Aaqqissuisuuneq innersuussivoq: Aatsitassanut immikkut ilisimasalik: Nalunaarusiaq tatiginanngilaq

Greenland Minerals avatangiisinut sunniutissanik nalilersuinermi nammineerluni allattuuvoq, tamannalu uppernassusianut ajornartorsiutaasoq, aatsitassarsiornermut immikkut ilisimasalik isumaqarpoq, taassuma apeqqutinut thoriumimut aamma fluorimut amerlanerusunik akissuteqartoqarnissaa ujartorpaa. Tamatumunnga peqatigitillugu Naalakkersuisut kajumissaarpai, aatsitassarsiortitseqatigiiffimmut ukiuni 37-ni piiaanissamut akuersissuteqannginnerminni eqqarsarluaqqullugit.

Sapusiaq ukiuni 100-ni 1000-iniluunniit atasinnaassava? Kuannersuarnut pilersaarutip ukiuni 37-ni atuuttussatut pilersaarutigineqartup atuunnerani eqqakkanik mingutsitsisorpassuarnik Taseq eqqaavigineqartassaaq.

Ole Christiansen, ujarassiooq aamma Kommune Kujallermi aatsitassanut tunngasunut siunnersorti, Greenland Mineralsip avatangiisinut sunniutissanik nalilersuinermini nalunaarusiaanut aamma teknikimut tunuliaqutitut misissueqqissaarnerit, ukiorpassuarni suliarineqarsimasut pakatsissutigai. Taamaattumik teknikimut tunngasunut arlalinnut kommuni aamma mianersoqqussuteqarfigisarpaa, isumaqaramimi tamakkua avatangiisinut inunnullu ajornartorsiutaasinnaasut.

– Oqartariaqarpunga nalunaarusiaq pissutsinut avatangiisinut pingaarutilinnut amerlanerusunik akissutinik saqqummiussiviussasoq naatsorsuutigisimagaluarakku. Taamaattumik kommunimut mianersoqqusisariaqarsimavunga, tassami soorunami taakku tassaammata naggataatigut aalajangiisussat.

– Tamakkiisumik isigalugu isumaqarpunga, ajornartorsiutaasoq, aatsitassarsiortitseqatigiit nalunaarusiamik allattuunerat, siunnersortimit arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsumit allagaanani. Paasivara, siunnersortit arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsut, soorlu Orbicon aamma GHD nalunaarusiap ilaanik suliaqartuusimasut, nalunaarusialli katiterneqarnera aatsitassarsiortitseqatigiinnit isumagineqarmat, taamaalilluni nalunaarusiap uppernassutsimi ilaa annaavaa. Tassami amaroq umimmannik paarsisunngortikkaanni naatsorsuutigineqartutut pisoqannginnissaa aarlerinartoqarmat, Ole Christiansen oqarpoq.

– Siornatigut takuneqartareersutut aatsitassarsiortitseqatigiiffik sammisanik ajornartorsiutitalinnik nalunaarusianit piiaanissaminut soqutiginnittarsimavoq imaluunniit ilanngussatut arlaannaanilluunniit nanineqarsinnaanngitsunut inissinneqartarlutik. Orbiconimut teknikimut tunngasunik arlalinnik apeqquteqartarnikuuvunga, taakkuli akissuteqarusuttarsimanngillat imaluunniit aatsitassarsiortitseqatigiiffimmut innersuussutigisarlugit.

Apeqquterpassuit akineqartanngitsut

Isornartorsiuineq saqqummiunneqarmat, Avatangiisinut Aqutsisoqarfimmit akissutigineqarpoq, ”Avatangiisinut sunniutissanut nalilersuinerit tamatigut qinnuteqartumit/sanatitsisumit suliarineqartarput. Tamanna Kalaallit Nunaanni nalinginnaasuuvoq, aammami nunarsuarmi tamarmi tamanna pisarluni, tamannalu aatsitassarsiornermut inatsit naapertorlugu suliarineqartarluni. Taamaalilluni Greenland Minerals A/S Avatangiisinut sunniutissanut nalilersuinermik suliaqartuuvoq.”

Ole Christiansen isumaqarpoq, tamanna eqqortuunngitsoq, innersuussutigalugulu aatsitassarsiornermut inatsimmi allassimammat, Avatangiisinut sunniutissanut nalilersuinerit suliffeqarfinnit imaluunniit siunnersortinit oqartussanit akuerineqarsimasunit suliarineqassasut. Misissuinernullu aningaasartuutit aatsitassarsioqatigiiffimmit akilerneqassallutik. Tamatuma saniatigut innersuussutigai siornatigut pilersaarutaasarsimasuni, soorlu London Miningip Isukasianut pilersaarutaa, Tanbreezip Killavaat Alannguanni pilersaarutaa, Dundas Titaniumip pilersaarutaa aamma AEX Goldip Nalunami pilersaarutaa, tamarmik Avatangiisinut sunniutissatut nalilersuineri siunnersortimit arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsumit tamarmik suliarineqarsimammata.

Ujarassiooq Ole Christiansen isumaqarpoq, Greenland Mineralsip Avatangiisinut sunniutissanik naliliinermini thorium qanoq pineqassanersoq sumullu inissinneqassanersoq, sukumiisumik nassuianngikkaa.

