ALLAASERISAQ AKILIGAQ
IMAK, SIK aamma Sulisitsisut: Nunami ataqatigiinnerulersitsissaagut
Atuarfiit, ilinniarfiit inuussutissarsiortullu akornanni attaveqatigiinneq ineriartortittariaqarparput. Suliffeqarfiit piujuartitsisut ineriartornissaat nunap ataqatigiinneranit aallaaveqarput
– Inuusuttut sumiinnerannik soqutigisaannillu aallaaveqartumik ilinnialernissamik periarfissinneqassapput. Ilinniartitaanikkut ingerlariaqqinnissamut aqqummik toqqaannartumik ingerlanngitsunik ajornartorsiutitut isigiunnaartariaqarpagut piginnaasallu piviusut isiginialerlugit, ataatsimeersuarnermi Future Greenlandimi IMAK-ip siulittaasua Elna Heilmann, SIK-p siulittaasua Jess G. Berthelsen taavalu Sulisitsisut siulittaasuat Krissie Winberg Berthelsen oqalliseqatiginerini oqarpoq. Oqallinnermi sulisoqarneq, aaqqissuussaanerit aammalu nunap ataqatigiissarneqarnerata piujuaannartitsinermik aallaaveqarluni ingerlanneqarnera eqqartorneqarpoq.
Aalajangersimasumik ingerlariuseqarneq killormut sunniutilik
Elna Heilmannip meeqqat inuusuttullu karsinut aalajangersimasunut immikkoortiterneqartarnerat qatsuppaa, isumaqarporlu amerlanerusut inuiaqatigiinnut iluaqutaasumik iliuuseqarusussappata inuiaqatigiit, inuusuttut pinnagit, allanngortinneqartariaqartut.
- Meeqqat atuarfiat ilinniartitaanerlu soraarummeernermik, misilitsinnermik, pisinnaasanik uppernasaasersuinermik piumasaqaatinillu aalajangersimasunik tunngaveqarput, taamaalillutalu inuusuttut immikkoortunut aalajangersimasunut ilioraannavippagut. Taakkunannga aallaaveqanngitsut piginnaasaat allat arajutsivagut.
Atuartut ilaasa 2.-3. klassimiittut misilitsinnerit, atuagassatik allallu naammassisassatik pissutigalugit tatineqaqqasut IMAK-ip aallartitaasa novembarimi ataatsimiinneranni oqaluuserineqarpoq.
– Meeqqat atuarfianni kulturerput, oqaatsivut aallaavigalugit meeqqallu nammineersinnaanerata ineriartortinnissaa pingaartillugu ingerlariuseqarneq ajunngitsuuvoq. Kisianni aamma aalajangersimasuinnarmik ingerlariuseqarneq killormut sunniutilik takuarput, taamaattoqarneralu pingaartumik nukappiaqqanut naleqqussarfigiuminaappoq.
Suliffimmik misiliineq sivisunerusoq amerlanernillu sammisaqarfiusoq
Inuussutissarsiortut inuusuttunut, assersuutigalugu suliffimmi misiliisunut, ilinniartitsinikkut akisussaaffeqarnerunissaat Elna Heilmannip kissaatigaa. Inuusuttut eqqaavilerinissaat suliffimmilu saliinissaat naammanngilaq. Suliffimmi misiliisarnerat pilersaarusiorneqartariaqarpoq, taamaaliornikkut piginnaasaqalerniassammata.
– Ilinniartut suliffimmik soqutiginninnerat suliffimmik misiliineranni ineriartortittariaqarpaat. Misiliineranni suliffeqarfiup pingaartitaanik kulturiannillu ilinniartinneqartariaqarput taamaasilluni suliffimmi piumasaqaataanersut paasilluassammassuk, Elna Heilmann oqarpoq, taassumalu ilinniartitsisut, angajoqqaat najukkamilu innuttaaqatigiit suleqatigiinnerat nukittorsarniarpaa.
Angajoqqaat peqataanerusut
Atuartut angajoqqaallu akornanni pitsaanerusumik ataqatigiilernissaat ilinniartitsisorpassuit ujartoraat Elna Heilmann oqarpoq.
– Angajoqqaat tusarpiarneq ajorpavut. Meeqqamik atuartinneqarnerat pillugu qanoq isumaqarnersut amerlasuutigut eqqoriaannartariaqartarparput. Inuusuttut amerlanerusut meeqqat atuarfiata saniatigut ilinniagaqarnissaannik ineriartortissagutsigu angajoqqaat oqaloqatigiuartariaqarpavut taakkulu peqataanerusariaqarput, Elna Heilmann oqarpoq, taannalu Maniitsumi atuarfimmi pisortaagallarami angajoqqaanik peqataalluarnerisa pingaaruteqassusaat misigisimavaa.
– Piffissap ilaani angajoqqaat tunniusimasorujussuit misigaakka. Assersuutigalugu atuartut paasisassarsiorlutik angalanissaannut katersuiniarnermi nammineq suliniutinik aallartitsisarput. Angajoqqaat peqataanerat atuartunut sunniuteqarluarpoq, ataqatigiilluarnerullutillu atuarnerminni ataqatigiinnerminnilu imminnut tapersersorput. Tamangajammik angusarissaarlutik soraarummeerput, ullumikkullu ilinniagaqarlutillu suliffeqarput.
