Aaqqissuisuuneq innersuussivoq: Takornariavinnut misiliut
Sumiiffinni takornarialerisut nunami takornarianit salliutinneqassapput. Ersarinneruniarlutik takornarialerisut arlaqartut suleqatigiittariaqarput. Sapaatit akunnerani qaangiuttumi tikeraat qaaqqusat alutornavissumik misigaat takornarialerisut suleqatigiilernerat takornarianut qanoq kinguneqassanersoq. AG peqataavoq.
Air Greenland, Q’s Greenland, Visit Greenland, Two Ravens, Nuuk Water Taxi, Kang Tourism, Tip Top Tours aamma Arctic Umiaq Line (AUL) nunatsinni takornarianik sullissisut nukittorsarniarlugit suleqatigiilerput. Tamanna januaarimi isumassarsiarineqarpoq sapaatillu akunnerani qaangiuttumi isuma misilittarneqarpoq Preview Tourism taaguutigalugu.
57-iulluta misiliutaavugut, ilaatigut Naalakkersuisut siulittaasuat Múte B. Egede, meeqqani mikisut marluk peqatigalugit, Nunanut allanut tunngasunut, Inuussutissarsiornermut niuernermullu Naalakkersuisoq Vivian Motzfeldt Ineqarnermullu Attaveqaasersuinermullu Naalakkersuisoq Erik Jensen. Avaaraq Olsenip aamma Kommuneqarfik Sermersuumi borgmesterip allaffia qimallugu ullormi ataatsimi ineeraqarpoq.
Ukiut marlussuit kingulliit sanilliukkaani Nuuk immikkuullarippoq, eqqaamasorisakka naapertorlugit silagittarsimaqimmat seqinnarilluni, februaarimilu marsillu aallartinnerani eqqumiitsumik issangiarluni. Aallarnissarli aqaguttoq unnukkut sila allanngorpoq, seqinnerilluni kiaqartumit anorlerluni apillunilu. AUL-ip Sarfaq Ittuanik aallarpugut, Itisup kangerliumarnganut, nittaalartoq isoriaqaluni. Sammisassaq ilaatigut Heli Hike taamaatinneqartariaqarpoq, qulimiguulik silami taamaattumi timmisinnaanngimmat.
Aaqqissuinermi sammisassat nutaartaanngillat, AUL-imi pisortaq Jens-Jakob Sandgreen tikilluaqqusilluni oqalugiaammini erseqqissaavoq. Sammisassammi atorsinnaapput. Taakkuunngillat allanngortinneqartussat.
- Isumaqatigiissutigisinnaavarput suleqatigiittariaqartugut, tamannali piviusunngortinneqarmat takuarput qanoq annertutigisumik suliassaqarnersugut, oqarpoq.
- Nuannisarisi. Sutigut pitsannguisinnaanersugut paasiniaanitsinni ikiussavatsigut, umiarsuarmi tikilluaqqusineq taama naggaserneqarpoq.
Ukiuni 50-ini aquttoq
Sarfaq Ittuk talittarfimmit aallarami sukkaginarpoq. Nerutunermulli pigatta allaannginnami kigaannerujussuarmik ingerlasugut. Timmissat soorlu toorneerannguusut, naak qaqqaq siumut isigisarput qanittuararsuusutut isikkoqaraluartoq. Isorartussutsip arlalitsigut sianiinaarpaatigut.
Nuuk qimakkatsigu cafémut aggersarneqarpugut, tassani Jakob Larsen ukiuni 50-ersuarni AUL-imi aquttuusimanerminut nersorniarneqarluni, kingornalu soraarninngussalluni.
- Nukappiaallutit 17-inik ukioqarlutit sulilerputit, kingornalu ukiuni 50-ini tassaniissimallutit, taamaalillutit suliffimmik nassaaginnarnak aamma imminut nassaaralutit. Taama inuusutsigalutit imminut nassaarisimagavit usornaqaatit, ukiunilu 50-ini tassani sulillutit, Jens-Jakob Sandgreen oqalugiaammini oqarpoq.
- Avatangiisitit qanorluunniit toqqissisimananngitsigigaluarpata ukiuni 50-ini eqqissisimanerit ukiorpassuarni eqqaamajuassavarput. Eqqissisimasinnaanerit sammivinnillu ilisimaarinninnerit illit pujorsiutigisimavat, oqarpoq, Jakob Larsenillu nulia Inger Larsen attartorsimaneranut qujaffigalugu.
