Aaqqissuisuuneq innersuussivoq: Suliaq ilungersunartut artorsartitsisut
Eqqartuussissuserisoq illersuisuusartoq Gedion Jeremiassen toqutsinermik, meeqqanik qanigivallaakkanik kinguaassiuutitigut atornerluinernik, nakuusernernik kinguaassiuutitigullu innarliinernik suliani nunaqqatiminut ukiut 30-t missaanni illersuisuusarsimavoq. Sunnertinnginnissaq ajornakusoorneruleriartorpoq, oqarpoq.
- Meerarsiamik kinguaassiuutitigut innarliinermik suliamik sualuttumik siullerpaamik ingerlataqarama ulluni marlunni meriaqattaarpunga.
Eqqartuussissuserisup illersuisuusartup misilittagartuup Gedion Jeremiasseni 1990-ikkunni pinerluttulerinermik suliami sualuttut siusissut ilaata kingorna qanoq qisuariarsimanini taama oqaluttuaraa. Taamani inatsilerituunngorlaajuvoq inatsisilerituutullu illersuisutut eqqartuussisoqarfimmi nunattalu eqqartuussiviani sulilluni.
- Taamanimiit (pinerluttulerinermik suliani illersuisuuneq, aaqq.) isumagisinnaasimavara. Kisianni ukiuni kingullerni marlunni-pingasuni sullitannut misigissutsit ilannguttariaqartalersimavakka, Gedion Jeremiassen, Advokatfirmaet Gedion Jeremiassenimi 2002-mi namminersortunngorsimasoq, oqarpoq.
Nammineq ukiuni sulianit misigissutsitigut sunnerneqartaleriartuaarnerminut pissutaqaataasutut oqaatigai; Gedion Jeremiassen tulliani 61-iliissaaq.
Kisianni suliat amerlassusaat immaqa aamma pissutaapput. Imaluunniit suliat sullitaasalu ukiut ingerlaneranni allanngoriartorsimanerat.
Pinerluttulerinermik suliani illersuisuuffigisarsimasanni ineriartorneq qanoq misigisimaviuk?
- Maluginiaannarpara, kisianni ullumikkut inunnit inuusungaatsiartunit inunnut ulorianartumik pinerlunnermik iliuutsit misiginneqataassuseqanngiffiusut misigissuseqanngiffiusullu amerliartuinnartut misigisalersimavakka, Gedion Jeremiassen AG-mut oqarpoq.
Pinerluttulerinermik inatsit ukiut aqqaneq-marluk matuma siorna allanngortinneqarmat piumasaqaatigineqalerpoq, pinerluttulerinermik suliani sualuttuni soorlu toqutsinerni, pinngitsaaliinerni aamma sakkortuumik nakuusernerni unnerluutigineqartut inatsisilerituunit ilinniarsimasunit eqqartuussissuserisunillu illersuisoqartalissasut.
Taamaattumik pinerluttulerinermik suliat sualunnerusut ilarpassuini unnerluutigineqartunik illersuisuusariaqartarneq Gedion Jeremiassenip akuttunngitsumik suliassarisarpaa.
- Ullumikkut suliarisartakkama amerlanersaat taama ittuupput. Aamma inuusuttorpassuarni naapittakkanni ilerasuuteqannginneq misigissuseqannginnerluunniit misigisarpakka, Gedion Jeremiassen paasissutissiivoq ingerlaqqillunilu:
- Meeraanerminnit siusissukkut ajoqusersimasut, psykopatitut (misigissutsimikkut immikkut pissusilittut) periaaseqartartut iliuuseqartarlutillu, kiisalu inuusuttut atornerluinermik pissuteqartumik tarnikkut nappaateqartut, takusarpakka.
