Amerikamiut Nunatsinniinnerulernissaat immikkut ilisimasallit ilimagaat

Amerikamiut illersornissamut ministeriata tullersortaa John Rood, septembarip 16-anni isumaqatigiissummik atsiugaqarnera pisoq nalaatsornerinnaanngilaq, tassani Nunatsinni mittarfinnut sakkutuunut sakkutuujunngitsunullu atorneqarsinnaasunik aningaasaleerususseqarneq siumut kalerriutigineqarpoq. Amerikamiut sakkutooqarnikkut allannguinerannut annertuumut tamanna ilaavoq.

Henrik Breitenbauch, Center for Militære Studierimi pisortaq taama naliliivoq.

- Pituffimmi isumaqatigiissummik atsiorneq, aasaanerani mittarfiit pillugit oqallinnernit annertunerusup ilagiinnarpaa.

USA-p aamma sakkutuut imarsiortut immikkoortuisa aappaat atuutsileqqissimagaa, Henrik Breirenbauchip tikkuarpaa, taanna sorsunnerup nillertup kingorna atorunnaarsinneqarnikuugaluarpoq. Sakkutuut imarsiortut taakku sorsunnermik ingerlatsinissamut piareersimapput, Atlantikullu avannaani alapernaarsuipput.

- USA nunaminik illersornerunissani ukkatarinerulernikuuaa. Tassungalu atatillugu Pituffimmi radari aamma Pituffimmi atortut pingaarutilerujussuupput, taakkulu oqallinnermi suli saqqumivallaarnikuunngillat.

Pittuffiup illersornerunissaanik pisariaqartitsineq

Nunarput ilisimaneqareersutut amerikap nunavittaanut ilaavoq, taamatullu inissisimanerup amerikamiut isaannit najukkamik illersorfissaqarfiannut ilaavoq. Russit Issittumi sakkutooqarnerulernerat – nutaanik sakkutooqarfilersorlutik aamma aqqartartunik angalanerulernerisa – USA-p imminut illersornerunissaminik pisariaqartitsinerulernerannut sunniuteqarput.

- Amerikamiut nammineq nunaminnik illersornissamut ernumassuteqarnerulerpata, Pituffiup pingaaruteqassusaa aamma malunnaatilimmik qaffassaaq, Henrik Breitenbauch naliliivoq.

Taamaalillunilu aamma Pituffiup illersornissaanut pisariaqartitsilertoqarsinnaavoq.

- Amerikamiut Pituffimmi radari illersugassatut isigippassuk, pingaarnertut silaannarmit ulorianartorsiortitsinerniunerussaaq. Tamanna qamutilinnik nunamiit timmisartorniutinik imaluunniit Pituffimmi timmisartunik malersuutinik aallartitsisinnaanermit pissaaq.

USA-p Pituffimmit timmisartunik malersuutinik aallartitsisinnaassaguni, taava Nunatsinni tapersiisunik attaveqaateqarnissaq pisariaqassaaq.

- Kalaallit Nunaata avannaani pissutsit ilungersunartorujussuupput, taamaalilluni ulorianartorsiutitsisoqarneranut qisuariarsinnaaniaraanni inuppassuit aamma atortorpassuit pisariaqartinneqassapput.

USA-p sakkutuui Nunatta ilaani allani

Tamatuma annertusisinnaanera Henrik Breitenbauchip nalilerpaa, tamatumunngalu assingusumik nassaassagutta sorsunneq nillertoq uterfigineqartariaqassalluni. Pituffillu kisimi pineqarunnanngitsoq ilimanarpoq.

- Tamanna Pituffimmiinnermut pingaaruteqalersinnaavoq, kisianni aamma Amerikamiut Kalaallit Nunaanni sumiiffinni allaniikkusulernerannik kinguneqarsinnaavoq. Arlaannik toqqagaqassaguma, taava Kangerlussuup arlaannut atorusunneqarnissaa ilimagisinnaavara.

USA sakkutuuni Pituffiup avataanukartitsiniarunik, imaaliallaannaq taamaaliorsinnaanngilaq.

- Tamanna pissappat Naalagaaffeqatigiinnermut annilaarnartuussaaq, illersornissamut isumaqatigiissutip sinaakkutaanik nutaanik isumaqatiginninniarnermik pisariaqartitsissammat, immaqa ilassuteqaammik isumaqatigiissummik ilallugu. Taava Amerikamiut kissaataannut isummertariaqassaagut.

USA-p kissaatini pissavai

Kisianni USA isumaqatiginninniaraluaruni, kissaatitik piviusunngortissagai ilimanarluinnarpoq, Henrik Breitenbauch isumaqarpoq.

- Illuatungeriinnut tamanut maluginiassallugu pingaaruteqarpoq, Naalagaaffeqatigiinnerup tamarmiusup isumannaatsuunera Amerikamiunut atassuteqarnermut tunngaveqarpoq. Amerikamiut Kalaallit Nunaanni sakkutooqarnerulernissamik annertuumik kissaateqarpata, Naalagaaffeqatigiinnerup tamanna piviusunngortinnginnissaanut ajornakusoortorujussuussaaq.

Nutaamik aallartinnissamut periarfissaq

Taamaammat danskit naalakkersuisui aamma Naalakkersuisut sillimaniarnermut politikki pillugu oqaloqatigiissutigineranut, ukiuni kingullernut sanilliullugu pitsaanerujussuusariaqarpoq.

- Nuummi aamma Københavnimi naalakkersuisut akornanni qanimut attaveqaqatigiittoqartariaqarpoq, periarfissarsiornikkullu amerikamiut pilersaaruteqarnersut siusussukkut paasinissaa qulakkeerlugu. Tamatuma saniatigut tamanna qanoq pissarsiffigissanerlugu silatusaartoqartariaqarpoq.

Taamatut unammilligassaqarneq suli Nuup aamma Københavnip akornanni akerleriinnermik pilersitseratarsinnaavoq. Kisianni aamma nutaamik aallartinnissamut periarfissaavoq.

- Danmark aamma Kalaallit Nunaat imminnut attaveqatigiinnerminni nutaamik aallartissinnaanerannik pisoq kinguneqarsinnaavoq. Pissutsit nuannersimanngillat, avataaniillu nutaamik pisoqaraangat siumut isigaluni aallarnissamut pisoq pitsaasuusinnaammat.