Aaqqissuisuuneq innersuussivoq: Tusagassiuutit kiffaanngissuseqartut Covid-19-imit tatineqartut
Politikerinit KNR ussassaarutit pillugit tusagassiuutinut unammillernerulernissamut periarfissinneqarpat tamanna malitsigiinnarnik sunniuteqalersinnaavoq. – Tamanna attanneqarsinnaanngilaq, pisortaq oqarpoq.
Coronap ajornartorsiortitsinerata nunarsuarmi tusagassiuutit kiffaanngissuseqartut sakkortoorujussuarmik eqqorpai.
Ussassaarutitigut isertitat appariarujussuarsimapput, pissutsillu aviisit unerarnerannik nutaarsiassallu amigaatigineqaleranerannik kinguneqarsinnaanerat ernummatigineqarpoq. Ajornerpaamik pisinnaasutut takorluugaq tassaavoq, nunarsuup immikkoortuini tusagassiortunik pissaanilittaasunik alaatsinaattussanik najukkanilu inuiaqatigiinni susoqarneranik nalunaarutiginnittussanik siunissami amigaateqalernissaq.
Ajornartorsiorneq aamma Kalaallit Nunaanni malugineqarpoq.
– Isertitanik qulakkeerinninniarluni illumiit illumut tamaviaarutiginninnertut oqaatigineqarsinnaavoq. Qujanartumik nunap ammaakkiartuaarneqarnerata peqatigisaanik siunissami isumalluarnartoqarpoq. Kisianni ajornartorsiornerup inuussutissarsiornermut qanoq ititigisumik sunniussimanera kimilluunniit suli ilisimaneqanngilaq, tusagassiorfiup Sermitsiaq.AG-p pisortaanera, Christian Schultz-Lorentzen, oqarpoq.
Kalaallit Nunaanni ussassaarutitigut pissarsiassat killeqareerput. Taamaammat KNR-ip nunatta karsianit ukiumut 70 millioner koruuninik tapiiffigineqartarnermi saniatigut ussassaarutinik tunisaqartarnermigut aningaasarpassuarnik isertitaqartarnera taamalu nunatsinni tusagassiuutit namminersortut niuernikkut tunngaviannik ajoqusiinera tusagassiorfimmut akisoorujussuuvoq. KNR-ip naatsorsuutai tamanut saqqummiunneqartut kingulliit naapertorlugit, KNR 2018-imi 7,6 millioner koruuninik »allanik isertitaqarsimavoq«; tamatumanilu ussassaarutinik tunisaqartarneq pineqarluni.
Taakkua KNR-ip isertitaasa tamarmiusut 10 procenteraat.
– Tamanna attanneqarsinnaanngilaq. KNR-ip nukittuujunissaa aamma kissaatigaarput, kisianni nukittorsarneqarnera nutaarsiassaqartitsinermik suliaqarfiup sinnerata ingerlatsinerminik aningaasalersuinissamut periarfissaata sanngiillisinneratigut tamanna pisariaqanngilaq, Christian Schultz-Lorentzen maluginiakkani tunngavigalugit oqarpoq.
–Kisiannimi tusagassiorfik ukiunik pitsaasunik aqqusaagaqarsimavoq ussassaarutitigut isertitat qaffariarfigisaannik aningaasarsiornikkkullu siuariarfigisaanik. Sooq tamanna nuannaarutigineqaannarsinnaanngila KNR-ilu iliuusererusutaanik iliuuseqartillugu?
– Pitsaassuseqartumik tusagassiorneq akisuvoq. Atugassarititaasunut allanngorartunut naleqqussartuarneq aamma suliaavoq akisooq. Ukiuni kingullerni nutaaliarnermut digitalimillu nutaarsiassaqartitsivitsinnut aningaasarpassuarnik atuisimavugut. Aamma atortutta nutarternissaannut immikkut aningaasaliissutinik tigusaqartanngilagut, Christian Schultz-Lorentzen akivoq ilassuteqarlunilu:
- Tamatuma saniatigut coronamik ajornartorsiornerup pissusiviusunik nutaanik pilersitsisimanera ersarippoq, ingerlatseqatigiiffiillu namminersortut pisortanik isumalluuteqanngitsut qanoq sukkatigisumik ajornartorsiulersinnaanerat ersarissisinneqarsimalluni. Nunarsuarmi sumiiffinni tamalaani aviisinik matooraanerit takusalereerpavut. Aamma suliaqarfinni allani suliffeqarfiit tulleriiaaginnartut uniinnakaasimapput.
