Nannut ilisimatuutut misissuisut qaninngoortaleraluttuinnarpaat
Silap pissusaasa allanngornerat pissutaalluni Tunup avannaani nannut nunamiinnerusalerput. Nannunik qaninngoortoqarnerusalernera pissutigalugu Forskningsstation Kalaallit Nunaanniittoq isumannaallisaanerulersimavoq.
Nannup kaassimagunarami qallunaaq ilisimatuutut Tunup avannaani misissuisoq arfininngormat saassuppaa.
Nanut nalinginnaasumik immap sikuani inuullutillu piniartaraluarput, piffissamili kingullermi ilisimatuutut misissuisartut nannut nunami nerisassarsiornerusalersimanerat malugisarpaat - ilisimatuutullu misissuisartut nerineqarsinnaasunut ilaapput.
– Tamanna silap pissusaasa allanngornerannik peqquteqarsorinarpoq. Nannut imaani puisinniartaraluarput. Massakulli imap sikoqannginnerusalerpoq, pingaartumik ukiup taamaalinerani, taamaattumillu nannut avannamut ingerlasalerlutilluunniit nunaliartalerput, nannut immallu miluumasui pillugit professori Rune Dietz Danmarks Miljøundersøgelser (DMU)-meersoq oqarpoq.
Nannulli nunami nerisassaqangaanngillat.
– Immaqa paarnanik, qeqqussanik timmissanilluunniit nerisassarsisinnaaput, tamakkuli uumasunut taama angitigisunut naammanngilluinnarput, Rune Dietz oqarpoq.
Ilisimatuutut misissuisartut Danmarks Miljøundersøgelserimeersut, ilisimatuutut misissuisoqarfimmik Zackebergimik Tunup Avannaaniittumik ingerlatsisuusut, Kalaallit Nunaannilu Pinngortitaleriffimmeersut nanoq piaraq, Jens Fog Jensenimik saassussisimasoq suleqataatalu Bjarne Grønnowip aallaasimasaa misissorsimavaat.
Ilisimatuut nannut aqajarua taamaallaat qeqqussanik imaqarnerarpaat, taamaakkunilu sivisungaatsiattorsuarmik nerisaqarsimassanngilaq.
Morten Rasch, Forskiningsstation Zackebergimi pisortaasoq oqarpoq, siornatigut ukiut sisamakkuutaarlugilluunniit aatsaat nannunik misissuisoqarfimmut qaninngoortoqartaraluartoq. Siornali ukiup ingerlanerinnaani nannunik pingasunik misissuisoqarfiup eqqaani takusoqarsimavoq.
– Misissuisoqarfiup eqqaa nanoqartorujussuanngornikuuvoq, tamannalu imaannaanngitsututut isigaarput. Issittuni misissuinermik misilittagaqarluartut soorlu Jens Fog Jensen suleqataalu kisiisa sulisorinngilagut, aammali inuusuttunik pitsaanerpaamik isumannaallisaavigisassatsinnik sulisoqartarpugut. Nannullu ulorianarluinnaqqissaartuupput, Morten Rash oqarpoq.
Jens Fog Jensenip saassunneqarnera sapaatip akunneranik ataatsimik sioqqullugu nannup inersimasup allap ilisimatuutut misissuisut Pinngortitaleriffimmeersut DMU-meersullu Sansøenimi Zaclebergip kujataaniittumi misissuisut qaninngoorsimavai, taannali ersisaarlugu qimaatinneqarsimavoq.
Danmarks Miljøundersøgelserip sumiiffiup nanoqarnerulernera pissutigalugu ilisimatuutut misissuisartut misissuisoqarfimmilu sulisut allat isumanaallisaavigineqarnerat pitsaanerulersissimavaa.
Svalbardimi universiteti nanulerujussuarmi ilisimatuutut misissuisarnermik misilittagaqarluartoq suleqatigalugu. Sakkut atorneqartartut pitsaanerulersinneqarsimapput, ilisimatuutullu misissuisartut tamarmik tikikkaangamik sakkunik atuinermik ilinniartinneqartalersimapput.
– Pisimasoq kingulleq eqqarsaatigisinnarlugu isummaallisaaneq suli pitsaanerulersissanerlutigu naliliiffigissavarput, Morten Rasch oqarpoq.
Ilaatigut ilisimatuutut misissuisut sumiiffinni misissuiffigisassaminni allunaasaasanik misikkarissunik kalerrisaarutinillu allanik atuisarsinnaanerat isumaliutigineqassaaq. Taamaaliornikkut nannut suli qanillivllaannginnerini ungoorneqartarsinnaammata.
US Feologocal Survey isumaqarpoq, immap sikua ukiuni kingullerni pisarnertut sukkatigisumik nungukkiartuinnassappat nannut pingajorarterutaat marluk 2050-imi nungussimajumaartut.