Aaqqissuisuuneq innersuussivoq: Tasiilami anorersuaq

Tasiilami ukiumut sisamariarluni tallimariarluniluunniit piterarnissaanik aarlerisaarisoqartarpoq. Taamaalillunilu anorersuup illoqarfimmut apuutinnginnerani innuttaasut akunnerni 24-ini piareersarnissamut piffissaqartarlutik. DMI tamaannga silasiummik nutaamik atuilerpoq, taannalu siornarnit eqqornerusumik silassamik saqqummiussisinnaavoq. Thomas Kristensenip tamanna iluaraa, taannalu Tasiilami piteraraagat sakkortuunik arlalinnik misigisaqartarsimavoq.

Thomas Kristensen

Asger Søndergaard

tallimann 23. nov 2018 17:02

Annonce

- Suut tamarmik qilersorneqassapput, igalaanut matut matuneqarlutik umiatsiallu qaqinniarlugit isumannaarlugilluunniit pituttorniarlugit suleqatigiittarpugut. Tamanna ataatsimoorutigilersarparput nuannertaqalunilu. Suut tamaasa piareerutsigit isertarpugut utaqqilerlutalu, Thomas Kristensen taama oqarpoq.

Aaqqissuisuuneq innersuussivoq

Allaaserisaq una aviisimit Sermitsiamit tigusaavoq, aaqqissuisuunermit Poul Krarupimit toqqarneqarluni.

Taamaalillutit nittartakkami atuartartutut aviisimi allaaserisamik, nalinginnaasumik aningaasanik akeqartartumik atuarsinnaallutit. Neriuppugut allaaserisaq aviisit allaanerunerannik aamma tusagassiutini akeqanngitsuni issuakkatut nutaarsiassaannaannginnerannik takutitsiumaartoq. Aviisit pitsaassusaat annertooq itisiliinernit aamma tunuliaqutinik aamma minnerunngitsumik inuit pillugit allaaserilluakkanik pissuteqarput.

Neriuppugut misiliummik pisartagaqalernissannut isumassarsiorfigisinnaagit, taamaalillutik inuiaqatigiit ineriartornerannut malinnaalluarsinnaanerussagavit.

Aviisimut neqeroorummik pissarsigit – 38 39 40 sianerfigiul imaluunniit mail adm@sermitsiaq.gl allaffigalugu

Atuarfik paaqqinnittarfiillu allat matusarput. Suliffeqarfiit amerlanerit aamma matusarput. Pisiniarfiit ilaatigut ammasarput, pisiniartussaqanngikkaagalli aamma matuinnartarput. Piteralernissaa Tasiilami tamanit utaqqineqalersarpoq.

Thomas Kristensen 55-inik ukiulik Tasiilami inunngorlunilu peroriartorpoq. Inuunermini piterartarnera arlaleriaqaluni misigisarsimavaa. 1970-imi piterarneranik uuttuisoqartalermalli aatsaat taamak sakkortutigisumik piterarmat arfineq-marlunnik ukioqarluni misigaa. Kingusinnerusukkut 1998-imi aamma sakkortuumik piteraqqippoq, kingullermillu sakkortuumik 2015-imi piterarluni. Piterarnerit sakkortuut taakku pingasut Thomas Kristensenip eqqaamalluinnarpai. Taamaammat piterartoqarnissaa alaatsinaattuartuuaa.

Piteraq tassaavoq Tunumi anorersuaq. Sermersuarmik sinerissamut nakkarsaraagami ulussaarsuartulluunniit sakkortutigaluni anorersuannguuttarpoq nillertoq. Tassanngaannaq takkuttarpoq. 1970-imi påiteraq sekundimut 90 meterisut sakkortusimatigaaq. Nalinginnaasumik ulussaarsuarneranit pingasoriaammik sakkortuneruvoq.