Inuusuttut ataasiakkaat
Krissie Winberg Berthelsen Sulisitsisuni siulittaasuuvoq, aamma Nuummi cafénik Pascuccimik Esmeraldamillu piginnittuulluni. Taassuma Erna Heilmannip inuusuttut ullumikkut tamarmik assigiimmik pineqarsinnaannginnerannik oqarnera isumaqatigaa.
- Inuusuttut suliffimmik misiliisut ilinniartunngortulluunniit kikkuuneri ilinniaqqaarneqartarnerat ilisarisinnaavara. Ataasiakkaatut immikkuullarinneri eqqarsaatigisariaqarput. Sulisoqarnissaq eqqarsaatigalugu, suliffeqarfiullu ”nukissaqarnissaa” ataasiakkaanut suliffimmik misiliisunut. Siunissaraagut. Atuarfimmit piareersarluarneqarsimappata suliffeqarfiit nalimmassarsinnaanerat peqqinnarpoq pitsaasuullunilu. Suleqatigiinneq oqaloqatigiinnerlu piunngippata iluatsinnissaa ajornakusuussammat.
– Isumaqarpungali suliffeqarfiit nalimmassallaqqissuusut inuusuttullu suliffimmik misiliisut toqqissisimanissaat nuannaartinnissaallu anguniarlugu iliuuseqartartut, tassa suliffimmi sulerusulernissaat imaluunniit sulilernissaminnik piareersimanngitsut suliffeqarfiup qanoq ittuuneranik sungiusarnissaannut. Inuusuttut ullumikkut aamma allaanerupput, nalunngilaralu suliffeqarfinni qanoq nalimmassarsinnaanerput eqqartortarlugu suleqatigiinnerlu qanoq pitsanngorsarsinnaanerlugu. Qanorluunniit ilioraluaraanni inuusuttuaraalluni misilittagaqarani suliffeqarfimmi sulilernissaq nalorninermik nassataqartarpoq tamaattuaannarsimagunarlunilu. Tamannalu eqqarsaatigalugu ilinniartoqarniarneq ajornartillugu naleqqussarnissaq pingaaruteqarpoq, ilinniarnerup naammassinissaanut piumasaqaatit uniunngikkaluarlugit.
Sulisunik tikisitanik pisariaqartitsivugut
Sulisussanik amigaateqarneq nunarsuaq tamakkerlugu ajornartorsiutaavoq, Krissie Winberg Berthelsenilu naapertorlugu nunanit allanit amerlavallaartut nunatsinnut tikisinneqarnerat annaasaqaataatiginissaa ernummatigisarparput. Suliffivut allanit tiguneqarumaartut imaluunniit aalajaatsuunnginnatta suliffeqarsinnaannginnerput eqqartorneqartarpoq. Isuma tamanna ilumuunnginnerarlugulu akerlilerusuppara. Tamanna pineqanngilaq, amerlasoorpassuuvugut suliffimmik paarsisinnaasut naammanngittugulliuna.
– Nassuerutigisariaqarparput nunami maani inuit naammannginnatta. Nunami allamiunik sulisussarsisimanngikkuma suliffeqarfiutiga allilersinnaasimanngikkaluarpara. Taamaattumik isumaqarpunga nunami maani inuit isumaat allanngortillugu ima eqqarsartalissasugut: Nammineersinnaavugut kisianni (suli) naammanngilagut Ilinniartitaanermi oqimaaqatigiissaarinnginnerit
Ullumikkut ilinniartitaanermi oqimaaqatigiissaarinerluttoqarnera pissutigalugu inuusuttut kingusinaartumik ikiorneqartartut Krissie Winberg Berthelsen isumaqarpoq. Taassuma saniatigut atuarfeqarfiit, ilinniartitaanermut naalakkersuisoqarfiit inuussutissarsiortullu akornanni attaveqatigiinneq amigaataavoq:
– Inuusuttut suliffeqarfinniittut paarilluarpavut, kisiannili sulilernissaat sioqqullugu naammattumik piareersarnissaat iluatsittuaannanngilarput. Angajoqqaat ilinniartitsisullu pineqarput, aammali suliffeqarfiit suliffinnik misiliiffiusut atuarfiillu akornanni taavalu atuarfiit ilinniartitaanermullu naalakkersuisoqarfiup akornanni attaveqatigiinneq eqqarsaatigalugu. Piumassuseqannginneq pissutaanngilaq, inuiaqatigiinnili sumiiffinni assigiinngitsuni attaveqarniarneq amigaataavoq eqqumaffiginerusariaqagarput. Oqimaaqatigiissaarinissaq ajornakusoortorujussuuvoq siusinaarlutali atuartut sinnerlugit iliuuseqarnissarput apeqqutaalluinnarluni. Tassa atuarfeqarfinni ilinniartitseriaatsip qaffasinnerulersillugu. Tamannalu pisinnaavoq aaqqissuussaaneq tamaat eqqarsaatigalugu ataavartumik attaveqarsinnaanikkut. Aaqqiissutissanik peqaqaagut, taakkuli iluaqutaasinnaanngillat iliuuseqarusunnermiit timitaliisinnaanermut ungasippat.
