arlariinnik sivisussusilikkamik ilinniartitaanermi ataatsimoorussamik isumaqatigiinneq
• Meeqqeriveqarneq pillugu ataatsimoorussamik ukiunut arlalinnut isumqatigiissuteqarneq
• Meeqqanut inunnullu innarluutilinnut naalagaaffiit peqatigiit isumaqatigiissutaat malinneqassapput
• Kræftimik napparsimalersimasut pitsaanerusumik sullinneqassapput
• Pisortat allaffissornermi avataaniillu siunnersortinut aningaasat atorneqartut ikilisinneqassapput
• Nunaateqarnermi inuussutissarsiutit nutaat