Peter Freuchen aatagivara

Navarana Freuchen! Atia immini sunik tamanik oqaluttuarsinnaagaluarpoq. Aanaminut Navarana atsiunneqarnikuuvoq, taanna Peter Freuchenip Avanersuarmi najugaqarnerminni nuliartaarinikuuaa ukiut hundredelikkaat kingulliit aallartinneranni. Navarana aamma Peter Freuchen marlunnik meeraqarput, - arnaq angullu. 

Ajoraluartumik Navarana 1921-mi Upernavimmiitilluni toquvoq, Danmarkimut ingerlaarnerminni. Taakku qitornaat, angajoqqaamik Kalaallit Nunaanniinneranni, Danmarkimi Freuchenip ilaqutaani najugaqarput illorsuarmi Friesegade-mi Nykøbing Falsterimiittumi. Freuchenikkut illuat ukiut ingerlaneranni Freuchenikkut qitiusumik inissisimaffigisimavaat. Illu taanna Navaranap aataqqiiata sanasimavaa. 

Pingasunik anaanaqarpoq

Navarana Freuchenip ukiut arlaqartut matuma siorna ilaqutariit illorsuat, 1886-imili ilaqutariinnit pigineqartoq, tunivaa, maannalu tanna illoqarfiup killingani illuutini najugaqarpoq. Sermitsiap nittartakkatigut nutaarsiassaqartitsivianit sapaammi ualikkut Navaranap illuani nuannersumi pulaarparput, tassani Kalaallit Nunaat sumi  tamani ersarissorujussuuvoq.

-Anaana Pipaluk angerlarsimanngikulanikuuvoq. Tusagassiortuuvoq atuakkiortuullunilu, ukiunilu arlaqartuni aatannut, tassa ataataminut Peter Freuchenimut allattaavoq, angalasarnerani ikiortaaffigisarpaa, ilaatigut Kalaallit Nunaanni. Anaanaga angerlarsimanngikkaangat, ajama marluk isumagisarpaannga. Taamaattumik oqartarpunga pingasunik anaanaqarlunga, Navarana Freuchen nuannersumik qungujulalluni oqaluttuarpoq oqaloqatigiinnitta pissanganartup nalaani.

Nukatsitaangaatsiarsimavoq

-Pingasunik anaanaqarlunga soorunami nukatsitaangaatsiarnikuuvunga. Aatagalu angalatoorujussuugaluartoq, Nykøbingimiillu qimagusimasaraluartoq, uannut attuumassuteqarneranik eqqaamasaqarpassuaqarpunga nuannaarutigisannik.

- Apuuffimmut nutaamut pigaangami allaffigisarpaanga. Amerlasuutigut allagai  naggateqatigiiliaasarput, aamma soorunami Nykøbingimut angerlararaangami assut pissanganartarpoq.  

-Assersuutigalugu, ukusartumik atuinissannik ilikkagaqarnissara pingaartitarisimavaa. Tamanna Kalaallit Nunaanniittarnermini ilikkagarisimavaa.

-Inussiarnersuuvoq nuannersunillu oqaluttuassaqalaartuaannarluni, Navarana oqaluttuarpoq.

Sverigemi siullermik tallimanik ukioqarneq

Navarana 1946-imi Sverigemi inunngorpoq. Oqaluttuaq naatsoq tassaavoq, Peter Freuchen Navaranallu anaanaa Pipaluk sorsunnersuit aappaata nalaani Danmarkimit qimaatitaasimagamik, tassami tyskit paasivaat ilaatigut akuerinngisaminnik suliaqartarsimasoq. 

-Meeraaninniit inuusuttuaraaninnut eqqaamavara, inuppassuit illutsinniittuartartut. Angerlarsimaffitsinni pulaartoqakulasuuvugut. Amerlanertigut Kalaallit Nunaanneersuusartut, sivikitsumik sivisunerusumilluunniit tikeraartartut.

-Taamaattumik inuit Kalaallit Nunaanneersut sungiusimajuaannarnikuuakka.

Qaanaami ukiut pingasut

Navarana nakorsap allattaatut ilinniarsimasuuvoq peqqinnissaqarfimmilu sulisimavoq, soraarninngornissaminut tikillugu.

-Ukiut pingasut 80-ikkunni Qaanaamiissimanikka suli oqaluttualiatut nuannersutut ersarilluinnarput. "Saxtorph"-imik umiarsuarmik nakorsamut pilattaasartumut allattaallunga angalaqataanikuuvunga. Qaanaamut apuukkama angalaqataaninnit niuvunga napparsimavimmilu sulilerlunga. Qaanaamilu ilaqutarpassuakka ilisarisimalerpakka. Illoqarfimmi najugaqartut pingajorarterutaat ilaqutarivakka. Qimussimik angalasarsimavunga. Siorapalummut angalaneq silamik pissuteqartumik ullunik arlalinnik sivisunerusoq suli eqqarsaatigisarpara. 

-Nikeriarnaveeqqanerput assut nuannarivara, misigisakkalu tamaasa ilinniarfigalugit. Kaperlaap nalaani inuuneq aamma misigisaq nuannersoqarluartartoq paasivara.

Oqaluttuarisaanermik piginnaaneqarfik kinguaariinnut ingerlateqqinneqartarpoq

Peter Freuchen oqalugiartarpoq atuakkiortuullunilu. Navaranap anaanaa Pipaluk oqalugiartarpoq atuakkiortuullunilu. Navarana aamma periarfissaqartilluni oqalugiartarpoq. Assersuutigalugu Peter Freuchenilerituut peqatigiiffiata Nakskovimiittup Navaranap oqaluttuarsinnaassuseqarnermik piginnaaneqarnera atorluarsimavaa. Peqatigiiffimmit neriuutigineqarpoq ataqqinaammik ilaasortartik peqatigalugu aaqqissuusseqqissinnaajumaarlutik.

- Kalaallit Nunaat uangalu inuunera pillugit oqaluttuassatillunga aallarniutaa naaneralu pingaartillugit eqqumaffigisarpakka. Sinneri oqalugiarnerup ingerlanerani takkuttarput, Navarana Freuchenip oqaloqatigiinnerput nuannersoq naggaserpaa.