Aningaasaliisunit tapiissutit
Tusagassiornermik suliaqarfimmut piffissap ilungersunartup atuutileruttornerani KNR-imi tv-iikkut aallakaatitassat aningaasaliiffigineqartarnerinik ammaassinerunissamik politikkikkut maannakkorpiaq eqqarsartoqarnera marloriaammik ernumassutaalerpoq.
Demokraatineersoq Steen Lynge isumassarsiamik saqqummiussisuuvoq.
Taassuma §-37 naapertorlugu apeqqummi Naalakkersuisut qinnuigisimavai, KNR aningaasaliissutinik assersuutigalugu tusagassiortunut paasiniaasartunut atorneqarsinnaasunik immikkut periarfissinneqarpat tamatumani ajoqutaasinnaasunik iluaqutaasinnaasunillu akissuteqaqqullugit.
– Kisianni qanoq ilillutit aningaasaliisut imarisanik aalajangiisarnissaat pinngitsoortissinnaaviuk?
– Tusagassiortut kiffaanngissuseqarnerat ataqqineqassaaq. Aallakaatitassiat aningaasaliissumit aaqqissuunneqaqqusaassanngillat, Steen Lynge akivoq.
– Kisianni sooq tamanna siunnersuutigineqassava?
– Tusagassiornermik assersuutigalugu ullutsinni pisunik aalajangersimasumik sammisaqarluni suliaqarneq akisuujummat. Aamma aallakaatitanik tamakkuninnga innuttaasuni pisariaqartitsisoqarpoq, Steen Lynge akivoq.
– Tusagassiuutit pillugit isumaqatigiinniarnerni tamanna piumasaqaatitut Siumumut saqqummiunniarpiuk?
– Naagga, siunnersuutaavoq, piumasaqaataanani.
Aallaavittut Steen Lynge isumaqarpoq »nunami demokratiskiusumi nutaarsiassalerisut aningaasalersuisumit sunnerneqartarnissaat kissaatiginanngitsoq«. Taamali oqariarluni tikkuarpaa, nunarsuarmi nutaarsiassaqartitsiviit ataqqinartut aningaasaliisut tapiissutaannik tigusaqartartut, tatiginassuseq innarlinngikkaluarlugu.
Nunanit allanit unammillerneqarneq
Christian Schultz-Lorentzenimut aningaasaliisarnermik malittarisassat misissorneqarnissaannik siunnersuutip partiimit kiffaanngissuseqarluni suliniuteqartarnermik pingaartitsisumit nalinginnaasumillu pisortat suliffeqarfinnut unammillernerannik killilersimaarinissamik oqariartuuteqartartumit saqqummiunneqarnera uissuumminalaanngitsuunngilaq.
– Tamatumunnga atatillugu eqqaasitsissutigisariaqarpoq tusagassiorfik Sermitsiaq.AG aningaasaateqarfimmit inuussutissarsiummik ingerlatsisumit ingerlanneqarmat. Uagut aningaasaliisunut namminersortunut sinneqartoorutinik pilersitsisussatut pilersinneqarsimavugutt, saqqummersitsisarnikkulli pisussaaffeqarluta KNR-ip pisussaaffiinut nallersuussinnaasunik. Assigiinngissut tassaaginnarpoq, nioqqutissiatsinnik tunisaqarnitsinnit, ilaatigut ussassaarutinut inissamik, aningaasarsiornissamik isumalluuteqarluinnartuunerput, tusagassiorfiup pisortaa oqarpoq ilassuteqarlunilu:
- Pissutsit paasinartumik imaapput, KNR-ip aningaasarsiornikkut ingerlatanit isertitai tamarluinnarmik tusagassiornermik suliaqarfinnit namminersortunit tiguneqartarmata. Aningaasaliissutimmi aamma ussassaarutinut aningaasaliissutaapput.
– Kisianni tusagassiorfik pinngitsoorneqarsinnaanerulersiinnarsinnaanngila, aningaasaliisartunit tusagassiorfimmi aallaaviit KNR-imi aallaavinnit salliutinneqalersillugit?
