Danmarkimi naalakkersuisunit siunnersuut nutaaq: Illersornissaqarfiup Kalaallit Nunaanni suliaqarnera annertusineqassaaq
Ukrainemi sorsuttoqarpoq, Issittumi sakkussiortoqarnerulerpoq – aamma Kalaallit Nunaat Savalimmiullu sakkutooqarnikkut oqaluuserisassani pingaartinneqarluinnarput. Naalakkersuisut aamma savalimmiuni naalakkersuisut qaammatini tulliuttuni Danmarkimut oqimaatsumik isumaqatiginninniarnissamik naatsorsuuteqassapput.
Marlunngornermi ullaakkut qulingiluanut illersornissamut ministeriugallartup Troels Lund Poulsenip, danskit naalakkersuisuisa illersornissamut nutaanik aningaasaliinissamut siunnersuutaat Københavnimi saqqummiuppai, taakku aatsaat taama amerlatigissapput – Kalaallit Nunaat Savalimmiullu tassani oqaatigineqaqattaarput.
Danmarkimi naalakkersuisut ukiuni qulini tulliuttuni 143 milliardit koruunit atorniarpaat, aningaasat agguataarneqarnissaannut isumaqatigiissutit aalajangersimasut maanna Naalakkersuisut, Thorshavnimi Naalakkersuisut, aamma Christiansborgimi partiit akornanni maanna inissinniarneqassapput. Pilersaarutit malillugit aasaanerani aamma ukiaanerani qaammatini siullerni tamanna pissaaq.
Troels Lund Poulsenip aamma ministeriunerup Mette Frederiksenip siusinnerusukkut ”Issittoq” pingaartinneqassasoq oqariartuuteqareerput, immaqalu aamma Østersøp illersorneqarneranik qaffasinnerusumik, taanna ukiuni qulikkaani illersornissaqarfiup suliaqarfiani annerit ilagaat.
Issittumi aallussineq annertusineqartoq
Troels Lund Poulsen marlunngornermi tusagassiortunik katersortitsinermi nassuiaavoq, Danmarkimi naalakkersuisut isaannit Issittup illersorneqarneranik aallussinissamut kiffaanngissuseqarnerulissasoq, Finlandip ilaasortanngornera aamma Sverige NATO-mut ilaasortanngungajalernera pissutigalugit:
Østersøenip ullutsinnit allaanerusumik inissisimalernissaa tunngavigineqartariaqarpoq, Troels Lund Poulsen oqarpoq.
- Finlandip NATO-mut ilaasortanngortoq takuarput, Sverigellu qanittukkut ilaasortanngornissaa neriuutigaarput. Siulianut sanilliullugu allanik periarfissaqartippaatigut. Østersøenip salliutinneqarunnaarneranik tamanna isumaqanngilaq, kisianni allatut suleqatigiinnissamut periarfissaqalersippaatigut, taanna oqarpoq, nangillunilu:
- Sillimaniarnermut politikkimmi inissisimaffigisatsinni Naalagaaffeqatigiinnermut tunngatillugu aningaasaliissutit amerlanerunissaat aallutissagipput qularnanngilaq. NATO-milu suleqatinnik oqaloqateqarninni tamatuma eqqumaffigileriartorneqarnera malugaara.
USA avannamut sammivoq
USA-p sakkutooqarnikkut Issittumi ukkatarinninnera annertusiartorpoq. Sapaatip-akunnerata siuliani nunarsuarmi umiarsuit sorsuutit nukittunerpaartaasa ilaat “USS Gerald R. Ford” timmisartunik malersuutinik ulikkaarluni aamma Amerikamiut sakkutuuinik 4500-nik inuttaqarluni Oslop kangerluanut assersuutigalugu aqqusaarpoq, Norgep Issittumi immikkoortuanut angalalluni.
