Meeqqat illersuisuat: Aaqqissugaaneq ilaqutariinnut tulluanngilaq

Anaanap aamma ataatap meerartik sumiginnaraangamikku naluneq ajorpaat – kisianni qanoq allannguinissartik nalusarpaat.

Meeqqat illersuisuata ICC-p ataatsimeersuarnerani oqalugiaatimini oqariartuutaani qitiusut taanna ilagaat.

Ilaqutariillu ikiorneqarnissaminnut pisiariaqartitaannik aaqqissuussaanerup tunniutissallugu tulluarsagaanngitsoq, taanna naliliivoq. Ilaatigut anaanap ataatallu saniatigut allanik inoqarnera puigorneqartarmat.

Meeqqat peerneqarumasarput

Tassunga atatillugu nunami piffinni assigiinngitsuni 34-ni tikeraartarnermini misilittakkani oqaatigai.

Meeqqat sorsutassaasa takusakkama unammilligassat annertunerpaat ilagaat; illersorneqannginneq (matuma ataani timikkut tarnikkullu persuttartinneq, sumiginnagaaneq, paarinerlutaaneq aamma kinguaassiutitigut atornerlugaaneq), atornerluinermik ajornartorsiutit, isumaginninnermik qularnaveeqqutit, inuunermi atugarisat, angajoqqaat akisussaassusaat aamma ikiorneqannginneq. Meeqqat oqariartuutaat sakkortukkajuttarput.

Meeqqat tungaannit ikioqqusut naammattoorajuttarpai.

- Assersuutigalugu ilaat nammineerlutik aggertarput, angerlarsimaffimminnit peerneqarnissartik kissaatigalugu, meeqqat ikiorneqanngikkunik imminut toqunnissaminnik sioorasaarisunik naammattuugaqarnikuuvunga, allalli najugaqarfimminnit qassit hundredet kilometerinit ungasitsigisumut inissinneqarsimasut, ilaquttaminnut qanillerusukkaluartut.

Ilaqutariit sumiginnaaneq nassuerutigisarpaat

Ilaqutariit meeqqamik sumiginnaallutik ilisimasaraat, meeqqat illersuisuata misilittagaraa; kisianni nammineq iluarsisinnaanngisaminnik ingerlaqqinneq ajulertarput.

- Ilaqutariit amerlanerpaat oqaloqatiginikuusakka, inuunerminnik pitsanngortitsinissartik kissaatigaat kiisalu meeqqaminnik sumiginnaanertik tamakkiisumik nassuerutigalugu. Amerlasuut pisuusutut misigalutik kanngusullutillu inuusarput, kisiannili nukissaaleqerujussuartutut misigisarlutik imminnullu nakorsaasersortarlutik.

Angajoqqaat ilaat namminneq sumiginnagaanikuusimasarput imaluunniit kinguaassiutimikkut kanngutsaatsuliorfigineqarsimasarlutik, kisianni tamarmiunngitsoq.

- Amerlanerpaat inuttut ingerlaqqinnissamut kiisalu meeqqanik perorsaanermut atatillugu najoqqutassanik ujartuisarput. Misigisimakkajuttarput illoqarfimminnut/nunaqarfimminnut, allaffeqarfinnit ungasissunut tikittoqarneq ajortoq kiisalu tarnikkut ikiorneqarnissamut siunnersorneqarnissamullu saaffiginniffissaminnik amigaateqartarlutik. Ilaqutariinni oqaloqatigisanni tamani assigiissutaavoq, tusaaneqarnissamut paasineqarnissamullu annertuumik kissaateqarneq.

Ileqquusumik ataatsimoortarneq suli atuuppoq

Tamanna tunngavigalugu MIO ukiuni pingasuni tulliuttuni periusissiamini, ilaqutariit iliuuseqarnermini qitiutinneqarnissaat aalajangerpaa – tassanilu anaana aamma ataata kisimik pineqanngillat, kisianni aamma aanaa, aataa, angutisiaq, arnarsiaq allallu.

Tamatuma takunngitsoorneqartarneranik Aviâja E. Lynge isumaqarami: Ilaqutariippassuarni angerlarsimaffimminniikkaangamik ileqqut nukittuumik suli inissisimasarmata.

- Ilaqutariit amerlanerusarput ilaqutariinni meeqqanut annerusumik minnerusumilluunniit qanittumik attaveqartunik isumassueqataasunillu. Immitsinnut aamma ikioqatigiittarpugut, pisinnaasagut naapertorlugit, annerusumik minnerusumilluunniit. Ilaqutariittariaatsitta qanoq ilioriaatsigut ilusilersornikuuaat. Aamma ajornartorsiutinik aaqqiiniaraangatta.

Soorunami aamma ilaqutariit kiitaamiorpalunnerusarput.

- Amerlasuulli suli ilaqutareerujussuartut kulturi malillugu inuusarput. Tamanna isumaqarpoq meerartaqarluni ilaqutariinneq kitaani ilaqutariinnermut assersuunneqarsinnaajuaannanngitsoq.

Angerlarsimaffimmi kalaaliuneq – avataani kitaamiuuneq

Tamatuma saniatigut ilaqutariit angerlarsimaffiup avataanit piumasaqaatinik, kitaaneersunik aallaavilinnik naapitsisarput, ataasiakkaat eqqarsartariaasaannik. Akerleriiffiusoq ingammik ilaqutariinnut atugarliortunut ajornartorsiortitsisarpoq.

- Nunarsuarmi nutaaliaasumi, periutsit inummut ataatsimut tunngaveqarpata, isumaqartoqartarpoq inuup ataatsip pisariaqartitai naapertorlugit inuit ataasiakkaat oqaluunneqartassasut, misigissutsinik takutitsivigineqartassasut kiisalu immikkut ikiorneqartassasut. Ilaqutariit amerlasuut taama periuseqanngillat, avataaniillu ikiortissarsiornissamut kanngusutsitsisinnaalluni.

Meeqqanut sumiginnakkanut iliuuseqarnerup taama pikkorlutsigineranut tamanna nassuiaatit qiterigaat, taanna isumaqarpoq.

- Ilaqutariit nukittuut pilerseqqinniarlugit, isumaqarpunga ajornartorsiutinik aaqqiinissamut periuserput kiisalu ikiorsiisariaaserput tamaat eqqarsaatigeqqittariaqaripput. Killormut eqqarsartariaqarpugut. Tassa imaappoq, ilaqutariit tamaasa taakkulu ilaqutariit kulturiat ileqqorisaallu aallaavigisariaqarpagut, aaqqissuussaanermik taakkununnga sanaajunngitsumik sananermut taarsiullugu.

- Qulaanit aaqqiissutissatut ilusilersuinernut, sungiusimasatsinnut taarsiullugu, ilaatinneqarnissaminnut pisussaaffeqarput inuunermullu pitsaanerusumut ingerlanissaminnut nammineq aqutsisutut misigisimalernissamut.