Nunani Avannarlerni atugarissaarneq aamma napajuaannartitsineq
Inatsisartunut ilaasortaq Debora Kleist (IA) Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivi Kalaallit Nunaanni namminersorlutik oqartussat meeqqanut inuusuttunullu suliniutaannik ilisimatitsivoq
Debora Kleist, IA aamma Kim Kielsen, Siumut inatsisartut aallartitaattut Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivisa Oslomi ataatsimiinneranni peqataapput 20. aamma 21. septembar, 2011.
Atugarissaarnermut Ataatsimiititaliami, Debora Kleistip ilaasortaaffigisaani, pingaartillugit suliassatut isigineqarput nunani avannarlerni atugarissaarnermut tunngavissat, atugarissaarnermut, peqqissutsimut aammalu isumaginninnermut politikki.
2011-mut ataatsimiititaliap salliutillugu suliassaraa: Nunani avannarlerni inissiani suut atugarliornerusunik immikkoortiterinerup illuatungerisinnaavai? Kalaallit Nunaannut tunngatillugu pineqartoq soqutiginarsinnaavoq, tassami nunami maani assingusunik ajornartorsiuteqarmat, ilaatigut makku patsisaallutik; assersuutigalugu, ilinniarsimaneq, suiaassuseq, oqaatsit sumi najugaqarnissamut qanoq sunniuteqarpat, aammalu ilinniarsimanerup qaffasissusaa, peqqissuseq, il. il. sumi najugaqarnermut apeqqutaasarnersut? Taamatuttaaq nunaqarfinnut illoqarfinnullu tunngatillugu oqallippugut, kujataani, avannaani, kangiani aamma kitaani assigiinngissutsinut apeqqutit pineqarlutik.
Meeqqat inuusuttullu
Debora Kleist Atugarissaarnermut Ataatsimiititaliami ilaasortanut ilisimatitsivoq, meeqqanut inuusuttunullu tunngasut Kalaallit Nunaanni politikkikkut sulinermi salliutinneqartut. Meeqqat inuusuttullu pillugit aallarnisaanerit immikkut ittut suliniutinik arlalinnik pilersitsisoqarneranik kinguneqarsimapput; taakku ilagaat kommuuninut ilaqutariinnik sullissivimmik pilersitsiniartunut tapiissutit, angajoqqaanngortussanut pikkorissaanerit aamma isiginnittaaseq pillugu sulianut isumasioqatigiinnerit.
Aamma Debora Kleistip oqaatigaa 2011-imi augustimi nuna tamakkerlugu Meeqqat Angerlarsimaffiat atoqqaarfissiorneqarsimasoq, taassumalu siunertaa tassaasoq meeqqat inuusuttullu kinguaassiuutitigut atornerlugaasimasut pillugit qulaajaanermik katsorsaanermillu suliat assigiinngitsut ataqatigiissumik ingerlanneqarnissaat. Soorluttaaq Meeqqat Angerlarsimaffiat siunnersuisarfittut, ilisimasanik siammarterivittut kiisalu illoqarfinni allani meeqqanut inuusuttunullu kinguaassiuutitigut atornerlugaasimasunut neqeroorutinik assingusunik pilersitsinissamut tapertaaqataassasoq.
Atugarissaarnermut Ataatsimiititaliap paasissutissaq tamanna tigulluarpaat, Kalaallit Nunaannilu meeqqanik inuusuttunillu piaartumik ikiorsiinissamik neqerooruteqarsinnaasumik Meeqqat Angerlarsimaffeqalernera nuannaarutigaat. Kiisalu nunani avannarlerni ataqatigiinneq eqqarsaatigalugu ilisimasanik misilittakkanillu avitseqatigiinnermi tapertaasinnaasumik peqalernera.
Nunat avannarliit eqqarsaatigalugit ataatsimoorussamik nakorsanut, kigutilerisunut, peqqissaasunut, peqqinnissaqarfiullu iluani sulisunut allanut nalunaarsuiffeqalernissaanut sammisumik Atugarissaarnermut Ataatsimiititaliap suliniuteqarnera Debora Kleistip nuannaarutigaa. Nunani avannarlerni tamani peqqinnissaqarfiup iluani sulisut pisinnaatitaaffiiagaanikut nunat avannarliit ilaanni allami suliffissarsiorlutik qinnuteqarnermikkut sulileqqittarsimanerat ajoraluartumik pisarsimavoq. Siumut sammisumik nunani avannarlerni ataatsimoorussamik nalunaarsuiffeqalernikkut tamanna pinaveersaarneqarsinnaassagaluarpoq.