Nunanut allanut tunngasunut ministerip Lars Løkke Rasmussenip 13. februar USA-p nunanut allanut tunngasunut ministerianik Antony Blinkenimi Washingtonimi ataatsimeeqateqarnerata kinguninngua, Danmarkimi naalakkersuisut Issittumut ukkatarinninnerulernissaanik kissaateqarnera ukioq manna siusinnerusukkut naqissuserneqarpoq. Blinkenip Issittumi danskit nakkutilliinermut tapersersuinerunissaannik ujartuinera, ataatsimiinnerup kingorna Lars Løkke Rasmussenip oqaatigaa – tassa Kalaallit Nunaata aamma Savalimmiut eqqaanni pingaartumik russit umiarsuaannik, timmisartuinik aamma aqqartartuinik nakkutiginninnermut nukittunerusumik tapersersuinissaq pineqarpoq.
Savalimmiuni radarit silaannarmi angallannermut kalerrisaarutit nutaat sanaartorneqalerput, Kalaallit Nunaannilu suliaqarnerup qanoq annertusarneqarnissaa suli nalunarpoq. Dronenut angisuunut marlunnut, ilaatigut Kalaallit Nunaata kangiata sineriaanik nakkutilliisussanut, 750 millionit koruuninik aningaasaliinissat taamaatinneqarput. Illersornissaqarfik taarsiullugu ilaatigut timmisartunik Poseidon-8-nik aqqartartunik malersuisartunut milliardinik arlalinnik akilinnik ataatsimik marlunnilluunniit kissaateqarpoq, kisianni Troels Lund Poulsenip danskit naalakkersuisui tamatumunnga qanoq isumaqarnersut marlunngornermi oqaaseqanngilaq – taamaallaat Kalaallit Nunaanni Savalimmiuniluunniit sakkutuujusussaanermik siunnersuuteqannginnertik oqaatigaat.
Anguniakkat
Danskit Issittumi illersuinerulernissaat NATO-p aalajangersimalluinnartunik danskit illersornissaqarfianut naammaginnilersitsisinnaannginnerat, Danmarkimi naalakkersuisut ajornartorsiutigaat – tassa NATO-p nukittorsaanissamut anguniagaannik taaneqartut pineqarlutik. Tassani aningaasat qanoq amerlatigisut atorneqarnerat pineqanngilaq, kisianni NATO-p tungaanit aningaasat eqqortumik atorneqarnersut pineqarpoq. Danskit naalakkersuisuisa Danmarkip Issittumi suliaqarnerannut tapersersuinerup nukittorsaanissamut anguniakkanut naammassinnissutaanissaat NATO-mit akuerineqarnissaat kimigiisissutigaat, kisianni anguniakkat suli anguneqanngillat. Tassanili Troels Lund Poulsen isumalluarpoq:
- Ukiut qulit ingerlaneranni nukittorsaanermut anguniakkanik nutaanik takkuttoqarnissaa qularnanngilaq. Tassanilu Issittumut tunngasut aamma tassunga atatillugu ersersinneqarnissaat naatsorsuutigaara, taanna oqarpoq.
NATO-p danskit Issittumi aningaasaliinerit tamakkiisumik akuerippagit, ilersornissaqarfik Savalimmiuni Kalaallit Nunaannilu nukittunerusumik suliaqarnissamut aatsaat aningaasanik pissarsissava? Ministerip tamanna ilumuunnginnerarpaa – ilaatigut:
- Taamatut inissinneqarsinnaanngilaq. Aningaasaliinissamut pisariaqartinneqartunut pilersaarusiussaagut, tamatumalu ingerlanerani akuerineqannginnerini misissorneqartussanik aningaasaliisoqartassaaq. Ukiut qulit ingerlaneranni takussavarput, taamaammat imaanngilaq ukiamut aningaasat 143 milliardit koruunit, ukiut qulit ingerlaneranni atorneqartussat tamakkerlugit atornavianngilagut, taanna oqarpoq.
Naalakkersuisut aamma Savalimmiuni naalakkersuisut isumaqatiginninniarnernut peqataatinneqassasut, taassuma erseqqissaatigaa.