Eva Illum: Ajunnginnerpaamik isumaqarluni taamatut iliortoqarsimavoq

16-it toqoreersimapput. Arfinillit suli uumasut oqaluttuarisaanermik ilisimasallit pingasut misissuisimanerat tunngavigalugu, ministeriunermit Mette Frederiksenimit danskit naalagaaffiat sinnerlugu utoqqatserfigineqarsimapput.

Eva Illum, ullumikkut soraarninngorsimasoq Odensemilu najugaqartoq ukiut 70-it matuma siornatigut inuunerminik allannguilluinnartussamik angalasimanini pillugu oqaluttuarpoq.

Ungasissumut angalaneq

- Arfineq-pingasunik ukioqarlunga, 1951-imi marluliaqatinga Marie meeqqallu allat 20-t peqatigalugit Danmarkiliarniarluta Nuummi umiarsualivimmi m/s Umanamut ikitinneqarpugut. Soorunami ingiallorteqartinneqarpugut. Umiarsuarmiinnerput soorunami soqutiginarsimaqaaq. Uagutsinnut takutinneqarniartut amerlasimaqaat. Soorunami aamma artornarsimavoq, Eva Illum oqaluttuani aallarnerlugu oqarpoq.

- Qaammatialunni ilisimasimavarput Danmarkiliartussaalluta. Anaanarput atisassatsinnik mersorlunilu qilattaalluni ulapissimaqaaq. Kangerluarsorutsimi piffissani aalajangersimasuni sulisarpoq, taamaammat piffissat ilaanni ilaquttatsinnit paarineqartarpugut. Tassanngaannaq suna tamarmi sukkasuupilussuarmik pivoq. Ilisimatinneqarpugut aqagukkut aallassasugut.

Aallaqqaammut pilersaarutaasimagaluarpoq, meeqqat angajoqqaaverussimasut aallartinneqassasut. Tamanna iluatsinneqarsimanngilaq, taamalu meeqqat allartinneqartut akornanniillutik marlulissat.

- Unnuakkut Kronborg nalleratsigu itersarneqarpugut. Orpipassuit qisussiassat qanoq tipeqarnersut naamaniassagatsigit. Tamanna pivoq juunip qaammataani. Arlaleriarlunga annilaagangisarsimavara orpissuit angisuut uppiffigissagaatigut.

Danmarkimiinneq

- Ukiup affaani siullermi Sjællangip Kujataani Fedgårdenimiissimavugut. Nukappiaqqat niviarsiaqqallu immikkut sinittarfeqarluta. Tamatuma kingorna angajoqqaarsiassatsinnut nussortinneqarpugut. Qatanngutigalu Marie marluulluta eqqaassanngikkaanni allat tamarmik Sjællandimiiginnarput. Qatanngutiga Odensemukartinneqarpoq uangalu Fredericiamukartinneqarlunga. Avissaartinneqaratta artornarsimaqaaq. Qujanartumilli angajoqqaarsiatta piffissat ilaanni peqatigiissinnaanerput isumagisarpaat. Ukiup ataatsip missaani Danmarkimiippugut. Taava Nuummut uterpugut. Tassani aamma misigisaq alla oqimaassimaqaaq, Eva Illum oqaluttuarpoq.

Børnehjemmi angerlarsimaffittut

- Umiarsuarmiit talittarfimmut niuvugut. Ilaquttavut niuffiorsimapput. Taakkununnga angerlassalluta isumaqarsimavugut. Naamik. Taamaattoqanngilaq. Bussinut ikitinneqarpugut. Meeqqat allat peqatigalugit børnehjemmimut najugaqarfissatsinnut ingerlanneqarpugut. Misileraaneq ingerlatiinnarniarneqarpoq. Atuarfimmi danskit klassianni atuartinneqarpugut. Kalaallisummi oqaloqqusaannginnaata. Eqqaamanngilara qanoq sivisutigisumik børnehjemmemiinnerlunga. Ukiualuit. Immaqa! Eqqaamavarali aasaanerani ilaquttavut ilagalugit piniariartarluta.

Kalaallisut oqaatsima annersaat puigorsimavakka.