Issittumi imaatigut angallannermi sillimaniarneq
Pinngortitamut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliamut issittup imartaani angallannikkut sillimaniarneq annerusoq pillugu suliamik suli ingerlataqartumut Kim Kielsen ilaasortaavoq. Kim Kielsenip isumaa tassaavoq issittup imartaani angallannikkut sillimaniarnerup annertusaaviginissaa pillugu suliaq arriippallaamik ingerlanneqartoq, taamaattumik Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivisa suliaq pillugu nukingisaarinerat naammagisimarpaa.
Kalaallit Nunaata imartaani sikuerukkiartornerata kingunerisaanik angallattoqarnerulernera sillimaniarnermik upalungaarsimanermillu sukannernerusumik malitseqartinneqassaaq.
Pissutsit piviusut aallaavigalugit tamanna pissaaq. 2011-mi Pinngortitamut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliap siunnersuut pillugu suliaqarnerminut atatillugu immikkoortumi pissutsit piviusut pillugit tigussaasumik paasissutissiivigineqarumallutik Kalaallit Nunaannut Svalbardimullu tikeraarsimapput. Assersuutigalugu umiarsuarnik takornariartaatinik angalanermi ingiaqatigiittarsinnaanermut siunnersuut.
Nerisassanik eqqaaneq
Aammattaaq nunani avannarlerni nerisassanik eqqaanerup maangaannartitsisarnerullu qanoq annertutiginerata paasisaqarfiginissaata qulakkeernissaanik siunertaqarluni siunnersuut Pinngortitamut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliamit suliarineqarsimavoq. Tamatumuuna aamma imminut nammassinnaasumik ineriartornerup siuarsarnissaa, inuussutissanik pissarititaasunik tamakkiisumik atorluaanissaq, kiisalu immikkoortumi tassani nalilinnik maangaannartitsisarnerup killilersimaarnissaa qulakkeerniarlugu.
Kim Kielsen-ip kissaatigaa Naalakkersuisut nunat avannarliit allat assigalugit, suliniutinik tigussaasunik aallarnisaassasut, Kalaallit Nunaanni ajornartorsiutip taassuma pitsaasumut ineriartortinnissaa pillugu. Tamanna atorluaanissamut tunngavoq, kisiannili aamma suliffissanik pilersitsisinnaanermut pisuussutillu uumassusillit atorluarnerulernerisa qulakkeernerisigut aningaasaqarnerup nukittorsarnisaanut.
Aalisakkat igiinnarneqartartut
Nunani avannarlerni inuussutissanik maangaannartitsisarnerup killilersimaarnissaanik suliniummut atatillugu naleqquttuutippaa EU-mi kiisalu Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivisa aalisakkanik eqqaasarnerup inerteqqutaalernissaa pillugu suliniutaat Kim Kielsenip aamma tapersersornartippaa. Ineriartornermi tassani uagut Kalaallit Nunaanni malinnaasariaqarpugut aaqqiissutissanillu ujaasilluta, taamalilluta aamma pisuussutigut uumassusillit pitsaanerpaamik atorluarsinnaajumallugit.
2012-mi ilaatigut issittumi silap pissusaanut, nukinnik atorluaanermut, nukissiuutinik pitsanngorsaanermut, bakteerissanut akioruminaatsunut, kiisalu avatangiisinut pinngortitamullu tunngasut pingaarnertut suliniutigissallugit Pinngortitamut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliap pilersaarutigaa. Aammattaaq Kim Kielsenip Nunani Avannarlerni issittumilu pinngortitami takornariaqarnerup imminut napatissinnaasup 2012-mi ataatsimiititaliamit sammineqarnissaa siunnersuutigaa.
Ataatsimiinnerit piumaartussat tassaapput Nunat Avannarliit Ataatsimeersuarnerat, Folketingimi Københavnimi novemberip 1.- 3. 2011-imi ingerlanneqartussat.