Ilisimatusartut misissuinerminnit paasisaat nunatsinniipput

Ilisimatusarsinnaanermik akuerineqartartut, ilisimatusaatit inernerinik soorlu nalunaarusianik imaluunniit allagaqaasiatut saqqummersitanik Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut aamma Ilageeqarnermut naalakkersuisoqarfimmut pinngitsooratik nassiussisarnissaminnik piumaffigineqartarput. Taamatut ilisimatitsivoq ilisimatusarnermut naalakkersuisuusimasoq Mimi Karlsen Atassutip Inatsisartuni ilaasortaatitaannut marlunnut Sivert K. Heilmannimut aamma Knud Kristiansenimut.

Sivert K. Heilmannip aamma Knud Kristiansenip apeqquteqaatigaat nunatta ilisimatusarfigineqarnerani aningaasarpassuit atorlugit ilisimatuut ilinniartussaminnillu nassarlutik nunatsinniittartut, qanoq Naalakkersuinikkut nunatsinneersuniik ilisimasat pigiinnarnissaanut qulakkeerinninniarnersut.

Mimi Karlsen ilisimatitsitsivoq pissutsit taamaannerannik naalakkersuisut alartaasigaqartut tamatumalu kingunerisaanik ilisimatuunit Nunatta avataaneersunit ilisimatusarnermi ilisimalikkat tamakku innutaasunut, suliffeqarfinnut aamma oqartussanut, inuiaqatigiit ineriartornerannut iluaqutaasinaasunngortsinniarlugit il.il., arlalinnik iliuuseqarsimasut.

Iliuuserisartakkanik assigiissaarineq

Pingaarnertut Namminersorlutik Oqartussat ataanni naalakkersuisoqarfinni assigiinngitsuni suleqatigiinnikkut, siunertamut tamatumunngaannaq ingerlataqartussamik suleqatigiissitamik pilersitsisoqarsimavoq suleqatigiissitallu taassuma, ilisimatusarniarlutik qinnuteqartartut qinnuteqaataasa assigiiaartumik suliarineqartarnissaasat, anguniagassaraa. Manna tikillugu Naalakkersuisoqarfiit akornanni taamatut suleqatigiinneq, qinnuteqaatit susassaqartunut agguaanneqartarnerannik, suliarineqartarnerannik tusarniutigineqartariaqartunullu tusarniutigineqartarnerannik kinguneqarsimavoq. Tamatuma saniatigut ilisimatusarsinnaanermik akuerineqartartut, ilisimatusaatit inernerinik soorlu nalunaarusianik imaluunniit allagaqaasiatut saqqummersitanik Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut aamma Ilageeqarnermut naalakkersuisoqarfimmut pinngitsooratik nassiussisarnissaminnik piumaffigineqartarput.

Groenlandica, Nunatta Atuagaateqarfiani immikkoortartaasoq, ilisimatusarneq pillugu atuagaateqarfittut inissisimavoq Ilimmarfimmilu atuagaateqarfiup tamarmiusup ataaniilluni. Tassani suliassat ilagaat pinngitsoorani naqitanik tunniussisusaanerup naammassineqarnissaa. Nunarput nunallu issittut pillugit nalunngisassanik ilisimasassanillu kingulissanut attanneqartussanik katersaqarneq tamatumani pineqarpoq. Ilisimatusarnerni ilisimalikkanik soorlu Zackenbergimi ilisimatusarfimmi ilisimalikkanik, peqqissuseq pillugu misissukkanik sumiiffinnilu assigiinngitsuni isumasiuinernik aamma katersisoqartarpoq. Kikkulluunniit Groenlandicami katersanik misissuisinnaatitaapput, Mimi Karlsen ilisimatitsivoq