- Kalaallisummi oqaloqqusaasimanngilagut. Taamaammat piffissap ingerlanerani kalaallit oqaasiisa annersaat puigorsimavakka. Puigornikuusakkali ilikkaqqissimallugit. Maani Danmarkimiinninni oqalutsitut piffissap ilaani sulisimavunga aamma atuakkamik kalaallisuumik atuarsinnaavunga. Kalaallisulli itinerusumik oqaloqatigiissinnaaneq ajornartorsiutiginerullugu. Inuiaat oqaatsiminnik atuijunnaarsimasut oqaluttuarisaanerminnik ilisimasaaruttarnerat politikkikkut inuiaqatigiittullu soqutigineqartut ilagilluinnarpaat, Eva Illum oqarpoq.

Ilaqutarpassuakka

Eva Illum, Eva Bolette Sofie Holmitut kuissuteqarpoq. Ilaqutariit Holmikkut amerlasoorujussuupput soqutiginarluinnartuullutillu. Eva Illumipp ilaqutai allamiumik aamma ilaqarput. Marlulissammi ataataat amerikamiuuvoq. Sorsunnersuup aappaani sakkutuutut Kalaallit Nunaanniissimavoq, umiarsuarmilu nunaqarfinnut pilersuisumi inuttaasimalluni. Sorsunnersuup aappaani Kalaallit Nunaat Danmarkimut attaveqarsimanngilaq. Eva Illum ilaquttaminut amerikamiunut attaveqarpoq. Amerikami affarmik qatanngutai arfiniliupput. Ukiorpassuit matuma siornatigut DNA-mik misissuisoqarneratigut tamanna uppernarsarneqarsimavoq. Odensemi angerlarsimaffiani amerikamiup sakkutuup inuusuttup assinga nivingavoq. Eva Illumip ataataa.

Utoqqatsernerit

- Utoqqatserfigineqarnissara pisariaqartinngisaannarsimavara. Maannalu ministeriunermit Mette Frederiksenimit utoqqatserfigineqarsimallunga, tamannalumi aamma ajunngilaq. Ilisimaarilluinnarpara uagut meeqqat 22-usugut pilluta pisimasoq kalaallit politikkeriisa aamma akisussaaffigigaat. Taakkumi aalajangeeqataasimapput, isumaqarsimallutillu Danmarkiliartikkamitigut inuiaqatigiinnut iluaqutaasussaasugut.

Ajunngitsumik inuusimasoq

- Ajunngitsumik inuusimavunga, sulilu ajunngitsumik inuullunga. 18-inik ukioqarlunga Danmarkiliaqqippunga. Ukiuni marlunni peqqissaasunngorniarsimavunga. Uinga naapippara. Katippugut. Ukiuni arfineq-marlunni Qeqertarsuarmiissimavugut. Siullermik nakorsap allattaatut ilinniarpunga, kingusinnerusukkullu isumaginninnermi siunnersortitut ilinniagaqarlunga. Eva Illumip uigaa Finn Illum, uia Odensemi Kalaallit Illuanni ukiuni 28-ni forstanderiusimavoq. Marluullutik inersimasunngorsimasunik marlunnik meeraqarput, pingasunillu erngutaqarlutik.

Ajunnginnerpaamik isumaqarluni iliuusaasimasoq

Eqqaamaneqassaat taamanikkut pissutsit naapertorlugit taamatut pisoqarsimanera, ullumikkullu eqqarsartaaseq mlillugu taamanikkut pisisimasut isigineqannginnissaat.

Eva Illumip nuannaarutiai misissuisoqarsimanera, misileraasimanerup erseqqissaaffigineqarsimanera aamma ajunnginnerpaamik isumaqarluni misileraanerup iluatsinneqarsimannginneranik oqaluttuunneqarsimanini. Eva Illumip aamma Trine Bryldip atuakkiaa nuannarivaa: I den bedste mening. Tine Bryldip atuakkiaa 1998-imi saqqummersinneqartoq piviusulersaarutaavoq, meeqqat 22-t inuunerminni atugarisimasaat tamarmik immikkut kapitaleqartinneqarput. Ajunnginnerpaamik isumaqarluni iliuuserisimasaq kalaallisut aamma nutserneqarsimavoq.