- Naqitsiniisaffiit Tasiilap avataaniileraangata malinnaaffigilluartarpakka. Silasiut isiginnaartarpara naqitsineralu 900 milibarit ataakkaagagu sakkortuumik piterartussaq nalusanngilara, Thomas Kristensen oqarpoq.

Silassaq eqqornerusoq

Piterarnissaa Thomas Kristensenip kisimi malinnaaffigisanngilaa. Tasiilami silassaq DMI-mit aamma malinnaaffigineqartarpoq, maannalu nakkutilliinerat siornarnit pitsaanerulersimavoq. Tasiilap eqqaanut silasiummik aatsaat taamak eqqortigisumik maanna silassaliortoqartalerpoq.

- Tasiilami eqqaanilu sumiiffinni qanittunnguungaluartuni anorai assigiinngiiaartupilussuusarput. Sumiiffiit ilaanni suialaaginnartarpoq, tassanngalu 500 meterit 1000 meterilluunniit ungasinngisaani anorersuarsinnaalluni. Silassaliornermi siornatigut atukkatsinni Tasiilap eqqaanut amerlasuutigut uniorluta silassaliortarpugut. Nutaanik atortortaarnitsinni silassaliortarnivut eqqornerulerput, DMImi silassaliornerni ilisimatusarnermi aqutsisuusoq Xiaohua Yang oqarpoq.

Silassaliornermi siullermik atortup Tasiilap eqqaani silaannaq 2,5x2,5 kilometerinut agguartarpaa. Maanna pitsaanermik atortoqalernermi sumiiffiit 750x 750 meterinut agguartarpai.

- Piterarnissaanut aarlerisaarutinik suliaqarnitsinni maanna eqqornerusumik silassaliorsinnaalerpugut. Ataasinngormat silassaliornermi atortorput qanganisaq atorlugu piterarnissaanik aarlerisaaruteqarsimassagaluarpugut, atortutsinnili nutaami takusinnaavarput tamanna pisariaqarnavianngitsoq, Xiaohua Yang oqarpoq.

Anorersuallaraagat

Piterarnissaanut aarlerisaarutit eqquunnissaat asuliinnarsuusanngilaq. Qulliit illoqarfimmiittut marluk ikittaaleraagata Tasiilami innuttaasut nalusanngilaat anorersuup takkunnissaanut akunnernik 24-inik piffissaqarlutik. Suut tamaasa piareersartarpaat anorersuarlu sukallaraangat aninguinissartik neriuutigiinnartarlugu.

- Illu tamarmi neeqqulullunilu sajuppiluttarpoq. Anoraasuasarnera tulleriiaarluni takkusuuttarpoq. Bom, bom, bom taava unikaallalaariarluni tullii takkussuuttarput. Inimi iikkagut anorimut sammisut sakkortunerpaagaangat 30 centimeterinik aalalersarput. Taamaalineranilu eqqarsartarpunga ’tassa massakkut tigitaalernerpugut’, Thomas Kristensen oqarpoq.

Tasiilaq 1970-imi anorersuarmik eqqugaarujussuarpoq. Illorpassuit asuatiterput atuarfillu tigitaalluni, illullu affai tikillugit annertuumik ajoquserlutik. Unnuk taanna piteraq takkummat Thomas Kristensenip eqqaamalluinnaqqissaarpaa.

- Saniligut ilaqutariit Andresenikkut meeqqatik ilagalugit uatsinnut qimarngupput. Unnukkut aqqarnup missaani piteraq sakkortuserujussuariasaarpoq, igaffimmilu igalaavut seqqortorsuarmik qaarlutik. Qanoq qiianartiginera eqqaamalluarpara. Ataaatama sanilittalu ilitsiviit matui nusoriarlugit igalaanut kikiallugit assersuutigaat akorngilu allarutinik ussissarlugit, Thomas Kristensen oqarpoq.