- Ukiuni 50-ini sulereerluni kiisami uiit Maniitsumut angerlassaaq, qujanaq, Sandgreen oqarpoq Jakob Larsenilu Armagnacimik 1956-imeersumi tunillugu – tassalu tulorutsit kissaallaliaat.
Pingajussaanik nalliuttorsiutigineqarpoq, tamannali aporfiginagu umiarsuarmi inuttat 22-t tunissuteqarfigaat pillugulu oqaluttuarlutik.
- Jakob nuannarineqartuuvoq nuannaartitsisarlunilu, uppernanngitsunillu oqaluttuarsinnaaq. Inuttat aallartittut amerlanersaasa upperisarpaat, ukiulli marlussuit qaangiukkaangata ilikkartarpaat qaqugukkut upperissanerlugu upperissannginnerluguluunniit, oqaatsit ilaat ilaasunit illaatigineqartut taama nipeqarput.
Oqalugiartoqareermat inuttat tamarluinnarmik ornillugu qujaffigiartorpaat, arlalillu nulia eqittarlugu.
Nunaqavissut nerisassanik qulakkeerneqassasut
Itisup kangerliumarnganut Nuup ilisarnaataata Sermitsiap akianiittumut angalanermi Two Ravensimit pilersitsisut aappaata Adam Kjeldsenip takornariaqarneq pillugu saqqummiiffigaa. Inuppassuit saallugit oqalugiarnissani nuannarisorsuunngikkaa oqartoqarsinnaavoq.
- Tamanna nukittunerpaaffiginngilara pinngortitamiinnerli, oqarpoq, iluatsippaali inuillu alapernaallutik suleqatimi pilersitseqatimilu Thorlak Nielsenip ullumikkut takornarialerinikkut ajornartorsiutit oqaluttuaralugit.
- Periarfissaavugut avataaneersunit unammilleruminaatsoq, taamaattumik imaattumik periarfissaqarnerput nuannerpoq, ataatsimoorluta misileraalluta, pilersitsiniarnitsinni iluaqutaasussatut neriuutigisatsinnik, oqarpoq.
- Avataaniit angallatit anginerit takkuttarput angalatitsillutik. Nuannerpoq avataaniit tikittoqartarmat nunarpullu takullugu, kissaatiginartikkaluaqaarpulli uagut nunaqavissuusugut salliutinneqartussatut qulakkeeriffigineqartuugutta.
Assersuutinik taaguivoq. Sisorariat aappaagu Svalbardiliarniaralugit Nunatsinnukassapput, namminerisaminnilli angallateqarput namminerisaminnik angalatitsisoqarlutik, sumiiffimmilu sulisunik atorfissaqartitsinatik.
- Taamaattumik kinaassuseqanngitsupilussuuvoq. Tamanna suleqataaffigisinnaavarput. Matumani amerlanerpaat maani peroriartorsimapput, sumiiffinni oqaluttuassaqartut, nammineq angalatitsinitsinni atorsinnaasatsinnik.
Jens-Jakob Sandgreen assersuuteqarluni taasaqarpoq. Kalaallit Nunaata imartaani umiarsuarmik takornariarneq ukiumut 2 milliardit koruunit sinnerlugit kaaviiaartitsivoq billitsinik tunisaannartigut. Aningaasalli taakku Kalaallit Nunaanni takuneqanngisaannarput, kalaallit ingerlatseqatigiiffii umiarsuarmik angalatitsisuunngimmata.
Aqagu takuss
Itisup kangerliumarngani assigiinngitsunik piareersaasoqarsimavoq. Kang Tourism aalisartitsilluni kangerlummi angallassivoq, Nuuk Water Taxip Fjord Adventure ingerlallugu, aamma qaannamik sammisaqartitsilluni, kiisalu Two Ravensimik apusiuserluni angalasoqarluni.
»Team AG« Nuuk Water Taximik kangerlummut angalasussaavoq, qilanaaqaagullu. Sisimiuniit Angunnguaq Johansen naalagaassaaq, Qaqortumiillu misigisassarsiortitsilluni angalatitsisunngorlaaq Frederik Frederiksen matrosiulluni.