Pisuussutit uumassusillit
SIK-mi inuusuttut ukkatarineqannginnerullutik immami pisuussutit uumassusillit soqutigineqarnerupput. Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiutit pingaarnersaat pissutsillu tassani atuuttut.
– Aalisarneq inuussutissarsiutigaarput pingaarnerpaaq, nunatta karsianut aningaasanik isaatitsissutaanerpaasoq. Tamatta aalisarneq isumalluutigaarput, taamaattumik pisuussutivut uumassusillit paarilluartariaqarpavut meeqqavut ernuttavullu inuussutissaqarniassammata – aamma aalisarnerup nunaqavissunit isumagineqarnissaa pingaarnerpaatillugu, SIK-p siulittaasua Jess G. Berthelsen oqarpoq. Taassuma sulisussat tikisitat akerlerinngilai, taamaattoqarneranilli sulisut amigaatigineqarnerat aallaavigalugu nunaqavissunut aningaasarsiat nalimmassarneqarnissaraluat pinngitsoorsinnaasoq taanna isumaqarpoq.
Aatsitassarsiorneq siunissamullu ungasinnerusumut pilersaarut
Jess G. Berthelsen naapertorlugu aatsitassat nunap iluanaarutissaatut periarfissaalluarput.
- Suliniutinut akimmiffissalersuilluta inatsiseqarnerput nunarsuup sinnerani illaruaataavoq. Aatsitassanik piiaanissaq piumaneqarluarpoq, aatsitassanillu piiaanikkut nunanut allanut tunisassiornikkut aningaasarsiorluarsinnaavugut.
Politikerit piffissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu sulinissaat, qinigaaffimmi tulliuttumiinnaanngitsoq, IMAK Sulisitsisullu assigalugit SIK-p kissaatigaa.
– Arlaleriarluta tamanna takusimavarput. Siunissaq qaninnerusoq eqqarsaatigalugu aaqqiissutissat assersuutigalugu pisassiissutit nunguleraangata ilaqqittarlugit. Tamanna piujuartitsinngilaq aamma siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu pitsaasuunngilaq. Sulinermik inuussutissarsiuteqartut kattuffii allat assigalugit ilinniartitaanermut, suliffeqarnermut inuussutissarsiornermullu nuna tamakkerlugu pilersaarusiornissaq kissaatigaara. Taamaaliornikkut pitsanngorsaassagatta assigiimmillu ingerlaffeqalerluta.
Pisuussutit uumassusillit
SIK-mi inuusuttut ukkatarineqannginnerullutik immami pisuussutit uumassusillit soqutigineqarnerupput. Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiutit pingaarnersaat pissutsillu tassani atuuttut. – Aalisarneq inuussutissarsiutigaarput pingaarnerpaaq, nunatta karsianut aningaasanik isaatitsissutaanerpaasoq. Tamatta aalisarneq isumalluutigaarput, taamaattumik pisuussutivut uumassusillit paarilluartariaqarpavut meeqqavut ernuttavullu inuussutissaqarniassammata – aamma aalisarnerup nunaqavissunit isumagineqarnissaa pingaarnerpaatillugu, SIK-p siulittaasua Jess G. Berthelsen oqarpoq. Taassuma sulisussat tikisitat akerlerinngilai, taamaattoqarneranilli sulisut amigaatigineqarnerat aallaavigalugu nunaqavissunut aningaasarsiat nalimmassarneqarnissaraluat pinngitsoorsinnaasoq taanna isumaqarpoq.
Aatsitassarsiorneq siunissamullu ungasinnerusumut pilersaarut Jess G. Berthelsen naapertorlugu aatsitassat nunap iluanaarutissaatut periarfissaalluarput.
- Suliniutinut akimmiffissalersuilluta inatsiseqarnerput nunarsuup sinnerani illaruaataavoq. Aatsitassanik piiaanissaq piumaneqarluarpoq, aatsitassanillu piiaanikkut nunanut allanut tunisassiornikkut aningaasarsiorluarsinnaavugut.
Politikerit piffissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu sulinissaat, qinigaaffimmi tulliuttumiinnaanngitsoq, IMAK Sulisitsisullu assigalugit SIK-p kissaatigaa.
– Arlaleriarluta tamanna takusimavarput. Siunissaq qaninnerusoq eqqarsaatigalugu aaqqiissutissat assersuutigalugu pisassiissutit nunguleraangata ilaqqittarlugit. Tamanna piujuartitsinngilaq aamma siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu pitsaasuunngilaq. Sulinermik inuussutissarsiuteqartut kattuffii allat assigalugit ilinniartitaanermut, suliffeqarnermut inuussutissarsiornermullu nuna tamakkerlugu pilersaarusiornissaq kissaatigaara. Taamaaliornikkut pitsanngorsaassagatta assigiimmillu ingerlaffeqalerluta.
