Uumasut ulorianartorsiortut
Amaroq aallaaneqartoq Canadameersuugunarpoq
Amaroq januaarip aallartinnerani Siorapalummi imminut illersorniarluni aallaaneqartoq Canadameersuugunarpoq angalaaginnartoq
Kalaallit Nunaanni amaqqut 55-it missaannaanniipput, taamaattumik amaqqut eqqissisimatinneqarnerat tunngavissaqarluarpoq.
Taamatut Pinngortitaleriffik Sermitsiaq.AG-mut oqarpoq, sapaatip akunnerani siusinnerusukkut Avannaani amaqqunik pisut marluk oqaluttuarigatsigik.
Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik naapertorlugu amaroq avannaani nunaqarfimmi Siorapalummi ajornartoornermi aallaaneqarsimavoq, tassa nunaqarfimmiunik ulorianartorsiortitsimmat.
Canadameersoq
Sermitsiaq.AG-p Pinngortitaleriffimmi ilisimatuut oqaloqatigai, taakkualu oqarput amaqqut aasarli arlaleriarluni Avannaani takuneqartarsimasut, Canadameersuusut angalaaginnartut.
Biologit Fernando Ugartep Katrine Raundrupillu uumasut nungutaanissaminnik ulorianartorsiortut nunatsinni qanoq amerlatiginersut malinnaaffiginiarsaraat, amaqqunilli aallaannittoqartillugu nakkutilliineq Pinngortitaleriffiup akisussaaffiginngilaa.
Ilaanneeriarlunilu aallaannittoqartarpoq - kingullermik januaarimi Siorapalummi, tamannalu sioqqullugu septembarimi Qaanaami.
Nunami amaqqut ikittuararsuit
Ilisimatooq Katrine Raundrup amaqqunik siusinnerusukkut Pinngortitaleriffimmut oqqunneqarsimasunik misissuisarsimavoq, nunatsinnilu amaqqunik ilisimatuunik suleqateqarneq ataqatigiissarpaa.
Amaqqut eqqissisimatitaapput, qanorli nungutaanissaminnut ulorianartorsiortigaat?
– Kalaallit Nunaanni amaqqut ikittuararsuupput. Ilimagineqarpoq amaqqut Canadami Ellesmere Islandimeersuusut, qularnanngitsumik ukiukkut immap sikuatigoorlutik ikaartarsimallutik. Amaqqut Canadami nungutaanissaminnut ulorianartorsiunngillat, Fernando Ugarte Sermitsiaq.AG-mut oqarpoq.
Qaqutigoortorujussuuvoq Pinngortitaleriffiup nunami sumiiffinnit allanit amaroqarneranik tusagaqartarnera.
Sakkutuut Pinngortitaleriffimmut saaffiginnittarput
Biolog Katrine Raundrup ilaliivoq.
– Kalaallit Nunaanni amaqqut kisinneqarneq ajorput pingaartumillu piffissami kingullermi, 2009-mili ilisimatuut saqqummiussaat malillugu Avannaani Tunullu Avannaani amaqqut 55-it missaanniipput. Kisitsisit tunngaveqarput alapernaarsuisut Siriusikkut 1978--1998-imut takusarsimasaannik. Amaroqatigiiaat arfinillit paasineqarsimapput, taamaattumik oqartoqarsinnaalluarpoq Kalaallit Nunaanni amaroqartoq. Amaqqut Qaanaami maannalu Siorapalummi aallaaneqarsimasut naatsorsuutigineqarpoq Canadameersuusut angalaaginnartut, taanna oqarpoq.
Inuit amaqqunik, eqqissisimatinneqaraluartunik, aallaannittarnerat qanoq isumaqarfigaajuk?
– Amaqqut Kalaallit Nunaata uumasoqassusianut ilaapput nungusarneqannginnissaannik pisussaaffeqarfivut, biologi Fernando Ugarte akivoq.
Eqqissisimatitaanerat pissutissaqarluarpoq
– Nungusaataanngitsumilli piniarneqarnissaannut siunnersuissalluni naammattumik amerlassuseqanngillat. Tassa amaqqut eqqissisimatinneqarnissaannut tunngavissaqarluarpoq.
Malittarisassat qanoq unioqqutinneqakulasartigisut ilisimavisiuk?
– Piniarnermik nakkutilliineq Pinngortitaleriffiup suliassarinngilaa (Tamatumunnga akisussaasuuvoq Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik, nunami piniarnermik nakkutilliisut suleqatigalugit, aaqqiss.).
Amaqqunik suliniut pillugu Pinngortitaleriffiup maannakkorpiaq Københavns Universitet aamma Oslo Universitet suleqatigai.