Ilisimatusartartut: Uuliaarluersinnaanerit imaani timmissanut ajoquseerujussuarsinnaapput

Kalaallit Nunaata imartaani umiarsuartigut angallannermi avatangiisinut mingutitsisinnaasoq aarlerinaateqarnerpaaq tassaavoq uuliarluertoqarsinnaanera. Imaanilu timmissat uuliaarluertoqassagaluarpat eqqorneqarsinnaanerat aarlerinarnerpaavoq, meqqui ajutoortinneqarsinnaammata

Ilisimatusarneq

Silap pissusiata allanngornerata kinguneri ukiorpaalunngulersuni tusartariileqaagut, kisiannili Kalaallit Nunaanni qanoq iliorluta allanngoriartuutinut naleqqussarsinnaanerput eqqartungaassanagu.
Issittumi Siunnersuisooqatigiit ilisimatusartartunut Canadameersunut, Kalaallit Nunaanneersunut Danmarkiminngaanneersunullu nunarsuup issittortaata immikkoortuinut Kalaallit Nunaata kitaani Canadallu kangiani silap pissusiata allanngorneranut naleqqussarniarluni iliuuserineqarsinnaasunik innersuussuteqaqqullugit suliakkiuteqarsimapput.

Innersuussutit

Kalaallit Nunaanut tunngatillugu ilisimatusartartut suliassaqarfinni assigiinngitsuneersunik suleqateqarlutik paasissutissarpassuarnik katersuipput, soorlu atortulersuutinut, ilinniartitaanernut, aatsitassanut allanullu tunngassuteqartut paasissutissat katersorneqarlutik. Taamaaliortoqarpoq ukiuni 2013-imiit 2016-ip tungaanut, maannalu suliat inernerannit innersuussutit piareerneqarput. Inernerit innersuussutillu Nuummi sapaatip akunnerata tulliani saqqummiussorneqassapput, ataatsimiinneq Pinngortitaleriffimmi pissaaq marlunngorneq 11. septembarimiit 13. septembari ilanngullugu ingerlanneqassalluni.

Allaaserinnittoq

Pinngortitaleriffimmi ataatsimiinnissaq sioqqullugu ilisimatusartartut naluaarusiami ”Adaptation Actions for a Changing Arctic”-imi (Issittumi allanngoriartortumi naleqqussarnissamut
iliuusissat) suliaqaqataasimasut allaaserisaaqqanik ataatsimiinnissamut qilanaartuutitut Sermitsiaq.AG-mi ilanngussaqartassapput. Ullumikkut allaaserisami sammineqartut nalunaarusiap pineqartup kapitalitaasa ilaat umiarsuartigut angallannermut aammalu imaani uumassuseqassutsit ataqatigiiffiinut tunngassuteqartunit assersuutissaapput.

Matumani sammisami allaaserinnittuuvoq Immikkut siunnersorti Tom Christensen, Aarhus Universitet.

Kalaallit Nunaata imartaata siunissami sikuunikinnerusalernissaa ilisimatusartartut misissuinerisa inernerisa ilimanarsisilluinnarpaat. Umiarsuartigut angallattoqarnerulersinnaanera periarfissanik nutaanik ammaassisussaagunaraluartoq taamaattoq illuatungaani sumiiffiit uumasoqassutsimut soorlu timmiaqassutsimut imaanilu miluumasoqarfiit pingaaruteqarluinnartut pitsaanngitsumik sunnerneqarsinnaanerat periarfissaalissaaq. Tamakkua ukiuunerani sikusarneranit pissusissamisoortumik maannamut illersugaasimagaluarput.

Timmiaqarfiit suli annertunerusumik illersugaasariaqarput

Kalaallit Nunaata sineriaa imaani timmissanit tusindilikkaarpassuarnit soorlu mitit appallu eqqarsaatigalugit najorneqartarpoq, piaqqisarfeqarlutik ineqarfinnik, ulluliorfeqarlutik, isasarfeqarlutik imartaanilu ukiisarfeqarlutik. Timmissat tamakkua uuliakoortoqassagaluarpat eqqugaanerlorujussuarsinnaapput. Timmissat allat umiarsuit ukiuunerani sikuusarnera peqqutaalluni ullumikkut tikittanngisaanni ukiisarfeqarput, taamaalillutillu umiarsuit ajutoorsinnaanerinut akornusersuisarnerannullu illersugalluinnarlutik. Soorlu assersuutigalugu aarrit qingalippassuillu Qeqartarsuup tungaaniittumi imartami ikkannersuarmi Store Hellefiskebankemiittartut ullumikkut ukiuunerani sikusarneranit illersugaalluinnaraluarput. Imartaq tamaaniittoq uumasorpassuarnit neriniarfiusartoq ukiuunerani sikussaassappat umiarsuit tamaani angalasinnaalernerannit eqissiviilliortitaalersinnaasussaapput aammalu uuliakoortoqarsinnaaneranut aarlerinartorsiortinneqartussanngussallutik.

Umiarsuartigut angallannerit maleruagassiorneqarnerat sukateriffigalugu

Umiarsuartigut angallannerulertoqarsinnaanera inunnut avatangiisinullu kingunerlutsitsisinnaasussat sillimmartaarfiginiarlugit isumannaallisaanertigut aaliangersakkanik sukaterisoqarsinnaavoq. Tamanna pisinnaavoq assersuutigalu umiarsuit sannaasa isumannaannerulersinneqarnerisigut aammalu imartat nalunaarsorneqarsimanerisa pitsanngorsaaviginerisigut imaluunniit avatangiisit immikkut illersortariaqartut pingaaruteqarluinnartullu ingerlaarfiunnginnissaat avaqqunneqartarnissaallu sukannernerusumik aaliangersaavigineqarsinnaapput. Tassami umiarsuartigut angallassinermik suliaqartut pisortallu oqartussaqarfiineersut uumasoqarfinnik pingaaruteqarluinnartunik mianerinninnerusumik eriaginninnerusumillu periuseqarnissamik suleqatigiillutik iliuuseqarsinnaanerat pingaaruteqarluinnartunik allannguinernik kinguneqartitsisinnaassagaluarmata.

Nalunaarusiap imarisai pillugit Nuummi innuttaasunut Pinngortitaleriffimi marlunngorneq 11. september
2018 nal. 19-21 ataatsimiititsisoqassaaq.

Powered by Labrador CMS