1970-imi unnukkut taama misiginermi kingorna Thomas Kristensen ukiut 28-it qaangiummata ikiuerusussuseqartilerpaa, taamani Tasiilami sakkortuumik piteraqqimmat. Sakkortoorujussuarmik piterartarnera ukiut tallimat qulilluunniit qaangiukkaangata atuuttarput. 1998-imi piteraq sakkortuseruttortoq Thomas Kristensenikkunni oqarasuaat sianerpoq.

- Ataataga sianerpoq. Sanilia ikioqqulluni aggersimavoq. Igalaavi ilummut qaarsimapput. Ataataga taamani 70it sinnerlugit ukioqarpoq, taamaammat annerusumik ikiuussinnaasimanngilaq. Taamaammat oqorsakutsooriarlunga niaqorornaveeqquserpunga sisortartartullu isaruaannik atiseriarlunga kiinara illersuuserpara.

Thomas Kristensen ataatami sanilianut 150 meterit paanngortariaqarsimavoq, tassami nikorfasinnaannginnamiluunniit. Aqqutaani anoraasuarujussuartarneranit sikunit tiginneqartunit anngajaanik arlaleriarluni eqqorneqartarpoq.

-Illu tikikkakku igalaanut assiaqutit ikkunniarsariniarlugit aalajangerpunga. Igalai piteqqamut sammipput. Illup teqeqquani qatsuuminissaa utaqqimaarpara. Taamaaleriartoq teqeqqumit anillattungalu anoraasuarujussuarpoq aqqusinermullu illup ungasiaarluni sanianiittumut tigitaaqqippunga.

Igalaat iluaniit assiaquserniarlugit Thomas Kristensen aalajangerpoq.

- Illumut iserama takusinnaavara ajorluinnartoqartoq. Ataatama sanilii uangalu ilitsiviit matui atorlugit igalaat assiaquserpavut, soorlu taamani 1970imi ataataga taama iliorsimasoq. Pingasuulluta suliaraavut pequttallu arlallit aserorlutigit, illuli annaanneqassappat allatut iliuusissaqanngilagut, Thomas Kristensen oqarpoq.

Silasiut nakkutigisaralugu

Piteraq takkuppat qanoq sakkortutigissanersoq DMI-mi silasiornermi atortoq nutaaq atorlugu eqqoriarneqarsinnaalissaaq.

- Silassamik sulinitsinni uuttuutivut piviusorsiornerujussuanngussapput. Anorsuit sakkortussusissaat qanorlu sivisutigisumik takkusimaarsimanissaannut pitsaanermik naatsorsorsinnaalissavagut. Kukkuneqanngilluinnarlutik pinavianngillat, kisiannili siornarnit pitsaanerujussuussapput, Xiaohua Yang oqarpoq.

Piterartarnissaannut eqqornerusunik aarlerisaarisoqartalernissaa Thomas Kristensenip nuannaarutigaa.

- Silasiornermi atortoq nutaaq nuannareqaara. Arlaleriarluni piterartoqarnissaanik asuli aarlerisaarisoqartarpoq, piteraleraagallu qanoq saoortutiginissaa aarleqqutigisarlutigu. Eqqornerusumik silassamik suliaqartoqartarnissaa iluassaaq, Thomas Kristensen oqarpoq.

Thomas Kristensenip oqaluttuaraa Tasiilami maanna piareersarnermut pikkorissisimallutik piterareeraagallu torersaaneq maanna naalliunnarpallaarunnaarsimasoq. Maanna silassamik aarlerisaarutit pitsaaneruleraluartut taamaattoq silasiut suli nakkutigisarniarpaa.

- Piteraq asuliinnaq tiguneqartussaanngilaq, tassami nalusarparput qanoq sakkortutigissanersoq kiisalu piteraq nillertupilussuusarmat. Ingerlaannaq qeruttoorsinnaavutit imaluunniit sukkasoorujussuarmik nillertissinnaallutit. Piterarnissaanik aarlerisaarisoqaraagat aninaveersaartariaqarpoq angerlarsimaannarlunilu. Taavalu taamaaligaangat ikioqatigiittarpugut, Thomas Kristensen oqarpoq.