Imaq manissuinnaavoq Targa sungaallorik ingerlarataaginnarluni soorlu punnermi aqitsumi angalaannartoq, nunarsuarmi kangerluit annersaata tulliani. Qanoq ilinngitsoq niaqora oqimaannerujartortutut misigaara, sequnngingarusukkiartuinnarlungalu. Misigisaq iluaqaaq. Taava tusarnaaruserpunga nipilersuutit tusarnaajutaa eqqarsarujoorlunga. Kigaallammat uippunga. Saannguatsinni qeqertaaqqami nattorallit marluk ulluminni eqqissillutik ivapput. Aappaa mikineruvoq Angunnguarlu isumaliorpoq immaqa piaraasoq. Kisianni isigisaq alutornaraluassusia, ilikkagaqarpugulli. Angallassisutta siullermik Sermitsiap saneraanukaappaatigut nalinginnaasumik qorlortulimmi. Isikkivilungaarmat Sermitsiap qaava iigartartorluunniit takusinnaanngilarput. Taamaattorli Angunnguup ilisimasaminik oqaluttuuppaatigut. Soorlu 1900-ikkut aallartinneranni iigartartoq immap killinganut killeqarsimasoq, sissamilu ujaqqat taartut qaamasullu takuneqarsinnaasut. Ujagaapput tassaneereersut iigartartumit nassatarineqartut.
- Naatsorsuutigineqarpoq iigartartoq ukiut 40-t qaangiuppata nungussimassasoq, oqaluttuarpoq.
Nuuk Water Taximi sulisut nalilerpaat Sermitsiami qorlortoq maani kangerlummi sakkortunerpaat pingajorilerumaaraat. Suluppaagarniarfissaqqippoq. Takkuttalereersimapput. Ungasinngitsukkut angisoorsuarmik pisartoqarsimavoq, inuit 60-70-it missaanni ukioqarsorisaannik. Ilisimasimanngilara suluppaakkat taama utoqqaatigilersinnaasut. Aammali tamatuma missaani saarullerujussuarnik pisartoqartarpoq. Siorna saarullimmik 1,27 meterimik 22,8 kiilumik pisartoqarpoq.
- Mamanngilaq, pisartoq oqaluttuarpoq. Sungiusimavarput saarulliit nalinginnaasut mamartaqisut, angisoorsuilli mamarneq ajorlutik, Angunnguaq oqaluttuarpoq, eqqaamallugu qallunaaq siusinnerusukkut aalisartuusimasoq angallassimallugu.
- Isumaqarsimagaluarpoq qassutinik pisaqarsimalluni. Qasulermat paarlaappugut, isumaqatigiissutigaarpullu qassutikuusimassasut. Siusinnerusukkut ungasinngisaani misilissimagatsigu. Oqimaaqaaq. Nuimmat takugatsigu saarullerujussuusoq illarsuaalerpugut. Suleqatinilu aamma saarullimmik 33,4 kiilumik 1,16 meterimik pisaqarsimapput. Pikissimangaarmat kimillanneqarput.
Angunnguaq nangilluni tikkuartuivoq, Sermitsiap akiani qeqertaaqqanut marlunnut. Tassaniinnerarpai immap naqqani aarrit niaqui iluitsut taamanikkut sumiiffimmi aaveqarlunilu qilalugaqartarallarneraneersut.
Napineqartoq
Ingerlaqqippugut Angunnguup timmissat ineqarfissuat ersinngingajattoq tikkuartoraa – sila peqqutigalugu, oqaluttuaraalu sumiiffik qanga tuttorpassuaqarsimasoq – immaqalu suli taamaalluni. Sumiiffik marlunnik timmissat ineqarput. Aappaani annermik naajaqarpoq aappaanilu ilaatigut naajaqarlunilu miteqarluni. Oqaluttuuppaatigut qaqqaq Aappalaartoq tassaasorooq aatsitassanik ulikkaartoq. Sumiiffittaaq tikipparput ujarassiuup Minik Rosingip uppernarsisaa nunarsuarmi pisoqaassutsitut ilimagisamiit uumasoqarfiusimasoq. Qaqqaq qaangerparput, eqqumiitsumik nittaallanik pujorneratigut titarnertut eqqumiitsutut isikkoqartoq – Angunnguullu oqaluttuarneratuut 3,7 milliardinik ukioqartup ilaa Minik Rosingillu 1999-imi nunarsuarmi ilisimatuunik tupatsitsissutaa. Tassalu siusinnerusukkut ilimagisamit ukiunik 200 millioninik siusinnerusukkut.
- Ima pisoqaatigaaq assammik napineqarsinnaalluni, Angunnguaq oqarpoq.
Sarfaq Ittummut uterluta Nuummut uternialerpugut, tassani sammisassatuaalluni uterutta nerilaarnissaq, imeruersarluni nuannisarlunilu. 15.45 Nuummiippugut ullorlu tupinnarluinnartoq pinngortitami suliffiusoq naammassilluni.
