Miké Thomsen: Qallunaanit innartinneqartarsimavugut

Isiginnaagassiap ´Ni hao Nuuk´ tallimanngormat takuteqqaartinneqarneranut atatillugu Politiken-ip kalaaleq isiginnaartitsisartoq 30-nik ukiulik Miké Thomsen, isiginnaagassiami inuttatut pingaarnerit ilaat, oqaloqatigaa.

Aliikkusersuineq sungiusimavaa

Miké Thomsen 15-inik ukioqarlunili aliikkusersuisalersimavoq. Aallaqqaammut illoqarfimmi inunngorfimmini Ilulissani imerniartarfinni aliikkusersuisarsimavoq. Aatsaat ukiorpaaluit qaangiuttut Miké Thomsenip, kalaallit oqaluttuatoqaanni inuttatut pingaarnersaalluni, paasilerpaa aliikkusersuinermik suliaqarniarluni.

Ullumikkut, ukiut arfineq-pingasut qaangiuttut, 30-nik ukiulik Miké Thomsen Kalaallit Nunaata isiginnaartitsisunngorniarfittaavani, Nuummi Nunatta Isiginnaartitsisarfiani, isiginnaartitsisartutut naammassisut sisamat siulliit ilagaat.

Maannakkorpiaq Kalaallit Nunaata siunissaa Global Stories-ip isiginnaagassiaani ´Ni hao Nuuk´ sammivaa. Isiginnaagassiami apeqqutit soorlu makkua akissutissarsiorneqarput: Kalaallit Danmarkimit avissaalerpat issittumilu peqatigiinnut nutaanut ilaalerluni? Kalaallit Nunaata suna inuussutissarsiutigissavaa, aatsitassanit sinnattut maangaannarpata Kinamiullu aningaasaataat takkutinngippata?

Inuttaaffissaq pilerinarsimavoq

´Ni hao Nuuk´-mi inuttaaffimmik neqeroorfigineqarami Miké Thomsen nangaassuteqarsimanngilaq.

Iluarinartissimavaa isiginnaagassiami Kalaallit Nunaata siunissaa sammineqarmat. Siunissaq, taassuma paasinninnera malillugu qaamanerulersimasoq, kingulliarsuit eqqarsartaatsimikkut nikissimanerat pissutigalugu.

– Uagut kingulliarsuit namminersorneq eqqarsaatiginerulersimavarput. Akisussaassuseqartutut misigisimavallaartarsimanngilagut, pissutigalugu nunarujussuugatta 57.000-nik inulik, sunillu tamanik nunavarakasimmit 5 millioninik inulimmit tuniorarneqartarsimalluta, taanna oqarpoq, ilanngullugulu oqaatigalugu kalaallit inuusuttut pingaartumik imminnut, annikikkaluamillu Kangianut, isiginialersimasut.

– Suut tamarmik tamaanga nuussimapput, suut tamarmik tappavani tunisassiarineqartarput. Pingaaruteqarpoq Danmarkimit pissarsiatta puiginnginnissaat, sumiiffinnilli assinguffiginerusatsinnit pissarsiornerulaartariaqarpugut. Assersuutigalugu Norgemi attaveqaatitigut sanaartoriaatsikkullu. Kalaallit Nunaanni sanaartukkani oquk ajornartorsiutaasorujussuuvoq, pissutigalugu Danmarkimisut illuliortoqartarmat, Kalaallit Nunaata silaannaanut naleqqutinngitrsunik.

Miké Thomsenip suli misigisarsimavaa Kalaallit Nunaanni sumiiffinni suli ´kinguarsimasoqartoq´, tamakkunani qallunaat sorsuartut isigineqartarlutik, taanna oqaluttuarpoq:

– Ilatsiinnarpallaaqaagut, aammami qallunaanit innartinneqartarsimagatta. Qularnanngitsumik arlaannik nassaarsinnaagaluarpugut aalisakkanillu suliffissuaqarnerput avammullu tuniniaanermut pitsaanerulaartumik aaqqissuullugu, Kalaallillu Nunaat allani niuernissamut periarfissanut nutaanut ammaallugu, taanna oqarpoq nangillunilu:

– Suut tamarmik Danmarkikkoortarput. Tamanna pisariusorujussuuvoq isumassaqarnanilu. Akisussaassuseqassaagut, isumaqarpungalu inuusuttut tamanna paasiartulernerusimagaat, taanna oqarpoq.

Nuummut uterluni

´Ni hao Nuuk´ marsimi isiginnaartinneqartarunnaarpat Miké Thomsen Nunatsinnut utissaaq angalaqqissallunilu. Sivisunngitsumilli. Nunatsinni angalareeruni Danmarkimi Tysklandimilu angalassaaq, Miké Thomsenilu nunarsuarmi alutorineqartarsimavoq ´alutornartumik´ isikkoqarnini pissutigalugu. Taamaakkaluartoq ´kalaaliinnavittut´ isigineqarnissani ersiginngilaa.

– Asiamiorpalassuseqarpunga, immaqalu asiamiuusaarsinnaavunga. Ilaanni Egyptenimut feriarpunga, ilaallu isumaqartarsimapput spaniamiuusunga arsaattartoq, inunnillu USA-mi, Canadami Norgemilu takunnittaarpunga uangalisartunik. Nunarsuaq milligaluttuinnarpoq. Aallartilluarfiuvorli inuit isumaqarpata inuusunga alutortartoq.

– Kalaaliuvunga tamannalu tulluusimaarutigaara, taanna naggasiivoq.