Gedion Jeremiassenip eqqartuussissuserisutut illersuisuusartutut suliffeqarfiutimi unitsinnissaa eqqarsaatigisimanngilaa. Kisianni suliaq ilaatigooriarluni artornarsisarpoq kipiluttunerullu avammut oqaatiginissaa pisariaqalersarluni facebookimi ilanngussatut matumatut ilusilittut:
”Politiit nersorpakka. Alianartunik pisoqartillugu inuunerup taartuanik annaassinernilu seqernanik misigisaqartarput. Uanga suliakka alianartunuinnaq tunngasuupput. Taartumi tapersiissutinik tunniussaqarsimavunga. Ilissi ajattukkat kiserliorlutik tatigisinnaasaattut kingullerpaatut suliaqarnissassinnut tullinnguuppusi. Uangami aamma Giitiaraannaavunga. Qasuvunga, Nukittukatappunga.”
Politiit nersorneqartut
Gedion Jeremiassenip nersualaarinnissutigaa, politiini sulisunut, pinerluttulerinermik suliani sualuttuni, tassunga ilanngullugu minnerunngitsumik meeqqanik atornerluinernik suliani, akuusunut aniatitsilluni imaajarneqarnissap aamma tarnip pissusianik immikkut ilisimasalimmit ikiorneqarnissap qanoq pisariaqartiginera politiinit paasineqarsimanera.
- Nuannaarutigisorujussuusannik maluginiarsimavara, politiit aniatitsilluni imaajarnissamut tarnip pissusianik immikkut ilisimasalinnik atorfinitsitsisimanerat. Tamanna sakkuuvoq pitsaalluinnartoq, usoruutigisinnaasara, eqqartuussissuserisoq illersuisuusartoq oqarpoq.
Itisiliilluni nassuiaavoq, tamanna pingaartumik nuannaajallannartutut isumaqarfigigini, ataatani 1950-ikkunni politiiusoq, sulinerminilu tunumigut aallaatissimasoq, eqqaamagamiuk. Taamani ikiortissarsiorsinnaasimanngillat. Tamatuma kingorna Gedion Jeremiassenip arnaata piumasarisimavaa, angutaa misigisap ilungersunartup kingorna politiini suliunnaassasoq.
Kalaallit Nunaanni Politiit ukiuni kingulliunerusuni Naalagaaffimmi Politiit tarnik pissusianik immikkut ilinniarsimasunik kiffartuussisoqarnerannik suleqatigiinnermik aaqqissuussinermik pilersitsisimapput, taamaalillutillu Kalaallit Nunaanni Politiit Danmarkimi politeeqatimissut tarnip pissusianik immikkut ilisimasalimmit ikiorneqarsinnaanngorsimallutik.
Tamatumunngalu pissutissaqarluarsimagunarpoq: VIVE-mit misissuinermit 2020-meersumit takutinneqarpoq, Kalaallit Nunaanni politiit 9,5 procentii PTSD-qarnermut ersiuteqartut aamma 15 procentingajaat uippakajaartutut misigisimasartut. Kisitsisit taakkua marluk politiit Danmarkimi politeeqataanni atugarineqartunit malunnaateqarluartumik qaffasinnerupput.
Misissuinermut atatillugu Kalaallit Nunaanni Politiit Peqatigiiffiata siulittaasua oqarpoq, suliffik politiit inuttut namminerisaminnik inuuneranni 24/7-itut initutigisoq, tamannalu tarnikkut artukkerneqarnermut annertusaaqataasartoq.
Kalaallit Nunaanni illersuisuusartut aamma eqqartuussissuserisut illersuisuusartut akornanni assingusumik misissuisoqaraluarpat, qularnanngitsumik assinganik inerniliisoqassagaluarpoq. Pingaartumimmi eqqartuussissuserisunut illersuisuusartunut – politiit assigalugit – innuttaasut akornanni kinaassutsimik isertuussisinnaaneq tamatigut pisinnaasanngilaq.
Eqqartuussissuserisoq illersuisuusartoq siusinnerusukkut AG-mut oqaluttuarsimavoq, inummut pinerluttulerinermik suliami sualuttumi unnerluutigineqarsimasumut illersuisuunini pillugu innuttaaqataasumit ilisarisimanngisaminit appisaluunneqarnermik misigisaqarsimalluni.
Gedion Jeremiassen oqaatsitigut saassutarineqarnermik inuttut nammineq misigisaqarsimanani oqarpoq, kisianni:
- Suliarisartakkakka innuttaasunit nalinginnaasumit taqassinartutut isumaqarfigineqartartut maluginiartarpara.