Ole Christiansen suli isumaqarpoq, pilersaarummi apeqqutinik suli akineqanngitsunik arlalinnik peqartoq. Soorlu isumaqarpoq, nalunaarsukkani avatangiisinut pingaarutilinni taamaallaat kuersaneersunik Risøp 1979-80-imi qooqqup naqqanut inississimasaanit tigusisoqarsimasoq.

– Tamanna ”nunani tamalaani pitsaanerpaatut” isigineqanngilaq aamma Australiameersumit Jorcimit (”Joint, Ore Reserve Committee”-mit imaluunniit Canadameersumit National Instrumentsimit akuerisaanani. Tassami misiligutitut tiguneqartoq piiarneqartussamut tunngassuteqanngimmat. Piiaaffissap millisillugu ilusilerneqarnera aamma avatangiisinut sunniutissai allanngortitaapput. Mineralit arrortinneqarsinnaasut annersaat ukiut 30-40-t ingerlaneranni arrorsimapput, kuersammi sialummit nittaallanillu ukiumut 1200 millimeterinit errortorneqartarmata. Misiligutigineqartoq aamma piiarneqartussaneersuunngilaq, aamma taamaalilluni avatangiisinut tunngatillugu ajornartorsiummut ilungersunarnerpaamut; akuanut fluorimut kukkusumik pingaarnertut takussutissiivoq.

– Piiaanissamut pilersaarummi 'calcium flourid'-imut (CaF) kisitsisit, aamma taamaallaat akuata fluorip ilaannarai. Tamanna piiarneqartut akuinik fluorimik akoqassusianik Risøp misissueqqissaarneranit piiarneqartup fluorimik akua 9600 ppm F-iusoq uppernarsarneqarpoq. Tassa 1 procentiuvoq, annersaami arrortikkuminartumi Villaumitimut akuugami. Aamma 3 millionit tonsit 1 procentiat suli 30.000 tons F-iuvoq, ilamininngua piiaaffimmiiginnassasoq naatsorsuutigineqarluni. Taamaattumik sinneruttoq immamut kuugussaassasoq naatsorsuutigisariaqarparput. Tamanna ajornartorsiutaavoq, Ole Christiansen Sermitsiamut taama nassuiaavoq.

Thoriumip qanoq pineqarnissaa aamma inissiineq

Ole Christiansen aamma isumaqarpoq, thoriumip qanoq pineqarnissaa erseqqissumik qulaajarneqanngitsoq:

– Thorium taamaallaat taallatsiarneqarpoq, tassungalu atatillugu ajornartorsiutit pingaarnerit (igitassallu allat) taamaallaat pisariaqartinneqartumik sammineqarlutik. Qaarsoq piiarneqartussaq 108 millionit tonsinik annertussuseqartoq, ukiuni siullerni 37-ni piiarneqartussaq thoriumimik 86.000 tonsimik akoqarpoq. Risømi oqaatigineqartut naapertorlugit uranip ilaannaa teknologi atorlugu pilersinneqartumut akuulissaaq, thoriumillu annersaa tassunga akuussalluni. Thorium tamanna qanoq pineqassava? Saffiugassat qaqutigoortut naammassillugit suliarineqanngitsut uranimullu katersukkamut pisisussaqarpoq, pisisussalli kissaatiginngilaat tunisassiat thoriumimit mingutsinneqarsimanissaat. Aatsitassarsiortitseqatigiillumi oqaatigaat, thorium soqutiginaateqanngitsoq ”tuniniagassaanngimmat”.

– Pilersaarummut matumunnga isornartoqartitsinani akuersaartoqarnissaa ernumanartoqartippara, tassami ukiut arlaqanngitsut qaangiuppata ilungersunartorujussuarmik ajornartorsiuteqalersussaammat. Qanormi iliussagatta eqqagarpassuit millionit literinik annertussusillit kingunerannik sapusiaq ukiut 30-t qaangiuppata aserussappat, eqqakkanummi ilaasussaammat toqunartulerujussuaq fluor tatsimut katersukkanut ilaasussaasoq? Unillatsiarluta nunarsuarmut qimerluuigutta ajoraluartumik assersuutissarpassuaqarpoq, aatsitassarsiortitseqatigiiffiit akiliisinnaajunnaarsimasut nunap ilai mingutsinneqarsimasorujussuit qimaannarsimagaat. Taama pisoqarpat kikkut akiliissappat? Kalaallit Nunaat akiliisussanngortitaasinnaavoq.

Aatsitassanut aqutsisoqarfimmi pisortaagallartup Kell Svenningsenip tikkuarpaa, innuttaasut akuutinneqareernerisigut tusarniaanermilu akissutit ilanngullugit suliarineqareerpata, Naalakkersuisut isummissasut, pilersaarut akuerineqarsinnaanersoq, kiisalu taama pisoqassagaluarpat avatangiisinut aamma inatsisitigut pisussaaffiliisumik piumasaqaatit suut aatsitassarsiortitseqatigiinnut piumasaqaataassanersut.

– Tamatumani suliap ingerlanneqarnerani aamma qulakkeerneqassalluni aalajangiinerup pitsaanerpaanik tunngaveqarluni pinissaa. Aatsitassanut inatsisip taamaalilluni qulakkeerpaa, aalajangiiniarnermi innuttaasut, kattuffiit, immikkut ilisimasallit oqartussallu allat aalajangiinermi akuutinneqarnissaat.

Aviisi Sermitsiaq uani pisiariuk:

Powered by Labrador CMS