– Suliffeqarfiit tv-iikkut aallakaatitassiamut pissarsissutiginagu aningaasaliinissaat takorlooruminaatsippara. Taamaammat ilaasa tamatumani periarfissaqarnera takussagunarpaat. Tamanna oqaatigineqareerpat kikkunnulluunniit unammillersinnaavugut. Ukiuni makkunani Amerikami suliffeqarfissuit soorlu Google aamma Facebook assersuutigalugu sumi tamaaniilersimapput niuerfinnilu pissarsiassanik pissarsiortulersimallutik. Tamakkua nunatsinni sakkortuumik ilungersuutigaavut, Kalaallit Nunaanni suliffeqarfinnik pilersitsinngikkaluartut. Iluamik oqaatigalugu Kalaallit Nunaanni pitsaassuseqarluartumik tusagassiornermut ulorianartuuvoq, Amerikami techimik suliffeqarfissuit saniatigut KNR-imit aningaasarsiornikkut unammillerneqarnerulerneq akiorniarsinnaassagutsigu, tamatumalu peqatigisaanik coronap ajornartorsiortitsinerata kingunipiluinik pinngitsoortitsiniarsaraluta, Christian Schultz-Lorentzen akivoq.
Pilersaarutit?
Aningaasaliisarnermik apeqqummi qitiusumiippoq radiulerineq tv-iilerinerlu pillugu ullumikkut inatsimmi § 48, imm. 6. Tassani nutaarsiassat ullutsinneersunillu aallakaatitassiat aningasaaliiffigineqartarnissaat inerteqqutigineqarpoq. Paragraffi taannarpiaq KNR-ip ukioq manna siusinnerusukkut januaarimi ajornartoorutigaa, KNR-imit sulisut tusagassioriartorlutik USA-mut angalanerannut aningaasartuutit Amerikami nunanut allanut ministereqarfimmut akilertinneqarsimammata.
Tamatuma kingorna KNR-ip kukkusimaneq ajuusaarutigaa angalanermillu tv-iikkut aallakaatitassiaq nittartakkamilu allaaserisat peerneqartillugit.
AG-p Naalakkersuisoq Ane Lone Bagger (Siumut) aperivaa, nutaarsiassanik aallakaatitassiat aningaasaliiffigineqartarnissaannik ullumikkut inerteqqutigineqarnerup atorunnaarsinnissa pilersaarutigineqarnersoq?
– Naalakkersuisut tamatuminnga pilersaaruteqanngikkallarput. Kisianni oqaatigineqassaaq, Naalakkersuisut Covid-19-imik maannakkut pissutsit tunngavigalugit inatsisinik nutarterisinnaanermut atatillugu immikkoortunik pineqartunik eqqartuinissamut periarfissaqarsimanngimmata.
–Steen Lynge akissuteqarfigisimavat,aningaasaliisarnermik malittarisassat radiulerinermut tv-iilerinermullu inatsisip siunissami nutartarneqarnissaa pillugu isumaliutinu ilanngunneqarnissaat naatsorsuutigineqartoq. Isumaliutit tamakkua sumik sammiveqartinneqarpat?
– Radiulerinermut tv-iilerinermillu inatsisip atuuttup nutarterneqarnissaanik pisariaqartitsit nalilersuiffiginiarlugu naalakkersuisoqarfik radiulerineq tv-iilerinerlu pillugit workshoppeqartitsinissamik pilersaaruteqarpoq. Tamatumunnga atatillugu inatsisip pineqartup oqaluuserineqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq. KNR-imi aningaasaliissutinik atuinermut piumasaqaatit nutarterneqarnissaannik apeqqutip oqallinnermut ilanngunneqarnissaa mattunneqarsinnaanngilaq, tassunga ilanngullugu malittarisassat allanngortinneqassanersut, taamaassappallu qanoq annertutigisumik allanngortinneqassanersut, Ane Lone Bagger akivoq.
Christian Schultz-Lorentzen naapertorlugu, inatsisinik allanngortitsinissaq pilersaarutigineqassappat, tusagassiorfiit namminersortut peqataatinneqarnissaat pingaaruteqarpoq.
– Allannguutit KNR-imuinnaq sunniuteqarnaviannginnerat, suliaqarfiullu sinneranut aamma annertuumik sunniuteqarnissaat, pissutigerpiarlugu. KNR-imi tusagassiornermik suliaqarnissamut periarfissaanik pitsanngorsaaniarluni uatsinnut allanut periarfissanik ajorseriartitsisoqassappat tamanna iluaqutaasinnaanngilaq. Taamaaliornikkut tusagassiuutilerinermi arlariinnik ingerlatseriaaseqarneq anguneqarnavianngilaq, akerlianilli killormoortuanik pilersitsisoqassalluni. Tamanna kimulluunniit iluaqutaasinnaanngilaq, pingaartumik innuttaasunut. Aamma politikerinut, Christian Schultz-Lorentzen oqarpoq.
Aviisimi AG-mi saqqummeqqammersumi allaaserisanik allanik atuarsinnaavutit - aviisi uani pissarsiariuk: