Naalakkersuisut: Aalisarnermut inatsit tunngaviusumik inatsimmut naapertuuppoq

Namminersorlutik Oqartussat aalisarnermut inatsisissatut siunnersuummi immikkoortuni qitiusuni sisamani pigisanik pinngitsaaliissummik arsaarinnissinnaassanersut apeqqusiititsipput, taakku annertuumik taarsiissuteqarnissamik piumasaqarfiusinnaapput. Apeqqut taanna ilaatigut Polar Seafoodimit, Nunatsinni Advokatinit aamma Sulisitsisunit apeqqutigineqarpoq.

Inatsisit assortuussutaasut tassaapput:

§ 18 Raajartassat sinerissap qanittuani aalisartunut avataasiortunullu inatsisit tunngavigalugit agguaanneqartarnerisa atorunnaarsinnissaanut tunngatillugu

§ 22 akuersissutinut tunngasoq

§ 32 pisassiissutinut qummut killiliussat

§ 34 pisassiissutinit pigisanik atorunnaarsitsinissamut tunngasut

Naalakkersuisut ataatsimut isigalugu maluginiarpaat, ”siunnersuummi pinngitsaaliissummik taarsiissutitalimmik pigisanik arsaarinnissinnaanermut tunngasut suliassanngussappata tamatuma ingerlatseqatigiiffinnut ataasiakkaanut qanorpiaq atugassaqartitsilerumaarnerinik naliliinermik tunngaveqarumaartut”.

§ 18

§18-mut tunngatillugu PNNP-imik aallaveqarluni aalisarneq eqqunneqassaaq.

- Raajarniarneq tamarmi PNNP naapertorlugu aqunneqarmat Naalakkersuisut raajartassanik agguaassineq ajorput, pisassalli tamarmiusut amerlassusissaannik (TAC aalajangersaasartussaallutik, aalisartut ataasiakkaat pisassiissutit tamakkiisut procentimut avinnerannik pissarsisalissallutik. Taamaaliornikkut pisassiisarneq nammineq ingerlalissaaq piginnittup pissassiissutissanik pissarsiassaasa annertussusissaanik tunuliaqutaqartumik. Siunnersuummi § 18 malillugu kitaani raajartassanik agguaassisarneq sinerissamut qanittumi raajarnianut iluaqutissanngorlugu allanngortinniarneqanngilaq. Pisassanik piginnittut tamarmik Kalaallit Nunaanni pisassiissutinit pissarsiassatik pigiinnartussaavaat, tusarniaanermut akissutit pillugit allakkiami taama allaqqasoqarpoq.

Naalakkersuisut nassuiaapput:

- Pisassiissutinit pissarsiassanik agguaasseriaaseq siunnersuummi allanngortussaanngikkaluartoq taamaattoq erseqqissartariaqarpoq avataasiortunit naatsorsuutigiuaannarneqarsinnaanngimmat pisassiissutissanik agguaariaatsip maannakkut atuuttup atuuttuaannarnissaa. Piginnittoq annaassaqarnavianngimmat pisassiissutinillu piginnittuuffia aalajangersakkap kingunerisaanik allannguiffigineqarnavianngimmat Ikaarsaariarnermi aaqqissuussinermik imaluunniit ilimasaaruteqartarnissamik aaqqissuussinermik atuutilersitsisoqassanngilaq.

§ 22, 32 aamma 34

§ 22, 32 aamma 34 akuersissutinut, pisassiissutit qummut killilerneqarnerinut pisassiissutillu taamaatiinnarneqarsinnaanerat pillugit tusarniaanermi akissutini arlalinni erseqqissarneqarpoq piffissaligaanngitsumik akuersissutit ukiut qulit sioqqullugit atorunnaarsinneqarnerat tunngaviusumik inatsimmut unioqqutitsisoq, ”piffissaq eqqorlugu nalunaarutigineqanngimmat“. Assersuutigalugu kilisaatinut aningaasaliinerit annertuut ukiut amerlanerit ingerlaneranni akilerneqartarmata pisassiissutit ikileriasaarpata annaasaqartoqassammat.

Naalakkersuisut ima akissuteqarput:

- Aalisarnermut inatsisissap 1990-imi piareersaataasumik suliarineqarnerani ukiut tallimat tunngavigineqarsimapput. Ima paasisariaqassaaq inatsimmik piffissamik aalajangersimasumik killiliisumik akuersisimaneq tunngaviliisimassasoq ikinnerpaamik ukiuni tallimani atuuttussamik piffissamik siumut killiliilluni atuuttussanngortinneqartumik. Taamaasilluni akuersissutinik pigisaqartut pisassanit pigisaminnik ukiuni tallimani akornusersorneqaratik atorsinnaalernissaanut naatsorsuuteqarlutillu piareersalereersinnaapput.

Naalakkersuisut inatsit 1990-meersoq ima paasivaat, ”inatsimmik piffissamik aalajangersimasumik killiliisumik akuersisimaneq tunngaviliisimassasoq ikinnerpaamik ukiuni tallimani atuuttussamik piffissamik siumut killiliilluni atuuttussanngortinneqartumik. Taamaasilluni akuersissutinik pigisaqartut pisassanit pigisaminnik ukiuni tallimani akornusersorneqaratik atorsinnaalernissaanut naatsorsuuteqarlutillu piareersalereersinnaapput”.

Ataatsimiititaliamut immikkut ittumut innersuussisut

Aammattaaq innersuussutigineqarpoq 2005-imi immikkut ittumik ataatsimiititaliaq pilersinneqartoq, tassani Namminersornerullutik Oqartussat “Ataatsimiititaliaq nakerisarsiunngitsoq” pilersippaat, siunertaralugu Kalaallit Nunaanni raajarniarnermi akuersissutinik tunniussisarnerup allanngortinneqarnerata inatsisitigut aningaasarsiornikkullu kingunissaanik qulaajaanissaq, taamanikkut Namminersorlutik Oqartussanut Kilisaataatilinnullu raajarnianut tunngatinneqartoq.

- Ataatsimiititaliap isumaqatigiissut siulianiittumut tunngatillugu inerniliilluni oqariartuutigaa aalisarnermut inatsimmi § 14 naapertorlugu pisassinneqarsinnaaneq akuersissummik tunineqarnertut piumasaqaatitalimmilluunniit piginnaatitaaffittut isigineqarsinnaasoq, akuersissuteqarnerup nalaani piginnittussaanermut tunngatillugu illersorneqarluni. Ukiuni tallimani ikaarsaariarfeqareerluni pisassanik piffissaliilluni atuilersinnaanerup eqquteqqinnissaanut aalajangersakkamut tunngatillugu ataatsimiititaliaq isumaqarpoq pisassanik piginnittussaaneq aallaaviatigut piffissaq eqqarsaatigalugu killilersugaasoq, Naalakkersuisut ilisimatitsipput.

Atuarneqarsinnaavoq Naalakkersuisut taamatut oqariartuuteqarneq isumaqatigisinnaagaat ”oqaatigissalluguli siunnersuut aqqutigalugu akuersissutinik piffissalersugaanngitsunik utertitsisoqarnavianngimmat, tamannalu siunnersuummi § 22-mi erseqqissumik allassimavoq tassanimi allaqqammat pisassiissutinit pigisat ingerlaannaq atorunnaarsinneqarnavianngitsut, kisianni raajarniarnermi atorunnaarsitsinissamut inatsimmi ilimasaaruteqarnissaq aalajangersarneqartariaqartoq, raajarniarnermi ukiut quliussallutik. Taamaattumik erseqqissaatigineqassaaq siunnersuutigineqartut Tunngaviusumik inatsimmi § 73-imik imaluunniit EMRK 1-imi ilassutitut isumaqatigiissummik artikel 1-imik malinninnginniarnertut taaneqarsinnaanngimmata”.

Aningaasaliinissamut unikaallatsitsisut

Naalakkersuisut aamma tusarniaanermut akissuteqaammi allassimasut isummerfigaat, tassanilu allassimavoq ingammik imarsiornermi inuussutissarsiuteqartut inatsimmik akuersissuteqarnermit ukiut qulit qaangiuppata pisassiissutinik arsaarneqarnissaat aarlerinartoq, tamannalu siunissami aningaasaliissuteqartarnerup unikaallatsinnissaanut kinguneqarumaartoq.

- Naalakkersuisut tunngavilersuutinut taamaattunut isumaqataanngillat tassungalu tunngatillugu oqaatigissallugu inatsisissatut siunnersuummi akuersissutit piffissami aalajangersimasumi atuuttussanngorlugit inatsisiliuunniarneqarmata, inuussutissarsiortullu oqaaseqaataasa paarlattuanik, taamaaliornikkut piginnittut pisassiissutinik pigisallit isumannaallisaaffiginiarneqarput piffissami aalajangersimasumi akuersissummik pigisaqarsinnaanerannik, Naalakkersuisut oqaaseqaateqarput.