Immikkut ilisimasalik: Ataatsimeersuarnissaq sioqqullugu EU kukkussuteqarpoq

COP21 Parisimi ingerlanneqartussaq sioqqullugu EU kukkussuteqarsimavoq, tassani nunat nunarsuarmit tamarmeersut nunarsuup kissatsikkiartornera killilersimaartinniarlugu decembarimi isumaqatigiinniuteqassallutik.

Nunat EU-mut ilaasortat ataatsimeersuarnermut takkuttussaagaluarput nunarsuarmi anguniagaqarnersaallutik, annertunerusumilli anguniagaqarnikkut aningaasatigut aamma pissarsiassaqarneranik nalunaajaat siammarsarsimanngilaat.

Periarfissaq

– Annertunerusumik periarfisseeqataassagaluarpoq naggataatigut angusassat pitsaanerulaartuuppata, Annika Hedberg oqarpoq, taannalu Bruxellesimi isummersoqatigiiffimmi European Policy Centre-mi silap pissusianik misissuisartuuvoq.

Taanna isumaqarpoq EU siuttuunermik ilumut takutitserusukkuni oqaluttuarisariaqaraluaraa gas-it kissatsinnartut atornikinnerulernerisigut, nukissamik pitsaanerusumik atuinikkut aammalu nukissamik ataavartumik atuilernikkut aamma aningaasatigut, inuit atugaasigut, avatangiisitigut aammalu isumannaatsuunermi politikkikkut iluaqutissartaqartoq.

Kukkuneq

– EU-li suut tamarmik ataqatigiinnerannik oqaluttuarnissaminik kukkussuteqarsimavoq, silap pissusianik ilisimatooq oqarpoq.

Taanna aamma isumaqarpoq EU, nunanut siuarsagassanut silap pissusanut ikiorsiissutissanik aningaasarpassuarnik piareersimasuuteqartoq, Parisimi naggataajusumik isumaqatigiinniarnissanut peqatissarsiornissamik paamaarussivallaarsimasoq.

EU-Kommissioni Luxemborgimi EU-mi siulittaasoqarfik peqatigalugu Danmarki EU-milu nunat allat sinnerlugit isumaqatigiinniartuussapput, Frankrigillu ataatsimeersuartitsisutut nunarsuarmi isummat tamaasa ataatsimut isumaqatigiissuteqarfigitinniassavai.

Angusaqarluarniartut

Isumaqatigiissullu angusaqarluarniartuulllunilu inatsisikkut pituttorsimasuussaaq, EU-Kommissionip siulittaasua Jean-Claude Juncker isumaqarpoq.

– Ukiut untritillit atukkatta naaneranni nunarsuarmi silaannaap gradit marluk inorlugit kissatsinnissaanik anguniagarput suli angusinnaavarput. Nunarsuarmi aatsaat taama pisoqartigisoq misigaarput, Juncker oqarpoq.

Qarsutsinerit

Nunarsuarmili anguniakkat ataatsimut isigalugit ilimanarneruvoq silaannaq 3 gradit angullugit kissatsissinnaasoq. Silaannaq taama annertutigisumik kissatsissappat ilisimatuut naapertorlugit qarsutsinerit amerlanerulissapput sumiiffiillu ilaanni immat qaffassallutik, sumiiffinnilu allani panernersuaqarnerulllunilu inoqajuitsoqarfiit amerlanerulissasut.

Nunat EU-mut ilaasortat 28-t silap pissusianik anguniagassatigut Norge, Schweiz New Zealandilu isumaqatigineroreerpaat.

Peqatigiit

Tamanna peqatigalugu EU-p nunarsuarmi nunat siuarsagassat piitsuunerpaat ilaat, silap pissusiata allanngoriartorneranik sakkortuumik eqqorneqartut peqatiginiarsarai, tamatumalu saniatigut qeqertat naalagaaffeeqqat, ulersuarnissamik ulorianartorsiortut, kattuffiat peqatiseralugu.

EU-lli aamma peqatiginiarsarai Afrikami nunat soorlu Kenya, Ghana Gambialu, aammalu amerikami qiterlermi nunat soorlu Peru Mexicolu, marluullutik siusinnerusukkut nunap pissusia pillugu ataatsimeersuarfigineqarsimasut, aammalu Colombia Chilelu.

Obama peqataassaaq

USA-p præsidentia Barack Obama Parisimut tikissaaq, amerikarmiut naalakkersuisuinit silap pissusianut anguniakkanik aatsaat taama annertutigisunik nassarluni. Tamanna Europamit isigalugu pitsaasuuvoq, amerikarmiut anguniagaat europamiut anguniagaannit suli annikinnerujussuugaluartut.

Taamaasilluni EU-p kissaatigisaatut silap pissusia pillugu inatsisitigut pituttorsimasumik isumaqatigiissuteqarnianngillat, tamanna Obamap amerikarmiut kongres-ianni akuersissutigitissimanngimmagu.

Isumaqatigiilluni

Akerlianik EU-p neriuutigaa ataatsimeersuarnerup kingorna nunat neriorsuutimissut iliuuseqarnerannut uuttuutissanut, malittarisassanik pituttorsimasunik isumaqatigiissuteqartoqassasoq. EU-p aamma sapinngisamik 2 gradinut qanittumik isumaqatigiissuteqarnissaq anguniarniarpaa, taanna kingorna pitsanngorsarneqarsinnaalluni teknologimik periarfissat nutaat atuutilernerat ilutigalugu.

Annika Hedbergili naapertorlugu India, aningaasarsiornikkut siuariartupiloortoq, Parisimi ataatsimeersuarnermik ´sanngiissitsisisuusinnaavoq´.

– New Delhi nunarsuarmi illoqarfinni mingutsitsinerpaaffiuvoq. Tamanna attanneqarsinnaanngilaq. Illoqarfiit pingaarnersaannik silaannarmik mingutsitsineeq annikillisarneqalerpat tamanna aamma silap pissusianut iluaqutaassaaq. ineriartorneq tamanna siusinnerusukkut Kinami takusimavarput, taanna oqarpoq.

/ritzau/