Aatsitassarsiornissamut aningaasaliisartut: Kalaallit Nunaat pilerinarnerulerpoq

Aatsitassarsiorfiit nunarsuarmi saqqummersitsinerit annersaannik Torontomi ammaanissaat ullualunnik sioqqullugu, Kalaallit Nunaannit aatsitassanut naalakkersuisoqarfimmit sinniisuutitat, politikkerit inuussutissarsortullu peqataaffigisassaat, misissuisimanerup nutaap takutippaa, aatsitassarsiorfiit isaannit isigalugu Kalaallit Nunaat siunissami aningaasaliiffigissallugu pilerinarnerulersimavoq.

Nr. 41-tut inissisimasoq

Kalaallit Nunaat aatsitassarsiornermut atatillugu aningaasaliiffigissallugu pilerigineqarnerpaatut isigineqartut akornann 2018-imi nr. 63-itut inissisimasimavoq. 2019-imi Kalaallit Nunaat inissisimaffimminit 22-nik siuariarsimavoq, taamaalilluni nunarsuarmi sumiiffinnit, naalagaaffinnit nunanillu 76-iusunit nr. 41-tut inissisimalerluni.

Taamatulli pitsaasumik siuariarneq Fraser Institutip 2013-imi misissuisimaneranut sanilliulugu pitsaavallaanngilaq, taamanikkummi Kalaallit Nunaat 112-it akornanni nr. 7-itut inissisimasimavoq.

Aatsitassat politikkilu

Uuttuutit allat marluk atorlugit inissisimaffik nassaarineqartarpoq, uuttuut ataaseq atorlugu nunami aatsitassat qanoq pilerinartiginersut nalilersorneqartarpoq, uuttuutilli aappaa atorlugu nunami pineqartumi politikkip aatsitassarsiornermullu isummat qanoq sunniuteqartarnerat nalilersorneqartarlun.

Politikkimut tunngatillugu Kalaallit Nunaat nr. 48-tut inissisimavoq, siorna nr. 69-itut inissisimasimalluni. Kalaallilli Nunaata aatsitassaqassutsikkut ilippanaateqarnea eqqarsaatigissagaanni nr. 36-tut inissisimavoq, 2018-imi inissisimasimaffimmiit 18-inik siuariarsimalluni.

Ilinniarsimasunik sulisussaqannginneq

Misissuinermi annertuumi 80-inik quppernilimmi allassimavoq, Kalaallit Nunaata aatsitassarsiortunut ilinniarsimasunik sulisussaqartitsiniarneq ajornartorsiutigingaa, misissuinermi tamanna nunamik kinguartitsivoq. Aamma inatsimmi naapertuutinngittoqarpoq.

Suliffeqarfimmi misissuisumi pisortap pisariaqarsorisimavaa, misissuinermi apeqquterpassuarnut tunngatillugu isornartorsiuinissaq:

- Aatsitassanut Naalakkkersuisoqarfimmi ammasumik ingerlatsisoqanngilaq, tamannalu aningaasaliissuteqarniartunut nalornilersitsisarpoq, misissuinermi kinaassutsiminik isertuussisoq allappoq.

Aningaasaliiffigissallugit pilerinarnerpaat

Australiap kitaaa, Finland, Nevada, Alaska aamma Portugal aningaasaliiffigissallugit pilerigineqarnerpaapput, Tanzania pilerigineqannginnerpaalluni. Aamma siullermeersumik Canada, nunarsuarmi aatsitassarsiorfigissallugu pilerigineqarnerpaat qulit akornanniikkunnaarsimavoq.

2019-imi aggustusip 20-aniit novemberip arfineq-pingajuannut misissuisoqarsimavoq. Inuit 2.400-t misissuinermut peqataaqquneqarsimapput, 263-llu apeqquterpassuarnut akissuteqarsimallutik, sumiiffiit, naalagaaffiit nunallu 76-it misissuinermut peqataasimapput. Ukiup siuliani summiiffiit 83-it misissuinermut peqataasimallutik.

Fraser Institute allassimavoq, Kalaallit Nunaat misissuinermi apeqqummut ataatsimut arlalinnulluunniit nunat akissuteqarsimasut ilagingaat.