Tusagassiortunaa, tusagassiuutini kalaallisut oqaatsivut iliuuseqarfiginiartigik

Ullumikkut aggustip 9-ani NP-mit nunarsuarmi tamarmi nunat inoqqaavisa tusagassiuuteqarnerat isiginiarneqarpoq.

Taamaattumik Tusagassiuinermi Sulisut Peqatigiiffianni TP-mi siulittaasoq Mariia Simonsen aaqqissuisoqarfimmut imaattumik nassiussaqarpoq tamakkerlugu saqqummiussatsinnik:

”Periarfissatsialaavoq nunatsinni pissutsit qivialaassallugit isummersorfigilaassallugillu. Eqqoriarpara uagut nunatsinni namminerisatsinnik tusagassiuuteqarnerput nunat inoqqaavinit amerlasuunit ajasoorutigineqarlunilu usorineqassasoq.

Nunarpassuarnimi inuiaat ikinnerussuteqartorpassuit namminerisaminnik tusagassiuuteqanngillat ataatsimoorfigisinnaasaminnik nukittorsaqatigiiffigsinnaasaminnillu. Uagulli inuit ikikkaluaqaluta amerlassutsitsinnut naleqqiulluta naammattorsuarnik peqarpugut ima pitsaatigisunik killilersugaanata oqaaseqarfigisinnaasatsinnik.

Tusagassiuutit aningaasarsiornermikkut ilungersunartorsiornerat eqqartussanngilara – namminneq ajunngivissumik tamakku saqqummiuttarpaat, sulilu tamarmik ’anersaartorput’ – naak ’sanigorsimagaluaqalutik’.

Oqaatsit pitsaanngitsut

Nunat inoqqaavi ulloq iluatsillugu tusagassiuutitsinni oqaatsit pitsaassusaat imaluunniit eqqornerusumik ajussusaat eqqartulaarniarpara, ilaasortakka narrujuummissagaluarpataluunniit. Pitsaassuseq, aamma oqaatsit tungaasigut, suliffimmi akisussaasut sallersaallutik akisussaaffigaat – kisianni uagut pitsaassutsimik qaffassaaqataasinnaaqaagut piumassuseqartoqarpat akissaqartinneqarusuppallu.

Pingaartumik nuna tamakkerlugu radio tv-lu pakatsissutigisarpakka. Ullut tamaasa tusaasarpakka tusaasaminnik isornartorsiuisut. Suliffik illersorniartaraluarpara, amerlasuutigulli uangattaaq anersaaruluttarpunga tusaagaangakkit nukillalaarnartumik oqaluppaluttut. Nutserinerit kukkuissortut, oqaatsit taggerlutat, oqaloriaatsit qerattarnikut kinaassuseqarpalunngitsut, soorlu masikiinat oqaluppaluttut.

Soorunami tamatta kukkusarpugut, kisianni kukkunerit iluarsineqarsinnaapput, utertariaqanngillat. Tamakku iluarsissagaanni ajornartorsiut nassuerutigisariaqarpoq, malitsigisaanillu oqaatsit ajunnginnerpaamik atorneqarnissaat salliutilerlugu. Ullumikkut taamaanngilaq. Tamanna ullut tamarluinnaasa tusaasarparput

Kukkunerpassuit

Kisiannimi taama pingaartigigami – ilaat aperissapput. Nalunngilarput suna pigaat. Qallunaatuui (taamaattoqarsimappat) tusarnaaginnassavagut/atuaannassavagut imaluunniit tusaanngitsuusaaginnassavagut.

Ukiorpassuarni taamaappugut, kinguneraalu oqaatsitta, kalaallit oqaasiisa, nunarsuarmi asseqaratillu erlinnartut, pikkunaalligaluttuinnarnerat nutsigarpaluleriartuinnarnerallu. Ilisimatuut tamanna akuttunngitsumik uparuartarpaat, soorlu tusaaneqanngitsut. Iliuuseqartoqarusunnginnami? Qanoq iliussaagut annakkumalluta? Iliuuseqartariaqarpugut kingusinaartinnata.

Tusagassiuutit allat aamma kukkuneqartaqaat. Aviisit oqaatsitigut kukkuneqartaqaat, aamma qallunaatut. Tuaviortumik sulisussaasarneq ilaatigut tassani peqqutaasoq nalunngilara, aamma radiomi tv-milu, kisianni tamanna utoqqatsissutaajuassava?

Uagut peqatigiiffitsinni iliuuseqarusoqaagut tusagassiuutini oqaatsitta torernerusumik ataqqinninnerusumillu atorneqarnissaannut, pikkorissarnissanullu aningaasaateqarpugut. Kisianni suliffivut, tusagassiuutit, aallaqqaartuusariaqarput. Tusagassiorluni suliffiit tamarmik oqaatsinut politikkeqartariaqarput, imaaginnanngitsoq suliffiup iluani oqaatsit suut atorneqarnissaannut tunngasumik, kisiannili aammma sulinermi oqaatsit pitsaassusissaannut tunngasumik. Ikinnerpat taamaaliorput. Massakkut piffissanngorpoq pimoorussilluni iliuuseqarnissamut.

Aviisit qallunaatuinnaq?
Nunatsinni 50.000 missaanniittuinnaalluta kalaallit oqaasii oqaaseraavut, nunatsinnilu tusagassiuutit imminnut ataqqisut tamarmik oqaatsitsinnik paarseqataasariaqarput ajorseriartoqannginnissaalu isumannaarlugu, soorlu ilinniartitsineq suliffimmi akuuissutut inissillugu sulisullu piumaffigalugit. Aatsaat taamaaliorutta uppernarsassavarput nunat inoqqaavisut oqaatsivut pingaartikkivut akisussaaffillu nammineerluta tigumisinnaagipput, tusagassiortut peqatigiiffianni siulittaasoq Mariia Simonsen oqarpoq, nangillunilu:

- Aaqqissuisuunerusimasup toqoreersup Jørgen Fleischerip aviisini oqaatsitigut kukkunerpassuit qatsussimaqai isumaqarlunilu aviisit taamaallaat qallunaatuinnaq saqqummersinneqartassasut, taamali ingasatsigisumik iliuuseqartariaqanngilagut. Upperaara ikioqatigiilluta oqaatsit pitsaanerulersissinnaagivut, taamaalilluni radio tusarnaassallugu aviisillu kalaallisut atuassallugit iluarusunnarluni.