Ilisimatooq naapiguk

Naalakkersuisut misiligutaasumik Nuummi Ilisimatooq-naapiguk-mik taallugu aqqanileriarlutik aaqqissuussisarsimapput tamatumanilu Nunatsinniit, Danmark-imiit USA-millu ilisimatuut 18-it naapinneqarsinnaasarsimapput. Taamatut iliusseqartarnerni innuttaasut, suliffeqarfiit aamma allat ilisimatuunik naapitsisinnaanissaat ilisimatuullu tamakkua ilisimatusaataannik nalunngisaqarlersinnaanissannut periarfissinneqarsinnaanissaat siunertarineqarpoq tamatumunnga ilanngullugulu ilisimatuut ilisimasaminnik siaruarterisinnaanissaat. Taamatut aaqqissuussinerit tamanut ammatinneqarput aammalu innuttaasunit suliffeqarfiillu sinniisaannik ornigarneqarluartarsimallutik.

- Maannakkut nalilerniarneqassaaq taamaaliortarneq ingerlaavartunngortsinneqassanersoq, Mimi Karlsen oqarpoq.

Atuagassiaq Inussuk

Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmit ilisimatusarneq pillugu atuagassiaq INUSSUK saqqummersinneqartarpoq. INUSSUK-mi allaaserineqartartut Nunatsinni ataatsimeersuarnerit pillugit naatsumik allaaserisaasinnaasarput imaluunniit ilisimatuunngorniutitut allaaserisanik naalisaanerusinnaasarput tamanut atuaruminarsakkat. INUSSUK marluinngorlugu tamatigut saqqummersinneqartarpoq tassa kalaallisut aamma qallunaatut/tuluttut. Kissaatiginarpoq Nunarput pillugu ilisimatusarnermi suliat nunatsinneersut nunatsinnillu samminnittut innuttaasut namminneq oqaaserisaat atorlugit saqqummiunneqartarnissaat, siunissami tamanna anguniarlugu sulissuteqartoqassaaq, Mimi Karlsen ilisimatitsivoq.

USA-mik isumaqatigiissuteqarneq

Tamatuma saniatigut Namminersorlutik Oqartussat Joint Committee tunngavigalugu Nunatta, Danmarkip USA-llu suleqatigiinnerannut atatillugu Kangerlussuarmi aasakkut atuartitsivimmik pilersitsisimapput, taamaaliornernilu amerikamiut ilisimatuut ilinniarnertuunik kalaallinik, qallunaanik amerikkamiunillu pinngortitaq pillugu ilisimatusaatiminnik, ilinniarnertuunut naleqqussakkanik ilinniartitsissuteqartarput.

Taamaaliornermi ilinniarnertuut kalaallit pinngortitaq pillugu atuartitsissutinut nukittorsarneqartarput aamma Danmarkimi USA-milu atassuteqaatitaartortarlutik, tuluttut oqaatsiminnik inerisaasarlutik ilinniagartuutullu naammassinermik kingornagut suna pillugu ilisimatusaatissaminnut soqutiginnilersinneqartarlutik.

Amerikamiut ilisimatusartut innuttaasunik naapitsinissaannik ingammik inuusuttunik kissaateqarneq National Science Foundationimi ataatsimiinnermi saqqummiunneqarpoq, taamatullu kissaateqarneq erseqqissumik tapersersorneqarpoq. Suliniut pineqartoq assersuutitsialaavoq amerikamiut ilisimatusarnermik suliallit aamma aningaasaateqarfiit (fondit) aningaasaliisartut akuersorluarnerannut, Mimi Karlsen naliliivoq.

Ilisimatusarfiit assigiinngitsut nalinginnaasumik ilisimatusaatiminnik allagaqaasiaminnillu nittartakkaminnut saqqummiussuinissaminnut pikkoriffeqarput, taamaaliornermilu kikkulluunniit tamakkunani nammineq atugassaminnik qarasaasiaq atorlugu aallersinnaanissaminnut periarfissinneqartarput. Ilanngullugu ilisimatuut, suliatik kalaallinut inuiaqatigiinnut atorneqarsinnaagaangata, suliffeqarfinnut, oqartussanut inunnullu ataatsiakkaanut saaffiginnittarnissaminnut kaammattorneqartarput.