Aniatitsinikkut imaajartinneq rødviinnilu
Gedion Jeremiassen nammineq oqilissaassivigineqarluni aniatitsilluni imaajartittarnersoq, tassa tarnip pissusianik immikkut ilisimasalimmit siunnersuisartumilluunniit allamit maluginiakkanut misigissutsinullu sakkortuunut suliaqarfigisamini malitsigisartagaanut oqilisaanneqarnissamut, apeqqutigineqarmat, eqqartuussissuserisoq taamaattoqannginneraavoq.
Taanna nassuiaavoq, tamanna minnerunngitsumik pissuteqartoq, inummik piukkunnartumik, Jeremiassenip nammineq sullitaanut atatillugu suliamut attuumassuteqanngitsuusumik, nassaarniarnissap ajornakusoortarneranik. Amerlanertigummi tarnip pissusianik immikkut ilisimasalik pinerlineqarsimasoq aqqutigalugu suliamut akuusimasarpoq.
- Nunatsinni maani ima ikitsigaagut, immitsinnut suliamut atatillugu attuumassuteqarpallaarnata tarnip pissusianik immikkut ilisimasalimmik piukkunnartumik nassaarniarnissaq ajornakusoortuulluni, Gedion Jeremiassen erseqqissaavoq.
Taanna isumaqarpoq, nunap avataani ikiortissarsiussagaluaraanni supervisorimik suliffimminik maanilu kulturimik paasinnissinnaasumik nassaarniarnissaq ajornarluinnangajattoq.
- Danmarkimi tarnip pissusianik immikkut ilisimasalimmik nassaarsinnaagaluarpunga, kisianni kulturikkut assigiinngissutsit naammattumik paasineqarsinnaanavianngillat, Gedion Jeremiassen oqarpoq.
Ilassuteqarluni oqarpoq, tarnip pissusianik immikkut ilisimasalimmik nuliaqaraluarluni (Naja Lyberth, aaqq.), taassuma suliffianukarluni aniatitsinissani pisinnaanngitsoq.
- Nuliaraara, psykologerinngilara. Aamma tassunga sullitaassanngilanga, Gedion Jeremiassen erseqqissaavoq.
Oqarpoq, aniatitsilluni imaajartinnermik apeqqut eqqartuussissuserisut illersuisuusartut eqqartuussissuserisut allaffiisa kattuffianni Nunatsinni Advokatiniittut akornanni akuttunngitsumik oqaluuserineqartanngitsoq.
Eqqartuussissuserisut ataasiakkaat namminneq tamanna isumagisariaqartarpaat.
Tamannalu Gedion Jeremiassenip ukiut ingerlaneranni assigiinngitsutigut aamma isumagisarsimavaa:
- Isumaqartarsimavunga aqussinnaallugu. Siornatigullu rødviinni mamareqisara isumalluutigisarsimavara, eqqissisaatigalugu puigorsaatigalugulu. Tamanna ukiorpaalunni atorsinnaasimavoq, Gedion Jeremiassen oqaluttuarpoq.
Taamaakkaluartoq ukiup aappaata affaata matuma siorna paasilersimavaa, rødviinni ikinngutigiunnaarsimagini.
- Misigisanik sakkortuunik sakkortusisitseqataasarpoq misigissutsinillu suliarineqanngissimasorpassuarnik pilersitsisarluni, Gedion Jeremiassen oqarpoq, taamaattumillu upernaaq katsorsartinniarluni aalajangersimalluni. Tamannalu ammasumik oqaluttuarisimavaa, ilaatigut facebookimi.
Ullumikkut qaatusimasunngorsimavoq, naak perusussuseqartarnera suli takkuttaraluartoq. Kisianni qanoq sunniuteqartarnersoq ullumikkut ilisimalersimavaa.
- Misilittakkanit oqaatigineqartarpoq, timi eqqaamasartoq, aamma perusussuseqarnera minnerpaamik ukiuni tulliuttuni marlunni suliarissavara, Gedion Jeremiassen maluginiakkani tunngavigalugit oqarpoq.
