Qilalukkanit tunisassiat avammut tunisassiarineqarsinnaanerat aammaaffigineqarpoq
Qilalukkat tuugaavinit tunisassiat avammut tuniniarneqarpata nunatsinni qilalugaqassutsimut innarliinavianngilaq, Pinngortitaleriffik nalunaarpoq.
Pinngortitaleriffik ’Imminut nammassinnaassutimut tunngasunik oqaaseqaateqarpoq’ qilalukkanik qernertanik pisassiissutit nutaat nunat tamalaat inassuteqaataat malimmatigit uppernarsarlugu, taamaattumillu qilalukkanit qernertanit tunisassiat avammut tunineqaqqissinnaalernerata qernertanut Kalaallit Nunaanniittunut ajoqutaanavianngitsoq.
Uumasunit CITES-ip (Uumasunik naasunillu nungutaanissamut navianartorsiortitaasunik nunani tamalaani nioqquteqarneq pillugu isumaqatigiissut) allattorsimaffiani II-miittunit tunisassiat taamaallaat nunanut allanut tuniniarneqarsinnaapput nunami tassani ilisimatuutut oqartussaaffik ’Imminut nammassinnaassutimut tunngasunik oqaaseqaateqarpat’ (Non Detriment Finding) tassuuna uppernarsarlugu nunanut allanut niuernerup uumasoqatigiit ajoqusernavianngikkai.
Pinngortitaleriffik tassaavoq ilisimatuutut CITES-imut Kalaallit Nunaanni oqartussaasoq, Nunami namminermi pissutsinut, Pinngortitamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfik tassaalluni CITES-imut tunngatillugu pisussaaffinnut Kalaallit Nunaanni oqartussaasoq.
Pinngortitaleriffik 2005-imi qilalukkanit qernertanit tunisassiat nunanut allanut nioqqutigineqarnissaannut nalunaaruteqarpoq ilumut avammut tunisineq qernertaqatigiinnut ajoqutaassannginnersoq uppernarsarneqarsinnaanngitsoq. Taamanikkut pisassiissutit biologit inassuteqaataannit annertunerujussuupput.
Taamaattumik nalunaaruteqarnerup kinguneranik aammalu isumaqatigiissutip pineqartup malittarisassai tunngavigalugit taamanikkut Avatangiisinut Pinngortitamullu Pisortaqarfiusoq Naalakkersuisunut inassuteqaateqarpoq qilalukkanit qernertanit tunisassiat avammut tunineqarnerat tamakkerluni unitsinneqassasoq, tamannalu Naalakkersuisunit akuerineqarpoq. Ukiorli manna 2009 pissutsit allaapput.
Ilungersortumik sulineq, ilaatigut avataaniit aningaasalersorneqartoq tunngavigalugu maanna Pinngortitaleriffiup qilalukkat qernertaqatigiit peqarfinni pingaarnerniittut, Qimusseriarsuaq Tunumilu piniarfiit ilanngullugit, kisissinnaasimavai. Taamaammat siullermeersumik Kalaallit Nunaat tamakkerlugu qilalukkanik qernertarniarnermut tunngatillugu siunnersuuteqarfiuvoq.
Siornatigut siunnersuisarsimanermi Inglefield Bredning aamma Kitaa Qeqertarsuup kujataaniittoq kisimik ilaatinneqartarsimapput.
Tamatuma saniatigut Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik qanittukkut qernertartassanik nalunaaruteqarpoq ilisimatuut nunanit arlalinneersut biologiisa inassuteqaataannik malinnittumik.
Kitaanut tunngatillugu JCNB-p (Canadap / Kalaallit Nunaata qilalukkat qernertat qaqortallu aqutsivigineqarnerat pillugu ataatsimiititaliaat) aammalu Tunumut tunngatillugu NAMMCO-p (Atlantikup avannaani miluumasut imarmiut pillugit ataatsimiititaliaq) inassuteqartarput. Kattuffiit taakkua marluk ataatsimoorussamik ilisimatuunik suleqatigiissitaqarput Pinngortitaleriffiup peqataaffigisartagaanik.
Naalakkersuisut tunisassiat qilalukkanit qernertanit pisut avammut nioqqutaaqqilissanersut aalajangiisussaapput massakkut ilisimatuut taamaaliornissaq ajornartinngimmassuk. Pinngortitaleriffik ilisimatinneqarsimavoq kingusinnerusukkut Naalakkersuisut qanoq isummersimanerannik tutsiuttoqarumaartoq.